سنجش نقش عوامل اجتماعی بر مشارکت شهروندان در بازآفرینی بافت‌های ناکارآمد شهری (مطالعه موردی: شهر بیرجند)

محورهای موضوعی : مقالات تحلیلی جغرافیایی و محيطي

آرش علیزاده بیرجندی ¹ ( دانشجوی دکتری گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری،واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران )
کتایون علیزاده ² ( دانشیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی ، مشهد، ایران )
حمید جعفری ³ ( دانشیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران )

تاریخ دریافت : 1400/06/18 تاریخ پذیرش : 1400/06/18 تاریخ انتشار : 1400/05/01

کلید واژه: مشارکت اجتماعی, بازآفرینی, بافت ناکارآمد, شهر بیرجند,

چکیده مقاله :

رویکرد بازآفرینی شهری، راهبردی یکپارچه از فرآیند تصمیم سازی و تصمیم گیری ارائه می دهد که فراگیر، رقابت آمیز و از لحاظ محیطی- اجتماعی پایدار است. مشارکت مردم در روند تصمیم‌گیری و تصمیم سازی فعالیت های شهری، یکی از عناصر کلیدی حکومت دموکراتیک بوده است که می‌تواند در ایجاد توازن بخشی بین بخش‌های مختلف جامعه، نقش ارزنده‌ای را ایفا نماید. هدف مطالعه حاضر سنجش نقش عوامل مشارکت اجتماعی در بازآفرینی بافت های ناکارآمد شهر بیرجند است و با توجه به اهدافی که دنبال می کند در زمره تحقیقات کاربردی و از لحاظ ماهیت و روش از نوع توصیفی_تحلیلی مبتنی بر روش های تجزیه وتحلیل آماری می باشد. روش گردآوری داده ها در این پژوهش؛ کتابخانه‌ای و میدانی است. لذا در امر تجزیه وتحلیل داده های بدست آمده، ابتدا با استفاده از آزمون اسمیرنف-کولموگروف، نرمال یا غیرنرمال بودن متغیرها و داده های حاصله آزمون گردید که همگی سطوح معناداری بالای 05/0 بدست آمد که نشان از نرمال بودن داده ها است. برای تحلیل هر کدام از عوامل تاثیرگذار از آزمون همبستگی پیرسون، آزمون t تک نمونه ای، تحلیل واریانس و برای رتبه بندی محلات به لحاظ میزان مشارکت از تکنیک ویکور استفاده گردید. جامعه آماری پژوهش حاضر، شامل ساکنین شش بافت ناکارآمد در منطقه یک بیرجند است که حجم نمونه، تعداد 371 نفر است. نتایج نشان داد که میزان مشارکت اجتماعی ساکنان بافت های ناکارآمد بیرجند در طرح های بازآفرینی شهری اندک وناکافی است و بیشترین عامل موثر در افزایش مشارکت مردم در طرح های بازآفرینی این بافت ها؛ مولفه شفافیت و اعتماد سازی است. همچنین تفاوت معناداری بین مشارکت اجتماعی ساکنان بافت های ناکارآمد بیرجند با نوع جنسیت، تاهل، تحصیلات، سن، نوع شغل، نوع مالکیت، سابقه سکونت، وضعیت اقتصادی و وضعیت اجتماعی وجود دارد. سطح بندی بافت های ناکارآمد به لحاظ میزان مشارکت اجتماعی در بازآفرینی شهری با تکنیک VIKOR نشان داد که محلات جوادیه و کارگران در وضعیت مطلوب و محلات چهاردرخت و هفده شهریور در وضعیت نیمه مطلوب و محله ته ده و موسی بن جعفر در وضعیت نامطلوب قرار گرفته اند.