پهنه بندی پتانسیل وقوع ناپایداری های دامنه ای با تأکید بر جریان های واریزه ای در حوضه کوهستانی سرآسیاب (زون بینالود)
محورهای موضوعی : مقالات تحلیلی جغرافیایی و محيطي
ریحانه برومند
1
(دانشجوی دکترای ژئومورفولوژی، دانشگاه تبریز، ایران)
محمدجعفر زمردیان
2
(دانشیار ژئومورفولوژی دانشگاه فردوسی مشهد)
کلید واژه: ناپایداری دامنه ای, جریان های واریزه ای, مدل آنبالاگان, حوضه سرآسیاب,
چکیده مقاله :
مطالعات پهنه بندی حرکات تخریب دامنه ای در حوضه های کوهستانی ایران تهدیدی برای سکونت گاههای انسانی، تجهیزات و سازه های هیدرولیکی، امکانات و راه های حمل و نقل می باشند. با توجه با تشدید کاربری زمین و هم چنین وجود سازند های سست و سطحی در قسمت شمال شرق کشور در زون بینالود و استقبال عمومی از این منطقه ییلاقی و نیز با وقوع زمین لغزه های کوچک و متوسط نیاز به مطالعه در ارتباط با این مخاطرات طبیعی محسوس می گردد. با درنظرداشتن جاذبه های گردشگری در این حوضه آبریز، تشدید این حرکات توده ای دامنه ممکن است منجر به مخاطرات محیطی و کاتاستروفیسم گردد. در این مطالعه خطر وقوع حرکات دامنه ای و جریان های واریزه ای در محدوده حوضه آبریز سرآسیاب با استفاده از مدل تجربی آنبالاگان و با شش شاخص مورد ارزیابی قرار گرفته شد. طبق نتایج بدست آمده با تکیه برعوامل توپوگرافی، زمین شناسی، کاربری زمین، شبکه زهکشی رودخانه ای، گسل ها، پوشش گیاهی و در نهایت ایجاد نقشه های واحد های کاری و پهنه بندی حوضه مورد مطالعه به مناطقی با ناپایداری کم، متوسط و شدید بدست آمد و مشخص گردید ریسک حرکات توده ای دامنه ای بویژه جریان های واریزه ای در سازندهای فیلیتی با دخالت انسان بیشتر است. همچنین عوامل آنتروپوژنیک و فشار زیاد جمعیتی و تشدید کاربری زمین در سازند های سست فیلیت مشهد به صورت باغات در شیب های زیاد، بهره برداری غیر اصولی از آب رودخانه و استفاده از تراس های آبرفتی در دامنه های پرشیب برای باغداری سنتی از مهم ترین عوامل تشدید کننده وقوع جریان های واریزه ای می باشد.
