ارزیابی و اولویت‌بندی تأثیرات مخاطرات انسانی بر ناپایداری منابع طبیعی و محیط زیست روستایی (نمونه موردی: بخش مرکزی شهرستان البرز استان قزوین)

محورهای موضوعی : فناوری های تولید پایدار

وحید بیگدلی راد ¹ ( استادیار گروه شهرسازی، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران. )
شهرام ملکی ² ( گروه شهرسازی، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران. )

تاریخ دریافت : 1401/05/15 تاریخ پذیرش : 1401/07/12 تاریخ انتشار : 1401/09/01

کلید واژه: ناپایداری محیط زیست, استان قزوین, مخاطرات انسانی, بخش مرکزی شهرستان البرز, روستا,

چکیده مقاله :

ناپایداری منابع طبیعی و زیست محیطی در مناطق روستایی در بروز عواملی چون نابودی منابع طبیعی تجدیدناپذیر مانند آب و سوخت‌های فسیلی، نابودی محیط زیست و تخریب گونه‌های جانوری و گیاهی، بر هم خوردن اکوسیستم و اکولوژیکی منطقه، مهاجرت و تبعات آن بر جامعه، تأثیر فراوانی بر این پهنه حساس و حیاتی خواهد داشت. یکی از راه‌های مقابله با این مشکلات شناسایی و درک شرایط موجود از وضعیت منابع طبیعی و زیست محیطی حاکم بر روستاها با یهره گیری از معیارهایی جهت ارزیابی تاثیر مخاطرات انسانی در ناپایداری منابع طبیعی و زیست محیطی می‌باشد. در تحقیق حاضر ابتدا معیارهای سنجش مخاطرات انسانی در ناپایداری منابع طبیعی و زیست محیطی در مناطق روستایی شناسایی و سپس در مرحله تحلیلی این معیارها با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی مورد ارزیابی و رتبه بندی قرار گرفت. در این ارزیابی هدرروی آب، چاه های غیرمجاز و چرای بیش از حد دام بیشترین تاثیر بر ناپایداری منابع طبیعی را داشتند. در ادامه مشخص گردید که شهرک صنعتی لیا، روستای پیریوسفیان و روستای مشعلدار بیشترین تأثیر و روستای کشت و صنعت، و روستای مینودر کمترین تأثیر را بر ناپایداری منابع طبیعی و زیست محیطی ناشی از مخاطرات انسانی در بخش مرکزی شهرستان البرز داشتند.

چکیده انگلیسی:

The instability of natural and environmental resources in rural areas in the occurrence of factors such as the destruction of non-renewable natural resources such as water and fossil fuels, the destruction of the environment and the destruction of animal and plant species, the collapse of the regional ecosystem and ecology, migration and its consequences on society, have a great impact It will have a critical and vital effect on this area. One of the ways to deal with these problems is to identify and understand the existing conditions of the natural and environmental resources governing the villages by using criteria to evaluate the impact of human hazards on the instability of natural and environmental resources. In the present research, first, the criteria for measuring human risks in the instability of natural and environmental resources in rural areas were identified, and then, in the analytical stage, these criteria were evaluated and ranked using the hierarchical analysis method. In this evaluation of water wastage, unauthorized wells and excessive livestock grazing had the greatest impact on the instability of natural resources. In the following, it was found that Lea industrial town, Piryousfian village and Meshaldar village had the greatest impact and Kisht and Sanat Company and Minodar Company had the least impact on the instability of natural and environmental resources caused by human hazards in the central part of Alborz city