ارتباط پارامترهای زیستی شته روسی گندم Diuraphis noxia (Hemiptera: Aphididae) با محتوای فنولی ژنوتیپ میزبان

محورهای موضوعی : حشره شناسی و سایر بندپایان

حمیده طبسیان ¹ (ﮔﺮوه ﺣﺸﺮه‌ﺷﻨﺎﺳﻲ، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، داﻧﺸﮕﺎه آزاد اﺳﻼﻣﻲ، واحد اراک، اﻳﺮان)
شیلا گلدسته ² (استادیار، ﮔﺮوه ﺣﺸﺮهﺷﻨﺎﺳﻲ، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، داﻧﺸﮕﺎه آزاد اﺳﻼﻣﻲ، واحد اراک، اﻳﺮان.)
غلام حسین مروج ³ (گروه گیاه‌پزشکی، دانشگاه فردوسی مشهد)
الهام صنعتگر ⁴ (ﮔﺮوه ﺣﺸﺮه‌ﺷﻨﺎﺳﻲ، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، داﻧﺸﮕﺎه آزاد اﺳﻼﻣﻲ، واحد اراک، اﻳﺮان)
محمد قدمیاری ⁵ (گروه گیاه‌پزشکی،دانشکده کشاورزی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران)

تاریخ دریافت : 1397/06/05 تاریخ پذیرش : 1397/08/18 تاریخ انتشار : 1397/09/01

کلید واژه: آللوکمیکال, نرخ ذاتی افزایش جمعیت, Phenolic content, محتوای فنولی, جدول زندگی دو جنسی, Allelochemical, شته روسی گندم, Russian Wheat Aphid, two-sex life table, Intrinsic rate of increase,

چکیده مقاله :

شته روسی گندم، Diuraphis noxia (Hem.: Aphi.)، یکی از آفات مطرح جو است که در معرض گستره ای از آللوکمیکال های گیاهان میزبان از جمله ترکیبات فنولی قرار می گیرد. در این بررسی ارتباط پارامتر های بیولوژیکی شته روسی گندم روی دو ژنوتیپ جو (بهمن و یوسف) و محتوای فنولی آن ها، مورد بررسی قرار گرفت. پارامتر های جدول زندگی شته روسی گندم بر روی گیاهچه های جو بر اساس جدول زندگی دو جنسی ویژه سن – مرحله زیستی و تحت شرایط گلخانه ای (دمای 5 ± 25 درجه سلسیوس، شرایط نوری 8/16 و رطوبت 10 ± 70%) تعیین شد. دوره رشد و نموی، طول عمر و متوسط زمان یک نسل شته روسی گندم بر روی ژنوتیپ بهمن به ترتیب برابر با 7/5، 18 و 97/10 و بر روی ژنوتیپ یوسف برابر با 06/7، 93/24 و 4/13 روز بود. هم چنین میزان کل زاد آوری شته بر روی ژنوتیپ بهمن و یوسف به ترتیب برابر با 8/55 و 39/23 ماده/ماده/نسل و نرخ ذاتی افزایش جمعیت آفت بر روی ژنوتیپ ها مورد نظر به ترتیب برابر با 34/0 و 23/0 ماده/ماده/روز ارزیابی گردید. این نتایج نشان داد که ژنوتیپ بهمن از حساسیت بیشتری نسبت به شته روسی گندم برخوردار بود. بر اساس بررسی های آزمایشگاهی، محتوای کلی ترکیبات فنولی ژنوتیپ یوسف، 59/1 برابر بهمن به دست آمد. آنالیز های آماری نشان داد که رابطه معکوس و معنی داری بین حساسیت ژنوتیپ های جو نسبت به شته روسی گندم با محتوای فنولی آن ها وجود دارد. چنین اطلاعاتی ممکن است در انتخاب ژنوتیپ های مقاوم و موفقیت مدیریت تلفیقی شته روسی گندم نقش مهمی ایفا کند.