پدیده هورمسیس در حشرات

محورهای موضوعی : حشره شناسی و سایر بندپایان

مهری زرگانی ¹

1 - کشاورزی، گیاهپزشکی، حشره شناسی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

تاریخ دریافت : 1401/03/20 تاریخ پذیرش : 1401/06/05 تاریخ انتشار : 1401/06/01

کلید واژه: واژه‌های کلیدی: غلظت آفت‌کش‌ها, تجدید حیات آفت, شیوع آفت ثانویه, هورمتیک, اثرات تحریک کننده سموم, Keywords: Pesticide concentration, Pest resurgence, Secondary pest, Hormetic, Stimulatory effects of insect toxicology,

چکیده مقاله :

اثر تحریک کننده غلظت های کم مواد شیمیای بر موجودات زنده، هورمسیس نامیده می شود. هورمسیس به عنوان یک مکانیسم تطبیقی شناخته شده است که به وسیله آن عوامل استرس زای خفیف می توانند ظرفیت محافظتی میزبان را تقویت کنند، در حالی که همین عوامل در سطوح بیش از حد مضر یا کشنده هستند. حشرات در اکوسیستم های کشاورزی با بسیاری از عوامل استرس زا (مواد شیمیایی، گرما و کمبود مواد مغذی) که اغلب در سطوح پایین هستند، مواجه می شوند. در حال حاضر اثرات تحریکی (هورمتیک) در معرض استرس خفیف قرار گرفتن حشرات به خوبی شناخته شده است که موجب پیامدهایی برای مدیریت حشرات، ساختار و عملکرد اکولوژیکی در اکوسیستم‌های کشاورزی می‌شود. بسیاری از فرآیندهای زیستی و غیرزیستی نیز دُز آفت‌کشی را که یک حشره در مزرعه در معرض آن قرار می‌گیرد، از نظر مکانی و زمانی تغییر می‌دهد. بنابراین هورمسیس یک پدیده ی مهم در مدیریت آفات به شمار می آید. با این حال این پدیده توجه نسبتا کمی از سوی سم‌شناسان حشرات در ایران دریافت کرده است. با توجه به اهمیت پدیده ی هورمسیس این مقاله به بررسی اثرات هورمتیک عوامل مختلف در حشرات با توجه به تحقیقات پیشین پرداخته است.

چکیده انگلیسی:

The stimulating effect of low concentrations of chemicals on organisms is called hormesis. Hormesis is recognized as an adaptive mechanism by which mild stressors can enhance the protective capacity of the host, while the same factors are harmful or lethal at excessive levels. Insects in agricultural ecosystems are exposed to many stressors (chemicals, heat, and lack of nutrients) that are often at low levels. The stimulatory (hormetic) effects of insect exposure to mild stress are now well known, with implications for insect management, structure and ecological function in agricultural ecosystems. Many biotic and abiotic processes also spatially and temporally change the pesticide dose to which an insect is exposed in the field. Therefore, hormesis is an important phenomenon in pest management. However, this phenomenon has received relatively little attention from insect toxicologists in Iran. Considering the importance of the hormesis, this article has investigated the hormetic effects of various factors in insects according to previous researches.