تحلیل و بررسی دوستی و معنا از منظر ارسطو و مسکویه

محورهای موضوعی : فقه و تاریخ تمدّن

سید جلال بدری ¹ (دانشجوی دکتری، گروه کلام، واحد اصفهان (خوراسگان )، دانشگاه آزاداسلامی، اصفهان، ایران.)
امیر عباس علی زمانی ² (استاد، گروه فلسفه دین، دانشگاه تهران، دانشکده الهیات، تهران، ایران.)

تاریخ دریافت : 1396/02/30 تاریخ پذیرش : 1396/09/20 تاریخ انتشار : 1396/10/01

کلید واژه: ارسطو, معنا, دوستی, ابن مسکویه,

چکیده مقاله :

معنا در نگاه بعضی از اندیشمندان معاصر به معنای هدف، کارکرد وارزش می باشد. و دوستی هم به عنوان مهمترین رکن ارتباط انسانی است. ارسطو و مسکویه بعنوان طلایه داران دوتمدن بزرگ وکهن یونانی و ایرانی اسلامی در کتابهای اخلاق نیکوماخوس و تهذیب الاخلاق به این مسئله پرداخت اند. لذا هدف از این مقاله، تبیین، تطبیق و تحلیل منطقی اهداف و کارکردهای دوستی از منظر آن دو می باشد. درنگاه هر دو، هدف غایی ارتباط دوستی، سعادت و نیکبختی است، که از طریق تحقّق بخشیِ حداکثریِ استعداد های ذاتیِ انسان و با عمل به ارزش های انسانی و متعالیِ دوستی در عرصه های فکری، روحی و عملی بدست می آید.

منابع و مأخذ:

1- آبلسون، رازیل و نیلسون، کی (1392): «تاریخ فلسفه اخلاق»، در دانشنامه فلسفه اخلاق، پل ادواردز، ترجمه انشاء الله رحمتی، مشهد: انتشارات آهنگ قلم، (204 - 115).

2- ارسطو (1389 الف)، مابعدالطبیعه (متافیزیک)، ترجمه محمدحسن لطفی، تهران: انتشارات طرح نو، چاپ سوم.

3- ارسطو (1389 ب)، اخلاق نیکوماخوس، ترجمه محمدحسن لطفی، تهران: انتشارات طرح نو، چاپ سوم.

4- ارسطو (1392)، خطابه، ترجمه اسماعیل سعادت، تهران: انتشارات هرمس.

5- امین، نصرت (1371)، اخلاق و راه سعادت ترجمه از طهاره الاعراق ابن مسکویه، اصفهان: انتشارات انجمن حمایت از خانواده­های بی سرپرست اصفهان.

6- بیات، محمدرضا (1390)، دین و معنای زندگی در فلسفه تحلیلی، قم: انتشارات دانشگاه ادیان و مذاهب.

7- پورحسینی، سید ابوالقاسم (1391)، ترجمه و حاشیة اخلاق نیکوماخوس، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، چاپ سوم.

8- جانکار، باربارا، (1385)، فلسفه ارسطو، ترجمه مهرداد ایرانی طلب، تهران: انتشارات اطلاعات.

9- خادمی، عین اله (1392)، «چیستی سعادت از منظر مسکویه»، فصلنامه فلسفه و کلام اسلامی، سال 46، شماره دوم، (82 - 61).

10- رحمانی، غلامرضا (1389)، خودشناسی فلسفی، قم: مؤسسه بوستان کتاب.

11- رونزو، جوزف (1385)، «عشق زمینی و معنا در زندگی و دین»، معنای زندگی،‌ مصطفی ملکیان، قم: نشر ادیان، (169 - 139).

12- شریف، میرمحمد (1362)، تاریخ فلسفه ایران، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.

13- طوسی، نصیرالدین (1389)، اخلاق ناصری، مصحّح عزیزاله علیزاده، تهران: انتشارات فردوس، چاپ سوم.

14- علوی پور، سید محسن (1388)، «دوستی در اندیشه سیاسی و روان درمانی»، فصلنامه پژوهش سیاست، شماره 5، (76-47).

15- فخری، ماجد (1372)، سیر فلسفه در جهان اسلام، نصراله پورجوادی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.

16- گمپرتس، تئودور (1375)، متفکران یونان، ج 3، ترجمه محمدحسن لطفی، تهران: انتشارات کتابخانه صدر.

17- مسکویه، ابوعلی (1371)، اخلاق و راه سعادت، ترجمه نصرت امین، اصفهان: انتشارات انجمن حمایت از خانواده­های بی سرپرست.

18- مسکویه، ابوعلی (1373)، تهذیب الاخلاق و تطهیر الاعراق، قم: انتشارات بیدار.

19- مسکویه، ابوعلی (1381)، تهذیب الاخلاق و تطهیر الاعراق، ترجمه علی اصغر حلبی، تهران: انتشارات اساطیر.

20- مسکویه، ابوعلی (بی تا)، ترتیب السعادات، به کوشش ابوالقاسم امامی، تهران: کتابخانه و موزه و اسناد مجلس شورای اسلامی.

21- مسکویه، ابوعلی (1388)، الفوز الاصغر، تصحیح و تحقیق و تعلیقه مجید دستیاری، قم: ایت اشراق.

22- منتقمی فروزان، مصطفی (1391)، «تبیین نظری محبّت و دوستی در اندیشه اخلاقی ابن مسکویه»، فصلنامه پژوهش­های فلسفی کلامی، شماره 51، (203 - 181).

23- مهاجرنیا، محسن (1380)، اندیشه سیاسی مسکویه، قم: بوستان کتاب.

24- نوسباوم، مارتا (1380)، ارسطو، ترجمه عزت اله فولادوند، تهران: چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.

25- هیبرون، دن (1393)، سعادت در دانشنامه فلسفه استنفورد، ترجمه حسین عظیمی، تهران: انتشارات ققنوس.

26- یالوم، اروین د (1391)، روان درمانی اگزیستانسیال، ترجمه سپیده حبیب، تهران: نشر نی.

27- Bashor, Philip s (1968), "Plato and Aristotle on Friendship", Journal of Value Inquiry, the University of Arkansas, Valume. 2, issue. 4:269-280.

28- Cocking, Dean & Kennett, Jeanett (1998), "Frienship and the self", Ethice, Chicago University of Chicago press, Vol. 108, No. 3:502-527.

29- Cooper, John. M (1977), "Friendship and the Good in Aristotle", the Philosophical Review, Vol. 86. No. 3:290-315.

30- Fortenbaugh, ww (1975), "Aristotle's Analysis of Frienship. Function and Analogy, Resemblance, and Focal Meaning", Brill, phronesis, Vol. 20, No, 1:51-62.

31- Pangle, Lorraine Smith (2003), "Aristotle and the philosophy of Friendship", united Kingdom: Combridge university press.

32- Walker, ADM (1979), "Aristotle's Account of Friendship in the Nicomachean Ethics", Brill, phronesis, Vol. 24, No. 2:180-196.