رویکرد دولت مشعشعیان در توسعه علوم دینی و آموزشی

محورهای موضوعی : فقه و تاریخ تمدّن

سید محمد احمدی مقدم ¹ ( دانشجوی کارشناسی ارشد تاریخ وتمدن ملل اسلامی،دانشگاه قم، ایران. )
امیرعباس مهدوی فرد ² ( استادیار تاریخ و تمدن ملل اسلامی دانشگاه قم، )

تاریخ دریافت : 1398/12/11 تاریخ پذیرش : 1398/11/03 تاریخ انتشار : 1400/04/01

کلید واژه: مشعشعیان, علوم دینی, علوم آموزشی, خوزستان, حویزه,

چکیده مقاله :

چکیده در اواخر قرن نهم و اوایل قرن دهم (پانزدهم میلادی) ایران یک واحد سیاسی یکپارچه نبود، و در واقع در شرق سرزمین ایران ضعف قدرت بازماندگان تیموری مشهود و نمایان بود و اما در قسمتی دیگر از غرب ایران، توسعه حکومت ترکمانان قراقویونلو و آق قویونلو آشکار و هویدا بود. در چنین اوضاع و احوالی چنین‌ برمی آید که احتمال نضج گرفتن نهضت های مذهبی - سیاسی در نواحی مختلف ایران قوت گرفته بود. از جمله حدود سال 1437م/840 هجری قمری که در منطقه جنوب عراق و سرزمین خوزستان نهضت مذهبی شیعی به رهبری سید محمد بن فلاح از شاگردان احمد بن فهد بن علامه حلی نضج صورت گرفته بود که به سرعت به حکومت محلی تبدیل گشت. موسس این دولت شخصی به نام سید محمد بن فلاح ( متوفای ۸۷۰ هجری قمری ) از علمای حوزه حله بود که در سال ۸۲۸ ق ادعای مهدویت نموده بود و با این ادعا توانست نظر بیشتر قبایل خوزستان را به خود جلب کند وی بعد از جنگ های متمادی که برای رسیدن به قدرت داشت سرانجام توانست در سال ۸۶۵ هجری قمری حکومت مستقل شیعه به مرکزیت حویزه ایجاد کند. از این زمان به بعد، مشعشعیان بیش از دویست سال به صورت حکمرانان تابع بر این منطقه حکومت کردند. این حکمرانان مردمانی بزگوار، علم دوست، اهل فضل و دانش بودند. به این جهت آنان موجبات رشد فرهنگی و شکوفایی علم و هنر را درمنطقه خوزستان فراهم آوردند و چنین شد که دیری نپائید که خوزستان عموما و به طور اخص حویزه به عنوان مرکز حکمرانی خوزستان در آن زمان یکی از مراکز عمده علمی فرهنگی تبدیل شود. مرکزی که طالبان علم و جویندگان فضیلت و ادب آهنگ آن منطقه را نمودند و در آن رحل اقامت افکندند. مفسرین، فقها، حکما، ادبا و شعراء بزرگی در آن منطقه به ظهور رسیدند.