تجلی ماه و خورشید در خیال و اندیشۀ شاعران، با تکیه بر شعر نظامی
محورهای موضوعی : فصلنامه تخصصی زبان و ادبیات فارسی
علی‌اکبر کمالی‌نهاد
1
(استادیار گروه آموزش زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فرهنگیان تهران، ایران)
معصومه عباسی
2
(کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی)
کلید واژه: انسان, خورشید, ماه, زمین, پدیده‌های کیهانی,
چکیده مقاله :
ادبیّات، در هر فرم و قالبی که باشد، بیان‌گرِ پاره ای از ارزش ها و اندیشه هایی است که زندگیِ فردی و اجتماعیِ انسان بر محورِ آن‌ها می چرخد و در شکل گیریِ این ارزش ها و باورها مسائلِ بسیاری دخالت دارد. ماه و خورشید ازجمله عناصری بود که بن مایهٔ مضامین و تصاویرِ شعریِ شاعران را می‌ساخت. این دو سیارهٔ درخشان، از دیرباز موردِ احترامِ آدمیان بود و ریشه در اعتقادات و باورهای ملی و مذهبیِ آنان داشت. بعضی از شاعران آگاهی هایی درحدِّ عامّهٔ مردم داشتند، اما برخی از آن‌ها از اطلاعاتِ دقیقِ نجومی برخوردار بودند. خاقانی، منوچهری، و نظامی، ازجمله شاعرانی بودند که علاوه‌بر علومِ دیگر، در علمِ نجوم نیز دست داشتند و بازتابِ صریحِ باورهای نجومی، ازجمله ماه و خورشید، در اشعارشان دیده می شود. این مقاله به چگونگیِ تأثیرِ این دو صورتِ فلکی بر زندگیِ انسان و سایرِ موجودات و بیانِ دیدگاه‌های شاعرانهٔ نظامی، با استناد به شواهدِ موجود در شعرش، می پردازد.
