مناسبت تصویرپردازی با آموزه‌های اخلاقی در غزلیات صائب تبریزی

محورهای موضوعی : فصلنامه تخصصی زبان و ادبیات فارسی

قدمعلی سرامی ¹ (دانشیار زبان وادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی- واحد زنجان)
فاطمه جهانشاهی ² (دانشجوی دکتری تخصصی زبان و ادبیات فارسی دانشگاه محل پژوهش - دانشگاه آزاد اسلامی- واحد تهران جنوب)

تاریخ دریافت : 1395/11/15 تاریخ پذیرش : 1396/07/15 تاریخ انتشار : 1396/08/01

کلید واژه: تصویر, غزل, صائب, آموزه‌های اخلاقی,

چکیده مقاله :

صائب تبریزی از شاعران توانمند عصر صفوی است، وی با طرزی نو و بهره‌گیری از شگردهای ادیبانه و تصویرسازی‌های رنگارنگ دقیق و خیال‌انگیز، اندیشه‌های باریک و مفاهیم اجتماعی، اخلاقی، حکمی، فلسفی و عرفانی را هر چه زیباتر و حیرت‌انگیزتر به مخاطب تعلیم می‌دهد. صائب عارف اخلاق‌مداری است که با دیدی متفاوت تمام هستی را پیکرتراشی و نقاشی می‌کند و هنرمندی است که عنصر تصویر را با تعالیم اخلاقی در می‌آمیزد و با پیوند آن‌ها مفاهیم اخلاقی را تجسم می‌بخشد تا حدی که مخاطب را در اعجاب هنری توام با لذت تعلیم قرار می‌دهد و تعالیم اخلاقی را در جان مخاطب حکاکی می‌کند. در این پژوهش به سبب وفور تصاویر شعری و مفاهیم تعلیمی فقط به ارائه مناسبت تصویر با برخی مضامین اخلاقی در غزلیات صائب می‌پردازیم تا افق تازه‌ای که وی با تصویرآفرینی برای خواننده با برانگیختن احساس و عاطفه و تبدیل معقولات ذهنی به محسوسات عینی همگان به نمایش گزارده و اینکه چگونه با عناصری خیال‌انگیز آموزه‌های اخلاقی را به‌طور غیرمستقیم و موثر در ذهن خواننده مجسم و حکاکی، و در کام جان، شیرین و لذت‌بخش نموده‌است، بیان کنیم. در پژوهش حاضر با نگرشی تحلیلی به تبیین مناسبت تصویرپردازی با برخی از آموزه‌های اخلاقی در غزلیات صائب که بسآمد بالایی داشته‌اند پرداخته شده است.