گویایی و پویایی سکوت در گفتمان حکایات مصیبت‌نامۀ عطّار
محورهای موضوعی : فصلنامه تخصصی زبان و ادبیات فارسی
نسرین فقیه ملک مرزبان
1
(
دانشیار زبان و ادبیّات فارسی، دانشگاه الزهرا (س)
)
مریم رجبی نیا
2
(
دانشجوی دکتری ادبیّات عرفانی دانشگاه الزهرا (س)
)
کلید واژه: نشانه‌شناسی, عرفان, مصیبت‌نامه, عطّار, سکوت,
چکیده مقاله :
نشانه‌شناسی از روش‌های تحلیل متن و یکی از بهترین شیوه‌های نشانه‌شناسی برای درک متون عرفانی، روش چالز پیرس است. با توجّه به اهمّیّت رمزپردازی در اشعار عرفانی و لزوم تفسیر آن‌ها و نیز اهمیّتی که پیرس در روش خود برای تفسیر قایل است، در این مقاله، مصیبت‌نامۀ عطّار که بعد از منطق‌الطّیر، برجسته‌ترین اثر رمزی و سرشار از نشانه‌های عرفانی است، با این روش بررسی شده و چگونگی سکوت در این اثر مورد توجّه قرار گرفته شده‌است. سکوت یکی از مفاهیم بنیادین عرفان در متون و اشعار عرفانی است و این گفتگو تنها با واژگان صورت نمیگیرد. در بیشتر حکایات مصیبت‌نامه سکوت مرید، عاشق و پادشاه که می‌تواند نماد سالک و مرید باشد، نشانۀ تسلیم محض و انتباه و یا نشانۀ انجام فرمان مراد، معشوق یا دیوانه‌ای است که می‌توان نماد پیر و مراد باشد. این سکوت‌ها در هر دو حالت سرشار از سخنان رازآلود و معناداری هستند.
_||_
