بررسی انعکاس کهنالگوهای آنیما و سایه در شعر پستمدرن با تکیه بر اشعار سید مهدی موسوی
محورهای موضوعی : فصلنامه تخصصی زبان و ادبیات فارسی
سکینه هژبر لاکه
1
(دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد آستارا، دانشگاه آزاد اسلامی، آستارا، ایران)
خسرو جلیلی کهنه شهری
2
(استادیار، گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد آستارا، دانشگاه آزاد اسلامی، آستارا، ایران)
احمدرضا نظری چروده
3
(استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد آستارا، دانشگاه آزاد اسلامی، آستارا، ایران)
کلید واژه: یونگ, شعر پست مدرن, کهنالگو, نقد کهنالگویی, ضمیر ناخودآگاه جمعی,
چکیده مقاله :
نقد کهن‎الگویی، علم بررسی نشانه‎ها و نمادهایی از لایه‎های درونی خالقان آثار هنری است. نظریة کهن‎الگوهای کارل گوستاو یونگ، بر این مبنا است که شخصیت هر فرد، از لایه‎های درونی متعددی تشکیل شده که با ضمیر ناخودآگاه جمعی در ارتباط است. از جمله برجسته‎ترین این کهن‎الگوها می‎توان به آنیما و سایه اشاره کرد. هدف از این پژوهش بررسی اشعار پست مدرن با تکیه بر دو کهن الگوی سایه و آنیما است تا جایگاه این دو لایة درونی در اشعار شاعر و نمادهای مرتبط با این دو کهن‎الگو شناسایی شوند. نتایج نشان داد که شاعر با وجود تأکید بر اصول پست‎مدرنیسم، باز در چارچوب قالب‎های ضمیر ناخودآگاه جمعی قرار گرفته و مجبور به پیروی از ساختارهای نشانه‎گذاری‎شده کهن‎الگوهاست. در این میان کهن‎الگوی سایه، قدرت محکم‎تری در شخصیت شاعر دارد. او بر گره‎خوردگی سایه و تاریکی و بر ویژگی سکوت و یاریگری آنیما بیشتر از سایر جلوه‎ها پرداخته است. همچنین مشخص گردید که موسوی، نمادهای پنجره، جلاد، دایره، دراکولا، آسمان تار و قصاب را به نمادهای معمول سایه افزوده و برای آنیما نیز از نشانه‎های مرسوم معشوق، صبح، مادر، همسر، دریا، ابر و نور بهره برده است.
