بررسی اثر متام سدیم بر مهار علف‌های هرز، گل جالیز (Phelipanche aegyptiaca Pers.) و تنفس میکروبی خاک در گوجه فرنگی (Lycopersicon esculentum Mill.)

محورهای موضوعی : بوم شناسی علف‌های هرز

عادله عصاران ¹ , محمدحسن هادی‌زاده ² , کیومرث بخش‌کلارستاقی ³ , سید حسین ترابی ⁴

1 - دانش‌آموخته کارشناسی ارشد شناسایی و مبارزه با علف‌های هرز دانشگاه آزاد اسلامی، واحد مشهد
2 - استادیار بخش تحقیقات گیاه پزشکی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی
3 - استادیار گروه زراعت، دانشگاه آزاد اسلامی مشهد
4 - محقق بخش تحقیقات گیاه پزشکی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی

تاریخ دریافت : 1390/08/27 تاریخ پذیرش : 1392/06/16 تاریخ انتشار : 1392/06/01

کلید واژه: عملکرد, yield, گامپرتز, Gompertz, دز-پاسخ, لجیستیک, Dose-response, Logistic,

چکیده مقاله :

گل جالیز یکی از مهم ترین علف‌های هرز مزارع گوجه فرنگی است و یکی از روش‌های مبارزه با آن استفاده از مواد تدخینی است. پژوهشی به این منظور طی سال 1390در منطقه مشهد در مزرعه نمونه متعلق به آستان قدس رضوی به اجرا درآمد. آزمایش در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با 6تیمار شامل صفر، 500، 750، 1000 و 1250 و 1500 کیلوگرم در هکتار متام سدیم از ماده تجارتی واپام(7/32 درصد-اس ال) در 4 تکرار پیاده شد. هر کرت به دو قسمت تقسیم شد و در یک نیمه علف‌های هرز به جز گل جالیز وجین دستی شدند ولی در نیمه دیگر هیچ وجینی انجام نشد. متام سدیم با استفاده از دستگاه خودکار تزریق قلمی به کار برده شد. تعداد اندام هوایی و وزن خشک ‌گل جالیز در نیمه کرت عاری از علف‌های هرز و سایر علف‌های هرز در نیمه وجین نشده اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که کاهش آلودگی علف‌های هرز در اثر مصرف متام سدیم تابع منحنی لجیستیک با سه پارامتر بود. حساسیت علف‌های هرز مختلف متفاوت بود به طوریکه علف‌‌های هرز شامل تاج خروس و سلمه با ED50 معادل 474 و 775 لیتر در هکتار تحمل بیشتری نسبت به خرفه، تاج ریزی و سوروف نشان دادند. با این حال عملکردی از کرت‌های وجین نشده برداشت نشد. تراکم گل جالیز در کرت‌های عاری از سایر علف هرز دارای روند مشخصی نبود، ولی تعداد میوه و عملکرد گوجه فرنگی در واحد سطح به طور خطی با مصرف متام سدیم افزایش داشت. تاثیر متام سدیم بر کاهش تنفس میکروبی خاک از معادله غیر خطی گامپرتز پیروی کرد.

چکیده انگلیسی:

Broomrape is one of the most troublesome parasite weeds in the tomato fields of Iran that use of fumigant material is one of the way for its control. Five application doses 0, 500, 750, 1000, 1250, 1500 l ha-1 of Metam-Sodium were applied by shank injection in a tomato filed of Astan Qods in Mashhad during 2011. The experiment was arranged in a completely randomized block design with four replications. Plots were divided in two parts so that in one half only weeds were removed and in the other one both weeds and broomrapes were maintained throughout the growing season. Densities and dry weights of broomrape as well as weed size were measured in each half part separately. The results showed that Metam-Sodium was able to reduce weed density as three-parameter logistic dose response curve. The most tolerant weeds were pigweed and common lambs-quarters with ED50 of 474 and 775 l ha-1 respectively while common purslane, black night-shade and barnyardgrass were more sensitive. Despite weed reduction, there was no harvest for tomato because of high remained weed density that is probably more than weed threshold. Broomrape was not affected by metam-sodium but corresponding tomato yield increased in linear form. A decrease of soil respiration by Metam–sodium was expressed by the four-parameter Gompertze equation.