جمال‌شناسی شعر رودکی

محورهای موضوعی : ادبیات فارسی

ماه نظری ¹ ()

تاریخ دریافت : 1392/12/18 تاریخ پذیرش : 1394/10/24 تاریخ انتشار : 1392/07/01

کلید واژه: شعر, استعاره, تشبیه, کنایه, مجاز,

چکیده مقاله :

ادبیات، والاترین و عمیق‌ترین تجربه‌های عاطفی و مخیّل را به مدد واژه‌ها و تعابیر زیبا باز‌آفرینی و بیان می‌کند. در این رهگذر علم بیان یک معنی را به انحای مختلف هنری خلق می‌کند و با خامة تشبیه و استعاره و مجاز و... معانی واحد را به طرق مختلف به تصویر می‌کشد و از زندگی، عشق، بهار و خزان، روز و شب، مرگ و نیستی، جنگ و انتقام، پیری و جوانی و... سخن می‌گوید امّا هر بار نامکرر و شنیدنی. دنیای خیالی رودکی هم، پر از شگفتی‌ها و راز و رمزهای ادبی و هنری ا‌ست که با قدرت تخیل خویش زلف بنفشه را به دست نوازش‌گر باد می‌سپارد و در بیان معجزه‌آسای خویش، تمام عناصر ناهمگون و متناقض‌نما را در هم می‌تند. در این مقاله صور خیال در دیوان رودکی مورد بررسی قرار گرفته است تا بیشتر با فضای اندیشه، زمان، سبک و پسندهای شاعرانه او آشنا شویم

منابع و مأخذ:

1ـ پرتوی، مهدی. زیباشناسی نوین. تهران: انتشارات کتاب‌های سیمرغ، 1375.

2ـ پورنامداریان، محمدتقی. رمز و داستان‌های رمزی در ادب فارسی. تهران: شرکت انتشارت، 1367.

3ـ پورنامداریان، محمدتقی. سفر در مه. تهران: شرکت انتشارت علمی و فرهنگی، 1374.

4ـ تبریزی، محمدحسین بن خلف. برهان قاطع.تعلیقات محمد معین. تهران: انتشارات امیر کبیر، 1362.

5ـ تجلیل، جلیل. معانی و بیان. تهران: دانشگاه تهران، 1362.

6ـ تفتازانی، مسعود بن عمر. مطول. قم: مکتبه العلمیه الاسلامیه، 1374.

7ـ ثروت، منصور. فرهنگ کنایات. تهران: انتشارات سخن، 1375.

8ـ رادویانی، محمّدبن عمر. ترجمان البلاغه. تصحیح پروفسور احمد آتش. تهران: انجمن آثار مفاخر فرهنگی، 1380.

9ـ رازی، شمس قیس. المعجم، فی معاییر اشعار العجم. تصحیح مدرس رضوی. تهران: انتشارات زوار، 1360.

10ـ رودکی سمرقندی. دیوان. بر اساس نسخه سعید نفیسی. تهران: انتشارات نگاه، 1376.

11ـ زرین‌کوب، عبدالحسین. بحر در کوزه. تهران: انتشارات علمی و انتشارات سخن، 1367.

12ـ سارتر، ژان پل. ادبیات چیست. ترجمة ابوالحسن نجفی و مصطفی رحیمی، تهران: نیلوفر، 1356.

13ـ شفیعی کد‌کنی، محمد رضا. ادوار شعر. تهران: انتشارات سخن، 1380.

14ـ شفیعی کدکنی، محمدرضا. صور خیال در شعر فارسی. تهران: مؤسسه انتشارات آگاه، 1358

15ـ شمیسا، سیروس. بیان. تهران: انتشارات فردوسی، 1381.

16ـ شمیسا، سیروس. نقد ادبی. تهران: انتشارات فردوسی، 1368.

17ـ صفا، ذبیح الله. آیین سخن مختصری در معانی و بیان. تهران: ققنوس، 1377.

18ـ صفوی، کورش. از زبان‌شناسی به ادبیات. تهران: شعر حوزه هنری، ج دوم، 1380.

19ـ‌ طوسی، خواجه نصیر الدین. اساس الاقتباس. تهران: انتشارات دانشگاه تهران. 1367.

20ـ عسکری، ابوهلال. معیار البلاغه (به انضمام صناعتین). مترجم محمدجواد نصیری. تهران: انتشارات دانشگاه تهران، 1372.

21ـ فرای، نورتروپ. تحلیل نقد. ترجمة صالح حسینی. تهران: انتشارات نیلوفر، 1377.

22ـ میرزانیا، منصور. فرهنگنامة کنایه. تهران: انتشارات امیرکبیر، 1378.

23ـ میر‌صادقی، میمنت. واژه‌نامه هنر شاعری. تهران: انتشارات کتاب مهناز، 1372.

24ـ ‌نفیسی، سعید. تاریخ نظم و نثر در ایران، تهران: انتشارات فروغی، 1344.

25ـ نقابی، عفت. معانی بیگانه. تهران: انتشارات ناژ، 1382.

26ـ همایی، جلال‌الدین. معانی و بیان. تهران: نشر هما، 1370.