زیبایی‌شناسی چهره‌های اسطوره‌ای و حماسه‌ای ایرانی در اشعار مولانا
محورهای موضوعی : ادبیات فارسی
فاطمه حجّه‌فروش
1
(دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد همدان، دانشگاه آزاد اسلامی ،همدان ،ایران)
مرتضی رزّاق‌پور
2
(استادیارگروه زبان و ادبیات فارسی، واحد همدان، دانشگاه آزاد اسلامی ،همدان ،ایران)
رضا صادقی شهپر
3
(دانشیارگروه زبان و ادبیات فارسی، واحد همدان، دانشگاه آزاد اسلامی ،همدان ،ایران)
کلید واژه: مولوی, صورخیال, زیبایی‌شناسی, اسطوره, شخصیت‌های اسطوره‌ای و حماسی,
چکیده مقاله :
اسطوره و چهره‌های اسطوره‌ای و حماسی، یکی از زمینه‌های مهم و ارزشمند فرهنگ اقوام مختلف است که به اشکال مختلفی پیوند بنیادین خود را با شعر حفظ نموده است. شاعران ایرانی با توجه به نوع نگرش خود به این چهره‌های اسطوره‌ای و ایرانی نظر داشته‌اند. حضور این عناصر در اشعار مولوی، بیانگر شکوفایی، استمرار و پویایی این اساطیر است. حال اگر عنصر تخیل نیز در اسطوره وارد شود، بدلیل ماهیت زیبایی‌آفرین آن، بر جنبه زیبایی‌شناسی اساطیر و حماسه‎ها می‌افزاید. به همین دلیل هدف از این پژوهش بررسی جنبۀ زیبایی‌شناختی شخصیت‎ها و چهره‌های اسطوره‌ای و حماسی ایرانی در اشعار مولانا با تکیه بر مثنوی معنوی و دیوان شمس است. این جستار با روش توصیفی ـ تحلیلی انجام شده و به کارکرد عرفانی اسطوره از دیدگاه جوزف کمبل نظر دارد. نتایج نشان می‌دهد که حضور این چهره‌های اساطیری و حماسی بیانگر شناخت و دلبستگی مولانا نسبت به داستان‎های کهن، شخصیت‌های اسطوره‌ای و حماسه‌ای شاهنامه است. همچنین از میان آرایه‎های ادبی، تلمیح، تشبیه و استعاره، عمده‎ترین صورخیالی است که سبب ادبیت اسطوره‌ای سروده‌های مولانا شده است.
Myths and mythical and epic figures are one of the important and valuable fields of culture of different nations, which have preserved their fundamental connection with poetry in various ways. Iranian poets have commented on these mythical and Iranian figures according to their attitude. The presence of these elements in Molvi's poems shows the prosperity, continuity and dynamism of these myths. Now, if the element of imagination is included in the myth, due to its aesthetic nature, it adds to the aesthetic aspect of myths and epics. For this reason, the purpose of this research is to investigate the aesthetic aspect of Iranian mythological and epic characters and figures in Rumi's poems, relying on Masnavi Ma'navi and Divan Shams. This essay is done with a descriptive-analytical method and looks at the mystical function of myth from Joseph Campbell's point of view. Results show that the presence of these mythological and epic figures shows the recognition and attachment of Rumi to ancient stories, mythological and epic characters of the Shahnameh. Also, among the literary arrays, allusion, simile, and metaphor are the most important images that have caused the mythical literaryness of Rumi's poems.
_||_
