جایگاه صور خیال در توصیف عناصر انسانی شاهنامه

محورهای موضوعی : ادبیات فارسی

حسین عزیزپور معلم ¹ (حسین عزیزپور معلم، دانشجوی دکترای زبان و ادبیات فارسی، واحد قائمشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، قائمشهر، ایران.)
حسینعلی پاشاپاسندی ² (استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد قائمشهر، قائمشهر، ایران.)
سوزان جهانیان ³ (استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد قائمشهر، قائمشهر، ایران.)

تاریخ دریافت : 1401/03/24 تاریخ پذیرش : 1401/06/02 تاریخ انتشار : 1401/06/01

کلید واژه: شاهنامه, عناصر انسانی, توصیف, صور خیال, اندام‌های انسان,

چکیده مقاله :

توصیف و تصویرآفرینی از مهم‎ترین توانایی‌های شاعر در خلق یک اثر منظوم به شمار می‌آید؛ زیرا او این کار را با استفاده از اندوخته‌های ذهنی و علمی خود و بکاربردن امکانات زبانی و بیانی انجام می‌دهد. شاهنامۀ فردوسی از جمله منظومه‎هایی است که از این منظر جایگاه رفیعی دارد. حکیم طوس در نهایت هنرمندی با استفاده از صور خیال و آرایه‌های بدیعی موقعیّت‌ها، اشخاص، گفتگوها، صحنه‌ها و رویدادها، را توصیف نموده و تصاویر بدیع، جذّاب و ماندگاری خلق نموده‌ است. در این جستار سعی بر این است که جایگاه صور خیال در توصیف عناصر انسانی شاهنامه که اعضا و اندام‎های بدن، ویژگی‌های ظاهری انسان‌ها را شامل می‌شود، مورد بررسی قرار گیرد. این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی انجام شده ‌است و اطلاعات بر اساس مطالعات کتابخانه‌ای گردآوری شده است. مطالعه بر روی صورخیال توصیفات عناصر انسانی شاهنامه حاکی از این است که فردوسی با استفادۀ هنرمندانه و خلّاقانه از تشبیه، استعاره، کنایه و مجاز، به ویژه تشبیه به بهترین نحو به توصیف شخصیت‌ها پرداخته است.

چکیده انگلیسی:

Describing and illustrating is one of the most important abilities of a poet in creating a poetic work; Because he does this by using his mental and scientific resources and using linguistic and expressive possibilities. Ferdowsi Shahnameh is one of the poems that has a high status from this perspective. Hakim Toos has finally described the artist using novel images and arrays of situations, people, conversations, scenes and events, and has created original, attractive and lasting images. In this article, an attempt is made to examine the position of imaginary images in describing the human elements of Shahnameh, which include body parts, physical and moral characteristics of human beings. This research has been done by descriptive-analytical method and the information has been collected based on library studies. A study of the imaginary descriptions of the human elements of the Shahnameh indicates that Ferdowsi described the characters in the best way by using metaphors, metaphors, allusions and metaphors, especially similes, artistically and creatively.