پارامترهای زیستی و تولید مثلی مگس میوه زیتونBactrocera oleae (Diptera: Tephritidae) در شرایط آزمایشگاه

محورهای موضوعی : گیاه پزشکی

محمد جواد سروش ¹ ()
کریم کمالی ² ()
هادی استوان ³ ()
محمود شجاعی ⁴ ()
یعقوب فتحی‌پور ⁵ ()

تاریخ دریافت : 1391/05/15 تاریخ پذیرش : 1393/03/17 تاریخ انتشار : 1392/06/01

کلید واژه: Life table, پارامترهای زیستی, جدول زندگی, Biological parameters, مگس میوه زیتون, پارامترهای تولید مثلی, Olive fruit fly, Reproductive parameters,

چکیده مقاله :

مگس میوه زیتون، Bactrocera oleae مهمترین آفت زیتون در مناطق زیتون خیز دنیا محسوب می شود. لارو این آفت با تغذیه از گوشت میوه زیتون باعث ایجاد خسارت کمی و کیفی زیتون های کنسروی و روغنی می شود. طی تحقیق حاضر پارامترهای زیستی و تولید مثلی آفت در شرایط مطلوب آزمایشگاهی (دمای1 ± 27 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 5 ± 65 درصد و دوره نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی) و روی میوه زیتون رقم زرد مورد بررسی قرار گرفت. برای آغاز بررسی میوه های آَلوده از مناطق آلوده جمع آوری و درون اتاقک رشد مورد پرورش قرار گرفت. در این بررسی با توجه به وجود مراحل زندگی نابالغ آفت درون میوه نرخ تفریخ تخم ها برابر یک در نظر گرفته شد و تنها با ظهور حشرات بالغ زنده مانی آنها نسبت به تعداد تخم اولیه محاسبه گردید. نتایج نشان داد که دوره جنینی آفت داخل اتاقک رشد و شرایط مطلوب ذکر شده به طور متوسط 095/0 ± 26/3 روز، طول دوره لاروی به طور متوسط 28/0 ± 13/13 روز و طول مرحله شفیرگی آفت به طور متوسط 34/0 ± 13/9 روز و به طور کلی دوره پیش از بلوغ طی بررسی انجام شده به طور متوسط 48/0 ± 53/25 روز طول می کشد. دوره پیش از تخمگذاری حشرات بالغ به طور متوسط 31/0 ± 64/5 روز بود که جفتگیری حشرات بالغ حداقل یک روز پس از ظهور آنها آغاز گردید. طول دوره تخمگذاری در مگس میوه زیتون نیز به طور متوسط 73/1 ± 64/51 روز و طول دوره پس از تخمگذاری در مگس میوه زیتون نیز به طور متوسط 68/0 ± 07/4 روز اندازه گیری شد. به طور میانگین طول عمر حشرات نر حدود 56/2 ± 57/38 روز و طول عمر حشرات ماده 15/2 ± 36/61 روز محاسبه گردید. کل تخم گذاشته شده در هر حشره ماده به طور متوسط 38/22 ± 25/214 عدد بود که حداکثر 256 و حداقل 139 تخم توسط هر حشره ماده گذاشته شد. نسبت جنسی حشرات بالغ خارج شده در شرایط آزمایشگاهی 1: 1/1 ( نر: ماده) محاسبه گردید. نسبت بقا تا مرحله ظهور مگس های بالغ برابر یک بوده اما پس از ظهور مگس های بالغ و به مرور مگس های بالغ به تدریج مرده و نوساناتی در نسبت بقا مشاهده گردید. نرخ ناخالص باروری این آفت 20/118 بود ولی نرخ خالص باروری آن 97/46 بدست آمد. بررسی پارامترهای رشد جمعیت مگس میوه زیتون نشان داد که طول دوره هر نسل آفت روی رقم زیتون و در شرایط مطلوب آزمایشگاهی 18/58 روز برآورد گردید. نرخ متناهی افزایش جمعیت (λ) برابر 08/1 و طول دوره ای که جمعیت آفت می تواند دو برابر شود (DT) 88/8 روز و نرخ ذاتی افزایش جمعیت (r m) 078/0 محاسبه گردید.

چکیده انگلیسی:

The olive fruit fly, Bactrocera oleae (Diptera:Tephritidae) is the most important and widespread pest in the olive growing countries in the world. The larvae feed upon the pulp, resulting in a significant quantitative and qualitative loss in the production of table olives and oil. In this research, infected fruits from infected areas were collected and biological and reproductive parameters were evaluated at 27 ± 1°C, 60-70 % RH and photoperiod of 16L: 8D on olive fruit, Zard variety. Because of internal function of immature stages of the pest, we supposed that the gross hatch rate was equal to 1 and survival rate (lx) of adults was compared with the initial egg number. Results showed that incubation period of eggs, larval and pupal stages lasted  in 3.26 ± 0.095, 13.13 ± 0.28 and 9.13 ±  0.34 days respectively. Development time of the pest in suitable condition was 25.53 ± 0.48 days. Pre-oviposition time, oviposition time and post-oviposition time was 5.64 ± 0.31, 51.64 ± 1.73 and 4.07 ± 0.68 days respectively.  The average of adult longevity for males was 38.57  ± 2.56 and for females was  61.36  ±2.15 days. The total number of laid eggs laid in suitable conditions was 214.25 ± 22.38 per female (139-256). The sex ratio was 1.1: 1, female: male. The survival rate until last stages of life cycle was equal to 1 but in this time some females was dead that it appeared as fluctuations in the rate. The gross and net fecundity and fertility rate of the pest on olive fruits was 118.20 and 46.97 respectively, because the gross hatch rate was supposed equal to 1. Mean egg per day was 1.90 and mean eggs/female/day was 0.89. Mean fertile eggs per day  and mean fertile eggs/female/day were equal to 1.90 and 0.89 too.  Results of showed that generation time (T) was 58.18 days, doubling time (DT) was 8.88 days, finite rate of increase (λ) was 1.08 and intrinsic rate of increase (rm) was 0.078.

منابع و مأخذ:

Anonymous, 2005.  Crop Protection Compendium CDs. CABI International, UK.

Carey, J. R. 1993. Applied Demography for Biologists. Oxford University Press. New York.

Fletcher, B. S., & Kapatos, E. T. 1983. Dispersal of the olive fruit fly, Dacus oleae, during the summer period on Corfu. Entomologia Experimentalis et Applicata,29: 1-8.

Genc, H. 2008. Modified agar-based diet for olive fruit fly. Florida Entomologist, 91(4), 651-656

Jafari, Y.. & Rezaei, V. 2004. First report of olive fruit fly in Iran. Bulletin of Entomolgical Society of Iran, 22: 1. (In Persian).

Johnson, M. W., Susan, B., Danne, K. M. & Patterson, K. L. 2004. Predicting climate induced olive fly. Research report to the California olive committee.

Katsoyannos, P. 1992. Olive Pests and Their Control in the Near East. Banki Phytological Institute, Athens, Greece.

Tsiropoulos , G. J. 1971. Storage temperatures for eggs and pupae of the olive fruit fly. Journal of Economic Entomology, 65(1), 100-102

Tsitsipis J. A. 1977. Development of a caging and egging system for mass rearing the olive fruit fly, Dacus oleae (Gmel.) (Diptera: Tephritidae). Zeitchrift fur Angewandte Entomologie, 83: 96-105.

Tsitsipis J. A. 1980. Effect of constant tempretures on larval and pupal development of olive fruit flies reared on artificial diet. Environmental Entomology, 9: 764-768.

White, I. & Elson-Harris, M. 1992. Fruit Flies of Economic Significance: Their Identification and Bionomics. Oxon, UK: CAB International.