تبیین جامعه شناختی تعیین کنندگان اثرگذار برهنجارمندي شهروندي
محورهای موضوعی : مطالعات توسعه اجتماعی ایران
نورالدین اله دادی
1
,
سعید گودرزی
2
,
حمزه بیگی هرباغ
3
1 - استاديار گروه جامعه شناسي دانشگاه پيام نور
2 - استاديار گروه جامعه شناسي دانشگاه پيام نور
3 - استادیار گروه حقوق دانشگاه پيام نور، تهران، ایران
کلید واژه: : اجتماعي, فرهنگي, هنجارمندي, شهروندي, شهروندان.,
چکیده مقاله :
زمينه و هدف: هنجارمندي شهروندي يک مکانيزم اجتماعي است که به مثابه عامليت و تعهد هنجاري حول محور حقوق شهروندي، مشارکت شهروندي و مسئوليتپذيري شهرمندي عمل مينمايد. هدف پژوهش حاضر تحليل سازههاي اجتماعي و فرهنگي اثرگذار بر هنجارمندي شهروندي در بين شهروندان بروجرد ميباشد.
روش: به لحاظ روششناسي، اين پژوهش مبتني بر استراتژي قياسي، روش کمي، تکنيک پيمايش و ابزار پرسشنامه است. جامعه مورد مطالعه شهروندان 15 سال به بالا شهر بروجرد و حجم نمونه 384 نفر ميباشد.
يافتهها: نتايج پژوهش نشان ميدهد رابطه همبستگي مثبت و معناداري بين متغيرهاي مستقل مصرف رسانهاي، ساخت خانواده، انزواي اجتماعي، اعتماد اجتمادي و سبک زندگي با هنجارمندي شهروندي وجود دارد، ولي بين طبقه اجتماعي و اقتصادي و هنجارمندي شهروندي رابطه همبستگي معناداري وجود ندارد. همچنين نتايج بيانگر رابطه همبستگي منفي و معناداري بين انزواي اجتماعي و هنجارمندي شهروندي ميباشد.همچنين ضريب همبستگي چندگانه پنج متغير باقيمانده در تحليل رگرسيون با متغير وابسته نيز 430/0 درصد مي باشد كه به معناي اين است که 430/0 درصد از واريانس هنجارمندي شهروندي به عنوان متغير وابسته با متغيرهاي مستقل مصرف رسانهاي، سبک زندگي، ساخت خانواده، انزواي اجتماعي و اعتماد اجتماعي تبيين و پيشبيني ميشود و درصد باقيمانده به وسيله متغيرهاي ديگري تبيين ميشوند. با توجه به ضرايب رگرسيون هر يك از متغيرهاي معادله رگرسيون كه از ضرايب استاندارد شده (بتا) بوده و قابليت مقايسه را دارند به ترتيب متغيرهاي مصرف رسانهاي، سبک زندگي، ساخت خانواده، انزواي اجتماعي و اعتماد اجتماعي بيشترين تأثيرگذاري را درتبيين واريانس هنجارمندي شهروندي را دارند.
نتيجهگيري: با اتکا به نتايج پژوهش ميتوان گفت هنجارمندي شهروندي از سويي تحت تأثير سازههاي اجتماعي و فرهنگي ساخت و سامان مييابد و از سوي ديگر خود نيز در سازمان و ساختدهي به سازههاي اجتماعي و فرهنگي اثر گذار و ساختدهنده ميباشد. در واقع هنجارمندي شهروندي ازسازههاي مهم جامعهشناختي به شمار ميآيد که به مثابه تعادل، توازن، هماهنگي و همافزايي بين حقوق و مسئوليتهاي شهروندي عمل مينمايد و در اين بين نقش ساخت خانواده تعاملي، مشارکتي و گفتگويي، همچنين رسانههاي مسئوليت مدار و ديگر سازههاي مهم جامعهشناختي از قيبيل سبک زندگي و اعتماد اجتماعي در نهادينه شدن هنجارهاي شهروندي و هنجارمندي شهروندي بسيار مهم و رهگشا خواهد بود.
Context and purpose: Normativeness of citizenship is a social mechanism that acts as agency and normative obligation around the axis of citizenship rights, citizenship participation and citizenship responsibility. The aim of the current research is to analyze the social and cultural structures affecting the normality of citizenship among the citizens of Borujerd.
Method: In terms of methodology, this research is based on comparative strategy, quantitative method, survey technique and questionnaire tool. The population under study is the citizens of Borujerd city 15 years old and above and the sample size is 384 people.
Findings: The results of the research show that there is a positive and significant correlation between the independent variables of media consumption, family structure, social isolation, social trust and lifestyle with normality of citizenship, but there is a relationship between social and economic class and normality of citizenship. There is no significant correlation. Also, the results indicate a negative and significant correlation between social isolation and normality of citizenship. Also, the multiple correlation coefficient of the remaining five variables in the regression analysis with the dependent variable is 0.430%, which means that 0.430% of the variance The normality of citizenship as a dependent variable is explained and predicted by the independent variables of media consumption, lifestyle, family structure, social isolation and social trust, and the remaining percentage is explained by other variables. According to the regression coefficients of each of the variables of the regression equation, which are among the standardized coefficients (beta) and have the ability to be compared, according to the variables of media consumption, lifestyle, family structure, social isolation and social trust, they have the most influence in the order of the variance of the norm. They have citizenship.
Conclusion: Based on the results of the research, it can be said that the normality of citizenship is built and organized under the influence of social and cultural structures on the one hand, and on the other hand, it is also in the organization and construction of social structures and Culture is effective and constructive. In fact, the normality of citizenship is one of the important sociological structures that acts as a balance, balance, coordination and synergy between the rights and responsibilities of citizenship, and in the meantime, the role of building an interactive, collaborative and dialogue, as well as responsible media and other important sociological structures such as lifestyle and social trust will be very important and path-breaking in the institutionalization of citizenship norms and citizenship norms.
منابع
آقابخشي، علي(1375)، فرهنگ علوم سياسي، تهران: اطلاعات و مدارک ملي ايران.
امين¬آقايي، مهرناز؛ زاهدي، محمد جواد و شياني، مليحه(1396)، بررسي ابعاد و تحليل شهروندي فعال، مجله جامع¬شناسي ايران،18(3)، 37-3.
اذاني، مهري؛ حاتمي، مجتبي و حاتمي، حسين(1390)، تحليلي بر فرهنگ شهروندي در شهر يزد، مجله برنامه ريزي فضايي، شماره 1، 102-81.
توسلي، غلامعباس و نجاتي حسيني، سيد محمود(1382)، واقعيت اجتماعي شهروندي در ايران، مجله انجمن جامعه¬شناسي ايران،5(2).
ساعي، علي(1381). تحليل آماري در علوم اجتماعي، تهران: كيان مهر.
سرمد، زهره؛ بازرگان عباس و حجازي، الهه(1378). روش هاي تحقيق در علوم رفتاري، تهران : انتشارات آگه.
شارع پور،محمود(1382). بررسي سرمايه اجتماعي و حفظ آن، كتاب ماه علوم اجتماعي، 36.
شربتيان، محمدحسن(1387)، تأملي بر مباني فرهنگ شهروندي و ارائه راهکارهايي براي گسترش آن، فصلنامه فرهنگي- پژوهشي فرهنگ خراسان، 2 و 3(8 و 9)، 154-119.
جوادي، مريم؛ شياني، مليحه؛ محسني تبريزي، عليرضا و وديعه، ساسان(1401)، بررسي رابطه ميان بي اعتمادي اجتماعي و مسئوليت¬گريزي شهروندي، مجله جامعه¬شناسي ايران، 23(1)، 170-148.
فالکس، کيث(1384)، شهروندي، ترجمه محمد تقي دلفروز، تهران: انتشارات کوير.
فتحي واجارگاه، کورش و واحدچوکده، سکينه(1388)، آموزش شهروندي در مدارس، چاپ اول، تهران: انتشارات کتابيران.
فتحي، سروش و ثابتي، مريم(1391)، توسعه ساختار سازماني شهري و گسترش فرهنگ شهروندي، فصلنامه مطالعات شهري، 2(2).
غفاري نسب؛ قاسمي¬نژاد، محمد علي و مساوات، سيد ابراهيم(1395)، پژوهش¬هاي جامعه¬شناختي فرهنگي شهروندي و هويت ملي: زنان شهر فيروزآباد، فصلنامه مطالعات ملي، 66، سال هفدهم، شماره 2، 146-129.
قاسمي، وحيد(1380)، گونه شناسي وتبيين فرهنگ سياسي دانشجويان،پايان نامه دکتري جامعه¬شناسي، دانشگاه اصفهان، دانشکده ادبيات و علوم انساني
قايدگيوي، فرود؛ حقيقتيان، منصور و بهيان، شاپور(1398)، تحليل رابطه هويت ملي و پايبندي به فرهنگ شهروند: مورد مطالعه کلان شهر شيراز، فصلنامه مطالعات ملي، 20(1)، 104-79.
گل¬بهاري، ندا و رجبلو، علي(1399)، بررسي آموزش شهروندي درکتب درسي تعليمات اجتماعي مقاطع سوم تا نهم با تأکيد بر ساختار جديد آموزشي 3-3-6.
گيدنز،آنتوني(1387)، تجدد و تشخص: جامعه و هيت شخصي در عصر جديد، ترجمه ناصر موفقيان، نشر ني.
رحيمي، محبوبه(1386)، بررسي ميزان درک از شهروندي در بين دانشجويان دانشکده¬ي ادبيات و علوم انساني، دانشگاه فردوسي، دانشکده ادبيات و علوم انساني، مشهد.
عاملي، سعيدرضا(1380)، تعامل جهاني شدن، شهروندي و دين، نامه علوم اجتماعي، 9(18)، 175-150.
محبي، بهرام(1384)، فلسفه حقوق بشر؛ گفتار چهاردهم: حقوق اساسي و حقوق شهروندي، نشريه پرتو مهر، ماهنامه اداره کل آموزش و پرورش استان اصفهان، 86، 10-4.
محمدي، محمد علي؛ شياني، مليحه و روشن¬فکر، پيام(1389)، عوامل مرتبط با هويت شهروندي در شهر تهران، فصلنامه علمي پژوهشي رفاه اجتماعي، سال دهم، شماره 38.
محمودي، محمدتقي(1390)، تحليل محتواي کتاب¬هاي درسي تعليمات اجتماعي دوره راهنمايي تحصيلي از منظر نوع رويکرد آموزش شهروندي، فصلنامه پژوهش در برنامه ريزي درسي، 2(2-1)، 108-96.
Akar, Bassel(2012), Teaching For Citizenship in Lebanon: Teacher Talk About the Civice
Classroom, Teaching and Teacher Education, Vol 3,No, 28,PP 470-480.
Alabas, Ramazan(2010), primary school students conceptions of citizenship, Prosedia social
and Behavioral Scienc, Vol 1, No 2. PP 2528-2532.
Coposescu, S.(2011), »Aspects of Identity Construction in The Context of Golobaliztion«,
Bulletin of The Transilvania University of Brasov, Series VII: Social Sciences, Low, Vol
4(53), No.2.
Deschamps, Jean-Claude & Devos, Thierry (1998) “Regarding therelationship between social
identity and personal identity”, InStephen Worchel: Francisco J. Morales; Dario Paez;
Jean-ClaudeDeschamps (eds.) Social identity:International Perspectives London: Sage.
De la Paz, Gabriel(2008) Citizenship Identity and Social Inequality
www.civiced.org/pdfs/delaPazGabriel.
Faulks. K (2000) Citizenship. New York: RoutedgeGergen, Kenneth J. (1996) Technology
and the Self: From the Essentialto the Sublime. Constructing the Self in a Mediated World,
London: Sage.
Gergen, Kenneth J. (1996) Technology and the Self: From the Essentialto the Sublime.
Constructing the Self in a Mediated World, London: Sage.
Louksyte, Aleksandra and Derek Avery(2010), The Effect of citizenship dissmillilarity and
national praide on attitudes toward immigrants: Investigating meditors and moderators of
intergroup contact, International Journal of Intercultural Relations, Vol 34, No 6, PP 629-
641.
Isin,Engin F. and Patricia K. Wood(1999) Citizenship and Identity, London: Sage.
Tajfel, Henri; Turner, John (1979) ”An Integrative Theory of IntergroupConflict” in Austin,
William G.; Worchel, Stephen; The SocialPsychology of Intergroup Relations. Monterey,
CA: Brooks-Cole. pp. 94–109.
Joppke, Christian(2007) Transformation of Citizenship: Status,Rights, Identity.
Oldfield. A (1990) Citizenship And Community: Civic Rebublicanism And The Modern
World ,London: Routledge. Wang, jen and chak-keung Wong(2011), Understanding organizational citizenship behavior
from a cultural perspective: An empirical study within the context of hotels in Mainland
Chaina, International Jornal of Hospitaliti Management, Vol 30, No 4, PP 845-854.
