جایگاه امید در عرفان یحیی بن معاذ رازی

محورهای موضوعی : عرفان اسلامی

تینا نیکنام ¹ , رقیه علوی ² , رضا یوسف وند ³

1 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده فنی و حرفه ای دختران شریعتی، تهران،ایران. نویسنده مسئول: [e-mail]
2 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد سنندج، دانشگاه آزاد اسلامی، سنندج، ایران.
3 - استادیار گروه تاریخ، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

تاریخ دریافت : 1400/12/09 تاریخ پذیرش : 1401/03/11 تاریخ انتشار : 1402/03/01

کلید واژه: عرفان اسلامی, Islamic Mysticism, شادی, رضا, Fear and Hope, خوف و رجاء, یحیی بن معاذ, Yahya bin Maaz, Reza, Shadi,

چکیده مقاله :

یحی بن معاذ رازی (متوفی 258 ق.) از نخستین عارفان ایرانی و نظریه پردازان حوزۀ عرفان اسلامی و ایرانی است که او را یگانه روزگار خوانده‌اند. در عرفان ایرانی که اصالت به شادی شادمانی داده می‌شود و ابوسعید ابوالخیر از پیشتازان آن به شمار می‌آید مبنای فکری خود را از بزرگانی چون یحیی بن معاذ رازی اخذ کرده‌اند که نظریۀ عرفانی خود را بر پایۀ امید استوار ساخته بود و با اصالت نور و روشنایی ایران باستان هماهنگی بیشتری داشت. این عارف با تکیه بر بخشایش خداوند که بر غضب او پیشی دارد و بر اساس این که عبادات انسان در برابر رحمت‌های الهی بسیار ناچیز است و بر پایۀ اینکه وعده‌های الهی بر عهدۀ اوست و وعیدهای خدا بستگی به عمل بندگان دارد نتیجه می‌گیرد که باید به رحمت خدا امیدوار بود و همین امید به دنبال خود شادمانی را در پی دارد و بر همین پایه غنا را بر فقر ترجیح می‌کند و خداوند را امید اصلی خود و عارفان به شمار می‌آورد و بخشایش او را در دنیا با چنین وسعتی منجر به بخشایش آخرت ارزیابی می‌کند.

چکیده انگلیسی:

Yahya ibn Maaz Razi(died 258 A.H.) is one of the first Iranian mystics and theoreticians in the field of Islamic and Iranian mysticism who called him "the only one of the age". In Iranian mysticism, where the originality is given to joy and happiness, and Abu Saeed Abul Khair is considered one of its pioneers, they have taken their intellectual basis from great men such as Yahya bin Moaz Razi, who built his mystical theory on the basis of "hope" and with the originality of light and The lighting of ancient Iran was more harmonious. Relying on God's forgiveness, which precedes His wrath, and based on the fact that human worship is very insignificant compared to God's mercies, and based on the fact that God's promises are on him and God's promises depend on the actions of his servants, he concludes that he should have mercy God had hope and this hope pursues happiness and on this basis he prefers wealth over poverty and considers God as his and the mystics' main hope and evaluates his forgiveness in this world with such an extent that it leads to forgiveness in the hereafter.