ریاستیزی و نقد شخصیت‌های زاهدنما از دیدگاه بیدل‌دهلوی

محورهای موضوعی : عرفان اسلامی

اکرم‌السادات برقعی‌ثابت ¹ (دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد کاشان، دانشگاه آزاد اسلامی، کاشان، ایران.)
عبدالرضا مدرس‌زاده ² (دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد کاشان، دانشگاه آزاد اسلامی، کاشان، ایران. نویسنده مسئول: [e-mail])
اصغر دادبه ³ (استاد گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران.)

تاریخ دریافت : 1402/10/01 تاریخ پذیرش : 1402/10/01 تاریخ انتشار : 1402/10/01

کلید واژه: بیدل دهلوی, Criticism, Bidel Dehlavi, ریا, hypocrisy, ریاستیزی, شخصیت‌های دینی زاهدنما, Hypocritical characters,

چکیده مقاله :

بیدل دهلوی تحت تأثیر آموزه‌های عرفانی شیخ نظام‌الدین اولیاء است و از این جهت توجه به دین و عرفان در شعر او نمود دارد و اشعارش مملو از مفاهیم و ارزش‌های اخلاقی – انسانی است. ضمن اینکه او به عنوان یک شاعر آزاده و منتقد رفتارهای دین‌باوران را آسیب‌شناسی کرده است و با نقد آن رفتارها حتی ریاستیز و منتقدی صریح‌اللهجه‌ نامیده شده است، او کوشیده حقیقت دینی و حیات را از رهگذر اندیشه‌ای آزاد کشف کند و آنانکه دین را وسیلة ریا قرارداده‌اند و جمعی را به خود مشغول نموده و بازار ریاکاریشان گرم است و در نظر مردم محبوب و گاه مقبولند عوام فریبی شان را برملاسازد و مهم‌تر آنکه او از نظر بنیاد اندیشه و فهم هستی، جهان او، جهانی دینی است و از دریچة دین و فهم دینی به جهان نگریسته و زندگانی را معنا نموده و سخنانش می‌تواند راهگشای معنوی برای انسان که در این عصر اسیر تمدن مادی و ماشینی است باشد و آن پیش گرفتن راه عشق و عرفان و فضایل اخلاقی است.

چکیده انگلیسی:

Bidel Dehlavi is influenced by the mystical teachings of Sheikh Nizamuddin Aoliya and for this reason he pays attention to religion and mysticism in his poetry, and his poems are full of moral and human concepts and values. In addition as a free poet and critic, he has criticized the behavior of believers and by criticizing that behavior which has been called hypocrisy. He tried to discover the religious truth and life through a free thought and those who have used religion as means of hypocrisy. They have used hypocrisy and have kept people busy and the market for there is hot and in the eyes of the people it is popular and sometimes not acceptable to expose their demagogues and more importantly in terms of the foundation of thought and understanding of existence his words a religious world and he looked at the world through the lens of religion and religions understanding and gave meaning to life and his words can open a spiritual path for man who is a prisoner of material and machine civilization in this age the way to get a head is love mysticism and moral virtues.