بررسی دیدگاه ابنعربی و ملاصدرا پیرامون انسان کامل با تأکید بر نقش هدایتی و ارشادی
محورهای موضوعی : عرفان اسلامی
عباس بخشنده بالی
1
,
حسن ابراهیمی
2
1 - استادیار دانشگاه مازندران، دانشکده الهیات و معارف اسلامی.
2 - دانشیار فلسفه و حکمت اسلامی دانشگاه تهران.
کلید واژه: انسان کامل, مکارم اخلاقی, هدایت و ارشاد خلق, ابن عربی, ملاصدرا,
چکیده مقاله :
انسان کاملِ ابن عربی که بعدها مورد توجه ملاصدرا نیز قرار گرفت، در سیر صعودی به سوی حق تعالی راهی می شود و مرحلة انسان الحیوان را پشت سر گذاشته و با سیر در خداوند، به مقام خلافت الهی دست می یابد. برخی عرفا و متصوفه به همین سطح بسنده کردند ولی ابن عربی و ملاصدرا از این فراتر رفته و سیر نزولی و یا سیر الی‌الخلق را مرحله ای از تعالی و کمال انسان می دانند. این مقاله که به صورت توصیفی- تحلیلی نگارش شده، به واکاوی دیدگاه ابن عربی و ملاصدرا درباره یکی از مهمترین نقش های دنیوی انسان کامل در قبال انسان های دیگر یعنی نقش هدایتی و ارشادی می پردازد. چنین انسانی واسطه میان حق تعالی و خلق بوده و تلاش می کند انسان های دیگر را به مسیر کمال هدایت نماید. هر یک از ابن عربی و ملاصدرا با اشاره به مبانی دینی، به این مهم اشاره کرده و حتی ابن عربی که خود را مصداقی از ختم ولایت می داند و همچنین ملاصدرا، به این مهم پرداخته و نسبت به کمال انسان ها و ارشاد آن ها بی تفاوت نبودند.
Perfect human of Ibn Arabi that was later noted by Mulla Sadra is ascending toward God, leaving human beings and animals behind by his journey toward God and turning into Caliphate of God. Some Sufis were limited to the same level but IbnArabi and MullaSadra went beyond that and considered “going through pathway of creatures” as a level of human excellence and perfection. This article, as a descriptive analysis, investigates Ibn Arabi's and Mulla Sadra's point of view about one of the most important secular role of the perfect human as other people's guidance. Such a man, as a mediator between God and the creation, tries to guide other people to the path of perfection. Each of Ibn Arabi and Mulla Sadra pointed out to this important issue by citing the religious essentials. Even Ibn Arabi who knows himself as terminator of Velayah, as well as Mulla Sadra, considered this importance and were not indifferent to human perfection and guidance.
