خوانش بینامتنی فرم و رنگ در آثار مسعود عربشاهی بر اساس آراء ژرار ژنت
محورهای موضوعی : هنرفرزانه واحد دهکردی 1 , اصغر جوانی جونی 2
1 - استادیار، گروه هنر ،دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم، قم، ایران(نویسنده مسئول)
2 - استاد، گروه نقاشی، دانشکده هنرهای تجسمی، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران
کلید واژه: هنر معاصر ایران, مسعود عربشاهی, ژرار ژنت, بینامتنیت,
چکیده مقاله :
نظریه‌پردازان بینامتنیت بر این عقیده‌اند که هیچ متنی را نمی‌توان اصیل دانست؛ بنابراین آثار مسعود عربشاهی نیز مانند دیگر آثار واگویه‌ای از متن‌های پیشین است. مسعود عربشاهی از جمله هنرمندان معاصری است که در فرم و رنگ آثار خویش از پیش‌متن‌های گوناگونی بهره جسته‌است. استفاده از این پیش متنها به‌واسطه روابط بینامتنی قابل تشخیص است. در پژوهش حاضر که نگاهی دارد به" خوانش بینامتنی فرم و رنگ در آثار مسعود عربشاهی بر اساس آراء ژرار ژنت" ابتدا وجه‌های مختلف متن و بینامتنیت و همچنین نظریه‌پردازان این رویکرد به‌ویژه ژرار ژنت تشریح و سپس بر این اساس آثار مسعود عربشاهی (12 نمونه) که به‌صورت طبقه‌بندی شده و هدفمند انتخاب شده‌اند، بررسی و تحلیل شده و انواع بینامتنیت ژنتی (تعمدی-آشکار، تعمدی- پنهان و تلویحی-ضمنی) در فرم و رنگ این آثار مشخص شده‌است. این پژوهش از نوع کیفی و به‌شیوه توصیفی- تحلیلی است و به‌صورت متن‌خوانی، اسنادی انجام شده‌است. این پژوهش در پی پاسخ به این پرسش است که آثار عربشاهی در فرم و رنگ از کدام پیش‌متن‌ها وام گرفته‌است و روابط بینامتنی بر اساس نظریه ژنت در به‌کارگیری پیش متنها در آثار او چگونه‌است؟ یافته‌ها نشان می‌دهد مسعود عربشاهی در آثار خویش از پیش متن‌های هنرهای باستانی ایران و بین‌النهرین بیش از سایر پیش متنها استفاده نموده‌است؛ همچنین استفاده از متون پیشین به‌تدریج در فرم آثار عربشاهی از بینامتنیت آشکار تا پنهان و سپس ضمنی تغییر و تکامل داشته‌است. آثار او در رنگ نیز از پیش متن‌های هنرهای باستانی ایران و بین‌النهرین به‌صورت بینامتنیت ضمنی- تلویحی بهره برده‌است
The theorists of Intertextuality believe that there is no original text. Therefore, Masoud Arabshahi's artworks are akin to other works based on previous texts. Masoud Arabshahi is one of the contemporary artists who has drawn from various pretexts in the form and color of his artworks. The use of these pretexts can be recognized through intertextual relationships. In this research, which explores the 'intertextual reading of form and color in Arabshahi's artworks based on Gerard Genette's opinions,' different aspects of text and intertextuality, as well as the theorists of this approach, especially Gerard Genette, are elucidated. Subsequently, Arabshahi's artworks (12 samples), which have been categorized and purposefully selected, are analyzed, and the types of Genette's intertextuality (intentional-overt, intentional-hidden, and implicit) in the form and color of these artworks are specified. This research is qualitative and follows a descriptive-analytical method. It employs basic theory and reasoning to explain the relationships and understand the components of a visual work, conducted in the form of reading texts and documents. This research seeks to answer the question of which pretexts Arabshahi's artworks have utilized in form and color, and how intertextual relationships, based on Genette's theory, are employed in his works. The results indicate that Masoud Arabshahi has made more use of the pretexts from ancient Iranian and Mesopotamian arts in his artworks than other pretexts. Additionally, the use of earlier texts has gradually evolved in Arabshahi's works, transitioning from overt intertextuality to hidden and then to implicit.
احمدی، بابک .(1386). ساختار و تأویل متن. تهران: نشر مرکز.
آذر، اسماعیل .(1395). تحلیلی بر نظریههای بینامتنیت ژنتی. مجله پژوهشهای نقد ادبی و سبکشناسی. شماره24: 21-11.
آلن، گراهام. (1380). بینامتنیت. ترجمه پیام یزدانجو. تهران: نشر مرکز.
پاکباز، رویین. امدادیان، یعقوب. (1380). پیشگامان هنر نوگرای ایران، مسعود عربشاهی. تهران: موزه هنرهای معاصر.
پیراوی ونک، مرضیه. حکیم، اعظم. (1392). مؤلف به مثابه مهمان متن نه روح متن(بر اساس رویکرد رولان بارت به مفهوم مؤلف). مجله پژوهشهای فلسفی. شماره13: 17-1.
چاپلین، سارا. واکر، جان. (1383). شیوههای تحلیل متن. ترجمه فرهاد ساسانی. مجله بیناب. شماره5 و6: 133-116.
حسینی، مهدی. دارابی، هلیا. (1392). رویکرد میان فرهنگی در نقد هنر. فصلنامه کیمیای هنر. دوره سوم. شماره10: 22-7.
دانشوری، عباس. (1389). نگاهی به پرونده هنرمند مسعود عربشاهی ، هنر فردا: نشریه هنر معاصر، شماره28+1.
ساسانی، فرهاد. (1384). تأثیر روابط بینامتنی در خوانش متن. مجله زبان و زبانشناسی. شماره2: 56-39.
شایگان، داریوش. (1371). بتهای ذهنی و خاطره ابدی. تهران: انتشارات امیرکبیر.
شیخ الاسلامی، هانا. (1381). مصاحبه با مسعود عربشاهی.
شیروانلو، فیروز. (1357). اوستا از نگاه هنر نو. تهران: انتشارات فرهنگسرای نیاوران.
کوبان، سیما. (1373). نمایشگاه مسعود عربشاهی، یک حادثه هنری واقعی. مجله کلک. شماره54: 298-294.
کوچویی، آلبرت. (1373). خیال آزاد و رهایی از ذهن. درباره نمایشگاه عربشاهی.
نامور مطلق، بهمن. (1386). ترامتنیت مطالعه روابط یک متن با دیگر متنها. پژوهشنامه علوم انسانی. شماره56: 98-83.
نامور مطلق، بهمن. (1390). درآمدی بر بینامتنیت (نظریهها و کاربردها). تهران: سخن.
نکونام، جواد. نامورمطلق، بهمن. (1396). مطالعه زبان و بیان در طغرل بیگ سلجوقی با رویکرد بینامتنی. مجله هنرهای زیبا. دوره22. شماره2: 54-.45
هیماف وایت، سیلویا. (1990). پیشگامان هنر نوگرای ایران. تهران: موزه هنرهای معاصر.
Barthes, Roland. (1980) Theory of text. Yong. Vol6.Pp31-47.
Genette, Gerard. (1997) Palimpsestes. La literature au secend degree: Paris.
Seif, Hadi. (1980) Massoud, arabshi, relief in architecture. offset press inc: Tehran.
_||_