بررسی تمثیلی زیبایی درون و برون از دیدگاه مولوی و حافظ

محورهای موضوعی : تمثیل در زبان و ادب فارسی

کاظم دهقانیان فرد ¹ (دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد بوشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، بوشهر، ایران)
سیّد احمد حسینی کازرونی ² (استاد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بوشهر- ایران)
سیدجعفر حمیدی ³ (استاد زبان و ادبیات فارسی، واحد بوشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، بوشهر، ایران)
مریم پرهیزگاری ⁴ (استادیار زبان و ادبیات فارسی، واحد بوشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، بوشهر، ایران)

تاریخ دریافت : 1397/04/06 تاریخ پذیرش : 1397/04/06 تاریخ انتشار : 1397/04/01

کلید واژه: معرفت, تمثیل, Allegories, زیبایی درون و برون, حافظ و مولوی, آن, Inner and outer beauty, Hafez and Molavi, Aan, Maarefat,

چکیده مقاله :

شاعران و نویسندگان ایرانی، در طول تاریخ ادب فارسی، همواره از انواع تمثیل برای بیان مفاهیم عرفانی و اخلاقی خود استفاده کرده‌اند. تمثیل، یکی از ابزارهایی است که علاوه بر التذاذ ادبی که در خواننده ایجاد می‌کند،حسّ عاطفی هم در او برمی‌انگیزاند و مفاهیم شعری را چنان بر دل و جان او می‌نشاند که گویی نقش بر سنگ است. حافظ و مولوی برای بیان مفاهیم اخلاقی و عرقانی از انواع تمثیل استفاده کرده‌اند؛ مولوی بیشتر از تمثیل‌های داستانی؛ اسلوب معادله و ارسال مثل؛ و حافظ از تمثیل‌های ارسال مثل و اسلوب معادله برای بیان تفاوت زیبایی درون با بیرون استفاده کرده‌اند.حافظ زیبایی درون را به آن و لطیفه‌ی غیبی تعبیر می‌کند و مولوی با آوردن حکایت تمثیلی، زیبایی درون را که از پاکی دل و معرفت سرچشمه می‌گیرد بر زیبایی ظاهری که صفا و پاکی دل در آن هیچ دخالتی ندارد، ترجیح می‌دهد.

چکیده انگلیسی:

Iranian Poets and writers have always been using different kinds of allegories  to express the symbolicand moral concepts  during ages of Persian classic literature. Allegory is one of the tools  that  not only   creates literal enjoyment  and provokes  emotional  feelings  in the reader  but also expresses emotions and  poetical concepts as if they are  carved on  a piece of stone. Hafez and Molavi  have used different kinds of allegories to induce symbolic and moral concepts. Molavi  has used more allegorical tales and equation  techniques but Hafez has used exemplums and equation techniques to express the inner and outer beauty .Hafez  has described the inner beauty as “ Aan” and  Latifeh  but  Molavi by using  allegories  has preferred the inner beauty which originates from purity of the heart and knowledge  to the superficial beauty which is irrelevant to the purity of the heart.

منابع و مأخذ:

1-      پوریا نامداران، نقی،(1375)، رمز و داستان‌های رمزی، تهران: علمی و فرهنگی

2-      جعفری، محمد نقی،(1381)، زیبایی و هنر از دیدگاه اسلام، تهران: انتشارات تدوین و نشر آثار علامه جعفری

3-      حافظ، شمس الدین محمد ،(1375)، تصحیح نصراله مردانی، تهران: انتشارات صدرا

4-      -------------------،(1384)، شرح خطیب رهبر، تهران: صفی علی شاه،چ:سی و هشتم.

5-      حسینی کازرونی، سید احمد،(1394)، (تمثیل و ادبیات تمثیلی) فصل نامه تحقیقات تمثیلی در زبان و ادبیات فارسی(شماره23):21

6-      حقایق، آذین،(1390)، زیبایی از نگاه مولانا با تأکید بر مثنوی معنوی و فیه مافیه پایان نامه، کارشناسی ارشد، دانشگاه هنر اصفهان: دانشکده هنر ادیان و تمدن‌ها، گروه هنر اسلامی

7-      دهخدا، علی اکبر،(1377)، لغت نامه‌ی دهخدا، تهران: مؤسسه‌ی دانشگاه تهران: چ دوم، دوره‌ی جدید

8-      رضایی، عرب علی،(1382)، واژگان توصیفی ادبیات انگلیسی، فارسی، تهران: فرهنگ معاصر

9-      زمانی، کریم،(1387)، شرح جامع مثنوی معنوی، تهران: انتشارات اطلاعات

10-   شبستری، محمود(1385)، گلشن راز، ش چ: بهروز ثروتیان، تهران، نشریه‌ی بین‌الملل

11-   شفیعی، کدکنی، محمدرضا،(1366)، صور خیال در شعر فارسی، تهران: آگاه

12-   شمیسا، سیروس،(1370)، انواع ادبی، تهران: میترا

13-   مولوی، جلال الدین،(1378)، به تصحیح، رینولد نیکلسون، تهران: نشر پیمان

14-   نهج البلاغه(1379)، ترجمه‌ی محمد دشتی، قم: انتشارات مشرقین