بازتاب آموزه های تعلیمی امثال قرآنی در تاریخ جهانگشای جوینی
محورهای موضوعی : تمثیل در زبان و ادب فارسی
زهرا سلیمانی
1
(
استادیار زبان و ادبیات عربی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد ورامین ـ پیشوا ـ ایران
)
کلید واژه: ضرب المثل, proverb, ادبیات تعلیمی, didactic literature, امثال قرآنی, عطاملک, جوینی, تاریخ جهانگشا, Quranic tales, Joveini, Jahangosha History,
چکیده مقاله :
آثار ادبای فارسی از دیرباز عرصه ای برای عرضۀ ادبیات تعلیمی بوده است چنان که غالب آنان از انواع امثال و حکم در جهت غنای حکمی و اخلاقی شعر و سخن خود بهره ها برده اند. چرا که امثال، عصارۀ حکمت های ملل و چکیدۀ حکایات نحل می باشد و راه نویسنده را در نیل به مقصود کوتاه تر و جذاب تر می نماید. از سوی دیگر، ادب فارسی همواره با کلام الهی عجین بوده است و نویسندگان با اقتباس و تضمین آیات الهی و امثال قرآنی بر زیبایی و غنای لفظی و معنوی آثار خود افزوده اند. البته این ویژگی در سبک نثر فنی بیشتر به چشم می خورد که در این رهگذر، تاریخ جهانگشای جوینی از نمونه های برجسته و بارز آن به شمار می آید. مؤلف این کتاب با تبحر و تسلطی که بر زبان عربی و کلام الهی داشته است گام به گام با اغراض متنوعی از جمله بهره مندی از آموزه های مختلف، تفسیر و توضیح، متن جهانگشا را مزین به آیات الهی نموده است. این نوشته با نگاهی اجمالی به جوینی و این کتاب تاریخی بر آن است تا با ارائه نمونه ای از ضرب المثل های قرآنی جهانگشا، نقش تعلیمی این امثال را تبیین نموده و موفقیت جوینی را به نمایش گذارد که چگونه با تکیه بر امثال قرآنی توانسته است جهانی نو از آموزه های مختلف را به روی مخاطب بگشاید.
The works of Persian literati have long been an arena for the delivery of didactic literature as most of them have taken advantage of a variety of adages to enrich the intellectual and ethical bases of their poetry and prose. On the other hand, Persian literature has always been interspersed with Quranic verses and enriched the literal and spiritual aspects of their works by adopting divine verses and Quranic tales. Of course, this feature is prominently noticeable in the style of "technical prose" and the Jahangoshaye Joveini History is considered to be one of it's most salient examples. Taking a brief look at "Joveini" and this historical book, this article is aimed at explaining the didactic role of divine verses by putting forward examples from Jahangosha's use of Quranic verses. It display's Joveini's success who has managed to open a new world from the amalgamation of various ideas in front of the listener by drawing on Quranic tales.
