الحریة فی أشعار یوسف الخال

محورهای موضوعی : النقد الادبي

حسن گودرزی لمراسکی ¹ , سید علی مفتخرزاده ² , أیوب حیدری ³

1 - أستاذ مساعد بجامعة مازندران، بابلسر، إیران.
2 - طالب مرحلة الدکتوراه بجامعة الشهید بهشتی فی طهران، إیران.
3 - طالب مرحلة الماجستر بجامعة مازندران،بابلسر، إیران.

تاریخ دریافت : 1393/01/17 تاریخ پذیرش : 1393/08/14 تاریخ انتشار : 1393/11/01

کلید واژه:

چکیده مقاله :

تُعتبرُ الحریةُ من أعظم القیم الإنسانیة وهی إحدى الأدوات التی تُتیح للفرد استمراریة الحیاة والتطور، فلهذا کانت الشعوب تطمح إلیها دوماً. إنّ کلمة الحریة لها جذورٌ تتعمقُ فی تاریخ البشریة، وقد ظهر مفهومُ الحریة بمدلولات منها؛ المطالبة بالعدالة، والبحث عن الحقیقة، والترعة إلى الکمال، والترکیز على نمو الکیان الإنسانی. قد تجلّت الحریةُ فی آداب الأُمم بصُوَر متنوعة. أما الحریة فی الأدب العربی المعاصر فإنّها قد تمَّ تداولُها بین الأوساط الأدبیة بأشکال مختلفة، خاصةً قد تجلّت فی ثوب ما یُطلَقُ علیه الحریةُ الوجودیة والّتی ترتکزُ على وعی الإنسان وفکره. تسعى هذه المقالة إلى أن تتناول رؤى الشاعر المعاصر السوری، یوسف الخال، عبر ما قرضه من القصائد، فقامت بتحلیلها مرتکزة فی ذلک على ثلاثة محاور أساسیة: الحریة السیاسیة، والحریة الاجتماعیة، والحریة الوجودیة؛ وذلک لأن الشاعر قد ضاق ذرعاً من ضیم الصهاینة حیث یعتقد أن الحریة لا تتحقق إلّا بالمثابرة، والکفاح، والتضحیة. ویرى أنّ الحریةَ الاجتماعیة هی استتبابُ الحریة على أرض الواقع لکی تمهّد الطریقَ لِتواجُدِ الشعبِ فی المجالات المتنوعة. کما أن الشاعرَ وجودیٌّ یشغله شأنُ الإنسان وهواجسُه؛ فالإنسانُ لَبنة یبنی علیها أفکاره ورؤاه، ویعتقد أن الحریة طریقُ للوصول إلى الحقیقة، کما یرى أن التعقّلَ أهمُّ أساس لتحقیق الحریة، ویتخذ الشاعر منه مرکبا للوصول إلی الحریة الحقیقة.

چکیده انگلیسی:

Freedom is one of the greatest and highest human values and of necessities of life and evolution that all nations have wanted its realization. The word freedom dates back to human history and it has found criterion and rate through indicators such as truth-seeking, justice and human's existential growth and defines its own limits and is manifested in literature of different nations in various forms. Freedom in contemporary Arabic Literature is proposed in different ways especially existentialistic freedom origin of which is human's knowledge and wisdom that were revealed in Salah Abd-al Sabour's and Adonis’ poems. This inquiry is going to investigate and analyze this concept in  the thoughts ofYusuf Alkhal, contemporary modernist Syrian poet, from political, social and existential perspective as he has been tired of Zionist's oppression and believes that freedom will not be achieved without effort, great suffering and sacrifice. He sees social freedom as establishment and stability of freedom in society as far as people's presence will be provided in various areas and is an existentialist whose thought’s main and axial issue is man and his concerns. His thinking and thought is focused on freedom for reaching the truth and power of reasoning  is the  most important basis of freedom and considers it as a tool for reaching true freedom.

منابع و مأخذ:

نهج البلاغة.

احمدی، بابک. (1384ش). سارتر که می­نوشت. تهران: مرکز.

أسوار، موسی. (1381ش). از سرود باران تا مزامیر گل سرخ؛ پیشگامان شعر امروز عرب. تهران: انشارات سخن.

الخال، یوسف. (1979م). الأعمال الشعریة الکاملة. بیروت: دارالعوة.

دستغیب، عبدالعلی. (1354ش). فلسفه­های اگزیستانسیالیسم. تهران: بامداد.

روزنتال، فرانس. (1379ش). مفهوم آزادی از دیدگاه مسلمانان. ترجمه منصور میراحمدی. قم: حوزه علمیه.

الریس، ریاض نجیب. (1996م). ثلاثه  شعراء وصحافی (رسائل جبرا ابراهیم جبرا، یوسف الخال، توفیق صایغ إلی ریاض نجیب الریس). لندن: ریاض الریس للکتب والنشر.

زمانی، محمدرضا. (1352ش). برسی روابط جامعه با اگزیستانسیالیست. تهران: کاشانی.

 سارتر، ژان پل. (1355ش). اگزیستانسیالیسم واصالت بشر. ترجمه مصطفی رحیمی. تهران: .مروارید.

السالسی، جاک أماتاییس. (2004م). یوسف الخال ومجلته شعر. بیروت: دارالنشر.

صناعی، محمود. (1354ش). آزادی وتربیت. تهران: لانا.

طباطبائی مؤمنی، منوچهر. (1370ش). آزادی‌های عمومی وحقوق بشر. تهران: لانا.

فرزین­راد، رؤیا. (1381ش). «آزادی­های اجتماعی از دیدگاه اسلام». العدد 4. صص 94-113.

کاتوزیان، ناصر. (1381ش). آزادی اندیشه وبیان. تهران: دانشکده حقوق وعلوم سیاسی دانشگاه تهران.

کامبل الیسوعی، روبرت. (1996م). أعلام الأدب العربی المعاصر سیر وسیرة ذاتیة. المجلد الأول والثانیة. بیروت: المعهد الألمانی للأبحاث الشرقیة.

کرنستون، موریس. (1354ش). تحلیلی نوین از آزادی. ترجمه جلال الدین اعلم. تهران: سپهر.

گودرزی لمراسکی، حسن. (1433ش). «الوجودیة فی شعر صلاح عبدالصبور». مجلة اللغة العربیة وآدابها. السنة الثامنة. العدد 15. صص 111-127.

لک­زایی، شریف. (1381ش). «آیه­الله مطهری و آزادی­های سیاسی». مجله علوم سیاسی. العدد 17. صص 191-212.

مبشر، حشمت­الله. (1358ش). چشم­انداز آزادی در شعر جهان. تهران: افشین.

مردانی نوکنده. محمدحسین. (1381ش). «مبانی اگزیستانسیالیسم». مجله کیهان فرهنگی.العدد 195.  صص 28-31.

مطهری، مرتضی. (1361ش). گفتارهای معنوی. تهران: صدرا.

مطهری، مرتضی. (1370ش). انسان کامل. تهران: صدرا.

میرقادری، سیدفضل­اللّه. (1385ش). شعر تأملی در ادبیات عربی معاصر. شیراز: نوید.