دراسة حسن الختام فی قصیدة "زال وروذابة" الغنائیة للشاعر الإیرانی فردوسی

محورهای موضوعی : النقد الادبي

زینب تقی نژاد ¹ ( طالبة دکتوراه فی اللغة الفارسیة وآدابها، فرع مشهد، جامعة آزاد الإسلامیة، مشهد، إیران )
رضا اشرف زاده ² ( أستاذ فی اللغة الفارسیة وآدابها، فرع مشهد، جامعة آزاد الإسلامیة، مشهد، إیران )
بتول فخراسلام ³ ( أستاذة مساعدة فی اللغة الفارسیة وآدابها، فرع نیشابور، جامعة آزاد الإسلامیة، نیشابور، إیران )

تاریخ دریافت : 1398/10/15 تاریخ پذیرش : 1399/09/30 تاریخ انتشار : 1399/07/10

کلید واژه: روذابة, الفراق, الغنائی, حسن الختام, الوصل, فردوسی, زال,

چکیده مقاله :

قام هذا البحث بدراسة أسلوب حسن الختام أو الخاتمة فی القصیدة الغنائیة "زال" و"روذابة" للشاعر الإیرانی الشهیر فردوسی بدقة وتمعّن، موجّهاً هذا السؤال، لماذا اختار الشاعر الوصل لإنهاء قصة الحب؟ وما هی العوامل التی أثرت على هذا الاختیار؟ وللوصول إلى الإجابة، کان من الضرورة بمکانٍ الالتفاتُ إلى العدید من القضایا مثل معتقدات الشاعر، والمعتقدات السائدة فی المجتمع، والبیئة والتقالید، وتأثیر الأساطیر والمعتقدات القدیمة فی نفوس الشعوب فی تلک الحقبة والمعاصرة، والشاعر نفسه، إلى جانب دراسة أسباب الوصل من جوانب متعددة، الاجتماعیة منها والسیاسیة والثقافیة والدینیة والأخلاقیة. ولقد قام هذا البحث، بعد تقدیم نبذة عن سیرة الشاعر وملخص القصة، بدراسة أسباب الوصل، معتمداً المنهج الوصفی والتحلیلی على أسلوب الدراسة المکتبیة. ومن بین النتائج التی توصّل إلیه هذا البحث، یمکن الإشارة إلى روح العاشق القتالیة للوصول إلى الحبیب، وجمال الحبیب والمحبوب، والمتاعب المستدیمة والحب النقی والمتبادل، وحب السلام الذی اتسم به الإیرانیون، واستمداد شخصیات القصة من المصادر الفکریة والروحیة، والزواج خارج التقالید القبلیة، وإزاحة التناقضات، وعوامل أخرى تؤدی إلى نتیجة هذه الأفعال وردودها إلى التغلب على المنافسین وإزالة الحواجز التی وقفت حاجزاً أمام الوصل.

چکیده انگلیسی:

In this article, the method of conclude-composing in the lyrical poem of Zāl and Rudābeh by Ferdawsi, the famous Iranian poet, has been scrutinized: by asking why the poet chose Visāl (attainment) for the end his love story? and what factors influenced this choice? To achieve this goal, contemplation in several issues such as the author's personal beliefs, dominant beliefs of the society, environment and tradition, the influence of old myths and beliefs on the minds of the previous, present and future people from the time of the poet as well as the reasons for visāl from various social, political, cultural, religious and moral aspects have been studied. From among the findings of this research we can mention the bravery and courage of the lover in reaching the beloved, the beauty of the lover and the beloved, enduring hardships, pure and mutual love, the peace-loving spirit of Iranians, the continuous use of rational and spiritual sources by the characters, exogamy, disappearance of contradictions, and other factors that finally lead to the outcome of these actions and reactions to overcome rivals and remove barriers to visāl. In this study prior to study reasons of visāl, a brief biography of the poet and a summary and background of the story is mentioned. This study is done in library and descriptive-analytic method and by use of authentic articles.

منابع و مأخذ:

الکتب:

امیدسالار، محمود. (1376ش). در دفاع از فردوسی، ترجمه ابوالفضل خطیبی. خانه فرهنگستان. العدد 12، صص 120- 140.

حاکمی، اسماعیل. (1382ش). طیران آدمیت. طهران: مرکز علم الآثار الإسلامیة والإیرانیة.

دوستخواه، جلیل. (1389ش). اوستا کهن ترین سروده ایرانیان. ط15. دوریة مجلدین. طهران: مروارید.

دهخدا، علی اکبر. ( 1378ش). لغت نامه. دار نشر جامعة ایران. ط 3، طهران.

ذوالفقاری، حسن. (1394ش). یکصد منظومه ی عاشقانه ی فارسی. ط1 1392ش. ط2 1394. طهران: چشمه

رهبر، محمد تقی. (1379ش). اخلاق و تربیت اسلامی. طهران: سمت للنشر.

صفا، ذبیح الله. (1380ش). تاریخ ادبیات ایران. ط 5، ط6. طهران: فردوسی للنشر.

ـــــــ . (1369ش). تاریخ ادبیات در ایران. ج 3/2، ط3. طهران: فردوسی للنشر.

فردوسی، ابوالقاسم. (1381ش). شاهنامه. ط2. طهران: پیمان للنشر.

مجتبی، مهدی. (1381ش). پهلوان در بن بست. ط1. طهران: سخن للنشر.

مختاری ، محمد. (1379ش). اسطوره زال (تبلور تضاد و وحدت در حماسه ملی). تهران: توس للنشر.

معصومی دهقی، احمدرضا. (1382ش). زناشویی در شاهنامه. أصفهان: نقش خورشید. مطبعة کیمیا.     

میرصادقی، جمال. (1385ش). عناصر داستان. طهران: سخن للنشر.

ـــــــ (1378ش). پژوهشی در اساطیر ایران. ط7. طهران: مهرداد، آگاه للنشر.

ـــــــ و میرصادقی، میمنت. (1377ش). واژه نامه هنر داستان نویسی. طهران: کتاب مهناز.

المقالات:

پاشایی فخری، کامران، حسین عباس نژاد. (1395ش). «تضاد در داستان زال و رودابه از شاهنامه فردوسی». بهارستان سخن. فصلیة علمیة محکمة للادب الفارسی. السنة 13. العدد 34، ص 233.

طغیانی، اسحاق، مریم حیدری. (1391ش). تحلیل شخصیت های برجسته در حماسه عاشقانه زال و رودابه متن شناسی ادب فارسی علمی پژوهشی دانشکده ادبیات و علوم انسانی. جامعة اصفهان. الدوریة الجدیدة. السنة4. العدد 4. الشتاء (التسلسل 16) صص 1-16.

طغیانی، اسحاق، سید مرتضی هاشمی، خدایار مختاری. (1393ش). «نشانه شناسی تعلیم و تربیت در داستان زال ورودابه». دوریة علمیة محکمة لدراسات الأدب التعلیمی. السنة6. العدد 22. الصیف. صص 33 -64.

قربانی، خاور، کیوان گورک. (1392ش). «ریخت شناسی داستان زال و رودابه. بهرام گور و اسپینود. گشتاسپ وکتایون». فصلیة الأدب الغنایی. جامعة سیستان و بلوچستان. السنة11. العدد20. الربیع والصیف. صص 254-239.

محمدی، هاشم، «سام نامه و همای و همایون». مجله فردوسی. العدد 80 و 81 .ص23-26.