اثربخشی رفتاردرمانی دیالکتیکی بر خود انسجامی، خشم، رفتار پرخاشگرانه و کیفیت زندگی معلمان با بیماری دیابت نوع دو شهر اصفهان
محورهای موضوعی : روان کاوی، روان پویشی، روان شناسی شناختی و بهداشت روان
کیوان طغرایی
1
,
مریم کدخدایی
2
1 - کارشناسی ارشد روانشناسی تربیتی، واحد مبارکه، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران
2 - گروه روانشناسی، واحد مبارکه، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران
کلید واژه: رفتاردرمانی دیالکتیکی, خود انسجامی, خشم پرخاشگری, کیفیت زندگی, دیابت نوع دو.,
چکیده مقاله :
هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی رفتاردرمانی دیالکتیکی بر خود انسجامی، خشم، رفتار پرخاشگرانه و کیفیت زندگی معلمان با بیماری دیابت نوع دو شهر اصفهان بود. روش: پژوهش نیمه تجربی با پیش‌آزمون و پس‌آزمون بود. جامعه آماری شامل کلیه معلمان با بیماری دیابت نوع دو شهر اصفهان بود و با استفاده از روش نمونه‌گیری هدفمند 30 نفر از معلمان با بیماری دیابت نوع دو انتخاب و به‌صورت تصادفی در دو گروه (15 نفر در گروه آزمایش و 15 نفر در گروه کنترل) قرار گرفتند. ابزارهای گردآوری اطلاعات شامل پرسشنامه خود انسجامی قربانی و همکاران (2008)، پرسشنامه پرخاشگری باس و پری (1992) و پرسشنامه کیفیت زندگی سازمان جهانی بهداشت (1996) بود. تحلیل داده‌ها با استفاده از روش آماری تحلیل کواریانس چند متغیره انجام شد. یافتهها: بر اساس مقادیر اندازه اثر، میزان تأثیرگذاری رفتاردرمانی دیالکتیکی بر خود انسجامی، خشم، رفتار پرخاشگرانه و کیفیت زندگی معلمان مبتلا به دیابت نوع دو به ترتیب 73/0، 27/0، 23/0 و 71/0 می‌باشد.نتیجهگیری: طبق نتایج این پژوهش می‌تواند جهت ارتقاء سلامت روانی بیماران دیابتی در مراکز مشاوره و آموزش و پرورش مورد توجه قرار گیرد.
The purpose of the present study was to investigate the effectiveness of dialectical behavior therapy on self-coherence, anger, aggressive behavior, and quality of life of teachers with type 2 diabetes in Isfahan City. Method: The research method was semi-experimental with pre-test and post-test. The statistical population included all teachers with type 2 diabetes in Isfahan City, and using the Purposive sampling method, 30 teachers with type 2 diabetes were selected randomly in two groups (15 people in the experimental group and 15 people in the control group) were included. The data collection tools included Ghorbani et al Self-Consistency Questionnaire (2008), Buss and Perry's Aggression Questionnaire (1992), and the World Health Organization's Quality of Life Questionnaire (1996). To analyze the data, statistical methods of multivariate analysis of covariance were used.
Results: Based on the effect size values, the effect of dialectical behavior therapy on self-coherence, anger, aggressive behavior, and quality of life of teachers with type 2 diabetes is 0.73, 0.27, 0.23, and 0.71, respectively.
Conclusion: The results of this research can be taken into consideration to improve the mental health of type 2 diabetic patients in counseling and education centers
انصاری، مجتبی؛ شمس اسفندآبادی، حسن؛ و محکمی، محمد. (1390). تأثیر آموزش مهارت کنترل خشم و مدیریت استرس بر سطح گلوکز خون افراد مبتلا به دیابت. سلامت و روانشناسی، 1(3)، 60-47.
تاوریس، کارول. (1397). روانشناسی خشم. ترجمه احمد تقی پور و سعید درودی. تهران: دایره.
خاکشور شاندیز، مسعود.، شهابی زاده، مریم.، آهی، نرگس.، و مجاهدی، فاطمه.(1400) بررسی اثربخشی رفتاردرمانی دیالکتیکی بر استرس و انعطاف‌پذیری شناختی زنان مبتلا به دیابت نوع 2 . مجله پزشکی ارومیه، 2(4)، 102-89.
سعیدی، ابوطالب؛ جبل عاملی، شیدا؛ گرجی، یوسف؛ و ابراهیمی، امراله. (1400). اثربخشی درمان شناختی رفتاری بر ادراک بیماری و سرمایه روان‌شناختی بیماران مبتلا به دیابت نوع دو. نشریه علمی روانشناسی اجتماعی، 9(59)، 100-87.
گوردن شیتز، ملانی. (1399). رفتاردرمانی دیالکتیکی برای تنظیم هیجان‌ها و رفتارهای ناشی از آن. ترجمه شیرین ایزدی و مهناز غیاثی. تهران: ارجمند.
محدث شکوری گنجوی، لیلا؛ احدی، حسن ؛ جمهری، فرهاد؛ خلعتبری، جواد. (1400). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر کبفیت زندگی در زنان مبتلا به دیابت نوع 2. فصلنامه روان شناسی تحلیلی-شناختی. 12( 47)، 11-1
محمدی، الهام. (1401). بررسی اثربخشی رفتاردرمانی دیالکتیک بر پرخاشگری، افسردگی، توحید یافتگی، کنترل هیجانی و کیفیت زندگی زنان و مردان مصرف‌کننده مواد مخدر صنعتی. پایان‌نامه دکتری دانشگاه آزاد تهران.
معمار، افسانه. (1401). بررسی اثربخشی رفتاردرمانی دیالکتیک بر خشم، تنفر و پرخاشگری نوجوانان دارای رفتارهای بزهکاری. پایان‌نامه کارشناسی ارشد روانشناسی، دانشگاه تهران.
منتظری، مریم؛ سلطانی زاده، محمد؛ و لطیفی، زهره. (1400). اثربخشی درمان شناختی ـ رفتاری بر اضطراب ناشی از تزریق انسولین در کودکان و نوجوانان مبتلابه دیابت نوع یک. مطالعات روانشناسی بالینی، 11(42)، 165-145.
نجمی، بدالدین؛ احدی، حسن؛ دلاور، علی؛ و هاشمی پور، مهین. (1386). اثربخشی درمان روان‌شناختی چند جنبه‌ای بر بهبود پایبندی به درمان پزشکی در نوجوانان مبتلا به دیابت نوع یک. تحقیقات علوم رفتاری، 5(2 (پیاپی 10))، 137-127.
Bandura, A. (2005). The evolution of social cognitive theory. In K. G. Smith & M. A. Hitt (Eds.) Great Minds in Management (pp. 9-35). Oxford: University Press.
Beck, J., Greenwood, D. A., Blanton, L., Bollinger, S. T., Butcher, M. K., Condon, J. E., Cypress, M., Faulkner, P., Fischl, A. H., Francis, T., Kolb, L. E., Lavin-Tompkins, J. M., MacLeod, J., Maryniuk, M., Mensing, C., Orzeck, E. A., Pope, D. D., Pulizzi, J. L., Reed, A. A., Rhinehart, A. S., Siminerio, L., & Wang, J. (2021). National Standards for Diabetes Self-Management Education and Support. Sci Diabetes Self Manag Care, Feb, 47(1), 14-29. https://DOI: 10.1177/0145721720987926.
Buss, A. H., & Perry, M. P. (2005). The aggression questionnaire. Journal of Personality and Social Psychology, 63, 452-59.
Cano-Vindel, A., MuñozNavarro, R., Moriana, J. A., Ruiz-Rodríguez, P., Medrano, L. A., & González-Blanch, C. (2021). Transdiagnostic group cognitive behavioural therapy for emotional disorders in primary care: the results of the PsicAP randomized controlled trial. Psychological Medicine, 1–13.
Chen, S. M., Creedy, D., Lin, H. S., & Wollin, J. (2012). Effects of motivational interviewing intervention on selfmanagement,psychological and glycemic outcomes in type 2 diabetes: a randomized controlled trial.International journal of nursing studies, 49(6), 637-644.
Davis, J., Fischl, A. H., Beck, J., Browning, L., Carter, A., Condon, J. E., Dennison, M., Francis, T., Hughes, P. J., Jaime, S., Lau, K. H. K., McArthur, T., McAvoy, K., Magee, M., & Newby, O. (2022). Ponder SW, Quraishi U, Rawlings K, Socke J, Stancil M, Uelmen S, Villalobos S. 2022 National Standards for Diabetes Self-Management Education and Support. Sci Diabetes Self Manag Care, 48(1), 44-59. https://DOI: 10.1177/26350106211072203. Epub 2022 Jan 20. PMID: 35049403.
Eustis, E. H., Hayes-Skelton, S. A., Roemer, L., & Orsillo, S. M. (2017). Reductions in experiential avoidance as a mediator of change in symptom outcome and quality of life in acceptance-based behavior therapy and applied relaxation for generalized anxiety disorder. Behav. Res, 87, 188–195.
Gasol, X., Navarro-Haro, M. V., Fernández-Felipe, I., García-Palacios, A., Suso-bera, C., & Gasol-Colomina, M. (2022). Preventing Emotional Dysregulation: Acceptability and Preliminary Effectiveness of a DBT Skills Training Program for Adolescents in the Spanish School System. Int. J Environ. Res. Public Health, 19, 494. https://DOI.org/10.3390/ijerph19010494.
Ghorbani, N., Cunningham, C. J. L., Watson, P. J. (2010). Comparative analysis of integrative self-knowledge, mindfulness, and private selfconsciousness in predicting responses to stress in Iran. International Journal of Psychology, 45: 147-154.
Goff, L. M., Moore, A., Harding, S., & Rivas, C. (2020). Providing culturally sensitive diabetes self-management education and support for black African and Caribbean communities: a qualitative exploration of the challenges experienced by healthcare practitioners in inner London. BMJ Open Diabetes Res Care, 8(2), e001818. https://DOI: 10.1136/bmjdrc-2020-001818. PMID: 33293296; PMCID: PMC7725076.
Hessler, D., Fisher, L., Glasgow, R. E., Strycker, L. A., Dikinson, L.M., Arean, P.A., & Mashrani, U. (2014). Reductions in Regimen Distress Are Associated With Improved Management and Glycemic Control Over Time. Diabetes Care, 37(3), 617-624.
Jeong, Y. J., Nho, J. H., Kim, H. Y., & Kim, J. Y. (2021). Factors Influencing Quality of Life in Early Postpartum Women. Int. J. Environ. Res. Public Health, 18, 2988-2998. https://DOI.org/10.3390/ijerph18062988.
Kamp, K. J., Luo, Z., Holmstrom, A., Given, B., & Wyatt, G. (2019). Self-management through social support among emerging adults with inflammatory bowel disease. Nursing.
Liu, H., Dou, K., Yu, C., Nie, Y., & Zheng, X. (2021). The Relationship between Peer Attachment and Aggressive Behavior among Chinese Adolescents: The Mediating Effect of Regulatory Emotional Self-Efficacy. Int. J. Environ. Res. Public Health, 18, 7123. https://DOI.org/10.3390/ ijerph18137123.
Martínez, R. R., Marraccini, M., Knotek, S., Neshkes, R., & Vanderburg, J. (2021). Effects of dialectical behavioral therapy skills training for emotional problem solving for adolescents (DBT STEPS-A) program of rural ninth-grade students. Sch. Men. Health.
Narindrarangkura, P., Boren, S. A., Khan, U., Day, M., Simoes, E. J., & Kim, M. S. (2022). SEE-Diabetes, a patient-centered diabetes self-management education and support for older adults: Findings and information needs from patients' perspectives. Prim Care Diabetes, 16(3), 395-403. https://DOI: 10.1016/j.pcd.2022.02.008.
Papamarkou, M., Sarafis, P., Kaite, C. P., Malliarou, M., Tsounis, A., & Niakas, D. (2017). Investigation of the association between quality of life and depressive symptoms during postpartum period: A correlational study. BMC Womens Health, 17, 115.
Van Dijk. S. (2013). DBT Made Simple: A Step-by-Step Guide to Dialectical Behavior Therapy (The New Harbinger Made Simple Series). Oakland: New Harbinger Publications.
Wen, M. J., Maurer, M., Schwerer, L., Sarkarati, N., Egbujor, U. M., Nordin, J., Williams, S. D., Liu, Y., & Shiyanbola, O. (2022). Perspectives on a Novel Culturally Tailored Diabetes Self-Management Program for African Americans: A Qualitative Study of Healthcare Professionals and Organizational Leaders. Int J Environ Res Public Health, 19(19), 12814. https://DOI: 10.3390/ijerph191912814. PMID: 36232115; PMCID: PMC9566600.
Xie, S., & Li, H. (2022). Self-regulation mediates the relations between family factors and preschool readiness. Early Childhood Research Quarterly, 59, 32-49. https://DOI.org/10.1016/j.ecresq.2021.10.005
فصلنامه روانشناسی تحلیلی - شناختی سال پانزدهم شماره پنجاه وشش، بهار 1403 صص:73-64
|
Journal of Analitical-Cognitive Psycholoy Vol. 15/Issue 56/spring 2024 PP:64-73
|
اثربخشی رفتاردرمانی دیالکتیکی بر خود انسجامی، خشم، رفتار پرخاشگرانه و کیفیت زندگی معلمان با بیماری دیابت نوع دو شهر اصفهان
The Effectiveness of Dialectical Behavior Therapy on Self-Coherence, Anger and Aggressive Behavior and Quality of Life of Teachers with Type 2 Diabetes in Isfahan City
دیابت شامل گروه ناهمگونی از بیماری‌های متابولیک است که مشخصه آن‌ها بالا بودن قند خون به‌طور مزمن و اختلال در متابولیسم کربـوهیدرات، چربی و پروتئین می‌باشد. این بیماری‌ها بر اثر نقایصی در ترشح انسولین، عملکرد انسولین و یا هر دوی آن‌ها پدید می آیند (دیویس و همکاران ، 2022). بیماری دیابت به معنی گلوکز خون ناشتا مساوی یا بیشتر از 126 میلی‌گرم در دسی لیتر می‌باشد (بک و همکاران ، 2021). دیابت به دو تیپ یک و دو تقسیم می‌شود، و هر بیمار دیابتی صرف‌نظر از نوع دیابت در مراحلی از بیماری بـه تجویز انسولین نیاز پیدا می کند. (ون و همکاران ، 2022). هزینه های دیابت در ابعاد مـادی و معنوی برای همه افراد وجود دارد. این هزینه‌ها فقط مخارج درمان نیستند، بلکه هزینه‌های روانی که هزینه‌های نامحسوس هستند را نیز شامل می‌شود. این هزینه‌ها معمولاً شامل: درد، اضطراب، کاهش کیفیت خواب، ناتوانی در کنترل هیجانات، نگرانی، خشم، و سردرد بوده که عمدتاً به کاهش کیفیت زندگی در فرد و بـه دنبال آن بـه از بین رفتن توحید یافتگی و خود انسجامی منجر می شوند (گوف و همکاران ، 2020).
بر اساس نظريه بندورا ادراک فرد از خود انسجامی به معنی، باور داشتن فرد نسبت به قابليت‌ها و توانایی ها از یک طرف و از سوی دیگر ناتوانی و نقاط ضعف خود، براي سازماندهي و انجام اعمال و دست یابی به اهداف است كه در موقعيت‌هاي پيش‌رو ضروري مي‌باشند. به عبارت ديگر «خود انسجامی‌توانايي و ناتوانی فرد براي سازماندهي و اجراي عملكرد مورد نياز براي وصول به اهداف و سطوح مشخص شده آن می‌باشد» (بندورا، 2005). اکسی و لی (2022) خود انسجامی را به عنوان تلاش فرد در یکپارچگی تجربیات گذشته، حال و آینده به‌منظور سازش و ارتقاء خود تعریف می کنند.
کامپ و همکاران (2019) معتقدند، وقتی شخص بتواند به مهارت خود انسجامی و مدیریت تنظیم هیجان دست یابد، توانایی بیشتری را در کنترل خشم و پرخاشگری پیدا خواهد کرد. خشم و پرخاشگری از نظر بیولوژیکی به‌طور تفکیک‌ناپذیری با یکدیگر مرتبط هستند. خشم یک احساس است و پرخاشگری بیانگر آن احساس است و هر دو از اشکال غریزه پرخاشگری هستند(تاوریس ،1397). در مدل پردازش اطلاعات شناختي- اجتمـاعي، پرخاشگری و رفتار پرخاشگرانه از یک سو راهی برای مقابله با مشکلات روزمره اجتماعی است و از سوی دیگر نقص در رمزگشایی، تفسیر موقعیت‌ها، اهداف انتخابی، ایجاد راهبردها و ارزیابی پاسخ‌هاست که می‌تواند منجر به رفتار پرخاشگرانه شود (لیو و همکاران ، 2021). مدل ديگـري كـه علاوه بـر توسعه نظریه‌پردازی در حوزه پرخاشگري منجر به تولید ابزار نیز شده است، مدل چندبعدي پرخاشگري باس و پري است. بـر اساس اين مدل پرخاشگري از سه بعد كلي تشكيل شده است که عبارت‌اند از:
بعد ابزاري يا حركتي: اين بعد به‌صورت پرخاشگري كلامـي و فیزیکی ظاهر می‌شود و هدف اصلي آن آسيب رساندن به ديگران است.
بعد عاطفي و هيجاني: اين بعد پرخاشگري كه به‌صورت خشـم ظاهر می‌شود، عوامـل و شـرايط درونـي ارگانيزم را بـراي برانگيختگـي فيزيولوژيـك و هيجـاني آمـاده می‌سازد. ايـن بعـد مسئول تـدارك و آماده‌سازی رفتـار پرخاشگرانه است.
بعد شناختي: اين عامـل كـه خصومت نامیده می‌شود، باعث ايجاد احساس خودخواهی، دشـمني و کینه‌توزی نسبت به ديگران مي شود (باس و پری، 2005).
بر اساس نتایج پژوهش‌های متعدد، خشم از هیجان‌های نامطلوب رایج در افراد مبتلا به دیابت است (انصاری و همکاران،1390) که می تواند کیفیت زندگی افراد را تحت تأثیر قرار دهد. در سال‌های اخیر، در پژوهش های پزشکی، کیفیت زندگی به‌عنوان یک شاخص مهم برای ارزیابی سلامت فردی، تصمیم گیری و قضاوت در مورد سلامت کلی جامعه و یافتن مشکلات اصلی در ابعاد مختلف زندگی افراد، به‌ویژه افراد مبتلا به بیماری‌های مزمن، مطرح شده است (اوستیس و همکاران، ، 2017).
بنابراین لازم است در سنجش سلامت و ارزیابی مداخلات بهداشتی، افزون بر شاخص هاى فراوانی و شدت بیماری، به جنبه‌های روانى و اجتماعی مانند کیفیت زندگی نیز توجه شود (جونگ و همکاران ، 2021). سازمان بهداشت جهانی کیفیت زندگی را ادراک فرد از وضعیت زندگی خود و توجه به فرهنگ و نظام ارزشی که در آن زندگی می‌کند و رابطه این ادراک با اهداف، انتظارات، استانداردها و اولویت های مدنظر او تعریف می‌کند (پاپامارکو و همکاران ، 2017).
پژوهش ها نشان داده اند که بین سلامت و کیفیت زندگی رابطه ای متقابل و دوطرفه وجود دارد و کیفیت زندگی نامطلوب با بدتر شدن بیماری، کاهش طول عمر، افزایش تعداد روزهای بستری و کاهش فعالیت‌های عملکردی بیماران دیابتی همراه است (نریندراردگکورا و همکاران ، 2022). افزون بر شیوع بیماری، میزان عوارض، هزینه‌های بالای بیماری و کاهش سلامت روانی افراد مبتلا؛ برخی از پژوهش‌ها از مدل رابطه دوجانبه بین مشکلات هیجانی / روان‌شناختی بیماران دیابتی و کنترل قند خون آن‌ها حمایت می‌کند (هسلر و همکاران ،2014)؛ بنابراین بهتر است مداخلات روان‌شناختی بیشتری برای افزایش سلامت روانی و بهبود کیفیت زندگی بیماران دیابتی نوع دو انجام شود.
تاکنون مداخلات روان‌شناختی متعددی از جمله درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (محدث شکوری گنجوی , و همکاران، 1400)، درمان شناختی رفتاری (سعیدی و همکاران، 1400؛ منتظری و همکاران، 1400)، آموزش مهارت کنترل خشم و مدیریت استرس (انصاری و همکاران،1390)، درمان روان‌شناختی چند جنبه‌ای (نجمی و همکاران، 1386)، مصاحبه انگیزشی(چن و همکاران،2012) بر روی بیمان دیابتی مورد بررسی قرار گرفته است. یکی از مداخلات درمانی که اخیراً مورد توجه قرار گرفته است، رفتاردرمانی دیالکتیکی1 (DBT) است. رفتاردرمانی دیالکتیکی، نوعی روان‌درمانی مبتنی بر رویکردهای شناختی-رفتاری است که بر جنبه‌های روان‌شناختی درمان تمرکز دارد (گوردن شیتز ، 1399).
رفتار درمانی دیالکتیکی به دنبال تعادل بین تغییر و پذیرش است به‌گونه‌ای که مراجعان بتوانند پاسخ‌های هیجانی خود را نسبت به وقایع مختلف تنظیم نمایند. در این روش بر آموزش مهارت‌های اثربخش بین فردی، ذهن آگاهی، تنظیم هیجان، افزایش تحمل ناکامی و پذیرش هیجانات تأکید می‌شود. این شیوه درمانی برای ایجاد تغییرات در تفکر و رفتار فرد، کاهش تفکرات منفی، تغییر سبک زندگی، افزایش ثبات رفتار و هیجان تدوین شده است (ون دایک ، 2013). تأثیر رفتاردرمانی دیالکتیکی بر متغیرهای مختلف شخصیتی و روانی در جوامع آماری مختلف مانند بیماران دیالیزی، دانش آموزان روستایی و زنان و مردان مصرف‌کننده مواد مخدر صنعتی و بر متغیرهایی همچون اختلالات هیجانی (خشم و پرخاشگری)، خود انسجامی، افسردگی، توحید یافتگی، کنترل هیجانی ، کیفیت زندگی ، استرس و انعطاف‌پذیری شناختی توسط گاسول و همکاران (2022)، کانو- ویندل و همکاران (2021)، مارتینز و همکاران (2021)، معمار (1401) ، محمدی (1401) و خاکشور شاندیز، شهابی زاده، آهی، و مجاهدی (1400) مورد تأیید قرار گرفته است. با توجه به اینکه رفتار درمانی دیالکتیکی از طرفی بر هیجان و کنترل آن مؤثر و از طرف دیگر تعاملات فرد را مورد هدف قرار دهد و با اذعان به اینکه پژوهش‌های اندکی در مورد اثربخشی رفتاردرمانی دیالکتیکی بر روی دیابت نوع 2 انجام شده و مطالعه‌ای بر روی انسجام، خشم، پرخاشگری و کیفیت زندگی این بیماران صورت نگرفته است بنابراین پژوهش حاضر به دنبال پاسخگویی به این سؤال است که آیا رفتاردرمانی دیالکتیکی می‌تواند بر خود انسجامی، خشم، رفتار پرخاشگرانه و کیفیت زندگی معلمان با بیماری دیابت نوع دو تأثیرگذار باشد؟
روش
روش پژوهش نيمه آزمایشی با طرح پيش‌آزمون- پس‌آزمون با گروه آزمايش و کنترل بود. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه معلمان مبتلا به بیماری دیابت نوع دو در شهر اصفهان در سال 1402 بود. در اين پژوهش نمونه‌گيري به‌صورت هدفمند انجام شد. با مراجعه به مرکز دیابت شهر اصفهان (واقع در چهارباغ بالا، خیابان باغ زرشک) با همکاری مدیریت از روی پرونده افراد مراجعه‌کننده با توجه به ملاک‌های ورود (شاغل به‌عنوان معلم، ابتلا به دیابت نوع 2، تمایل به همکاری)، 30 نفر انتخاب و با گمارش تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه (15 نفر در گروه آزمايش و 15 نفر در گروه كنترل) به‌صورت مساوی قرار گرفتند. تجزيه و تحليل داده ها با نسخه 22 نرم‌افزار SPSS و با استفاده از روش تحلیل کواریانس چند متغیره انجام شد.
ابزار
پرسشنامه خود انسجامی: اين پرسشنامه توسط قربانی و همکاران (2010) ساخته شده است و شامل 12 سؤال بسته پاسخ با طیف پنج گزینه‌ای لیکرت (از عمدتاً نادرست 1 نمره تا عمدتاً درست 5 نمره) می‌باشد. این پرسشنامه خود انسجامی را در سه بعد خودآگاهی تأملی (سؤالات 3، 6، 9)، خودآگاهی تجربی (سؤالات 1، 5، 7، 8) و یکپارچه کردن تجارب گذشته و حال برای ایجاد آینده مطلوب (سؤالات 2، 4، 10، 11، 12) را مورد سنجش قرار می‌دهد. نمره بالاتر خود انسجامی بالاتر در فرد را نشان می‌دهد. قربانی و همکاران (2008) ضريب پايايي پرسشنامه با استفاده از روش آلفاي کرونباخ و بازآزمايي به ترتيب برابر با 85/0 88/0 و 80/0 و ضريب روايي همگراي پرسشنامه از طريق همبستگي پرسشنامه پرخاشگری: پرسشنامه پرخاشگري باس و پری (1992) با استفاده از چهار خرده مقياس پرخاشگري صفت را اندازه‌گیری می‌کند: پرخاشگري فيزيكي (سؤالات 18-14 -10- 6 - 2)، پرخاشگري كلامي (سؤالات 28-26-24-21-17-13-9-5-1)، خشم (سؤالات 29-22-19-15-11-7-3) و خصومت (سؤالات 27-25-23-20-16-12-8-4). اين ابزار سنجش پرخاشگري را در حوزه‌های ابزاري، عاطفي و شناختي تركيب می‌نماید و شامل 29 ماده با طيف پنج گزينه‌اي (کاملاً مخالف خصوصيات من است تا حدي مخالف خصوصيات من است، فقط كمي شبیه خصوصيات من است تا حدی زیادی شبیه خصوصیات من است، کاملاً مشابه خصوصيات من است) بوده كه به ترتيب نمره 1-2-3-4-5 به آن‌ها تعلق می گیرد. در اين پرسشنامه نمره بالا نشان‌دهنده پرخاشگري بيشتر است. باس و پری (2004) نمره برش پرسشنامه را 49 گزارش نمودند. باس و پری (1992) ضریب روایی هم‌زمان 52/0 و ضریب پایایی پرسشنامه را با روش کرونباخ 85/0 گزارش نمودند. در پژوهش حاضر از مجموع نمرات خرده مقیاس‌های پرخاشگری کلامی و فیزیکی برای اندازه‌گیری پرخاشگری و از مجموع نمرات خرده مقیاس‌های خشم و خصومت برای اندازه‌گیری خشم استفاده شد. همچنین در پژوهش حاضر پایایی پرسشنامه از طريق ضریب آلفای کرونباخ 85/0 به دست آمد.
پرسشنامه کیفیت زندگی: این پرسشنامه توسط سازمان جهانی بهداشت (1996) تهیه شد و دارای 26 سؤال است. اين پرسشنامه كيفيت زندگي را در چهار حیطه سلامت جسمانی (سؤالات 15-14-13-9-8-2-1)، سلامت روانی (سؤالات 24-19-17-16-6-4)، روابط اجتماعی (سؤالات 21-20-18) و سلامت محیطی (سؤالات 23-22-12- -10-7-5-3) اندازه‌گيري مي‌كند هر سؤال آزمون داراي يك مقياس پنج‌درجه‌ای: بسیار بد، بد، متوسط، خوب، بسیار خوب است كه به هر گزينه نمره‌اي بين 1 تا 5 تعلق مي‌گيرد. به گزينه‌ي بسیار خوب نمره 5 و به گزينه بسیار بد نمره 1 داده مي‌شود. دامنه‌ي كلي نمرات پرسشنامه بين 26 تا 130 نمره است و نمره بالاتر نشان‌دهنده کیفیت زندگی بهتر است. روایی هم‌زمان و پایایی پرسشنامه توسط سازمان جهانی بهداشت (1996) به ترتیب 54/0 و 83/0 گزارش شده است. همچنین در پژوهش حاضر نیز پايايي پرسشنامه با استفاده از ضريب آلفای کرونباخ مورد محاسبه که 89/0 به دست آمد.
رفتاردرمانی دیالکتیکی به صورت گروهی در 8 جلسه (هر جلسه 90 دقیقه) یک بار در هفته به مدت 2 ماه و نیم براي گروه آزمايش اجرا شد. افراد گروه کنترل هیچگونه مداخله درمانی دریافت نکردند. جهت رعایت اصول اخلاقی در پژوهش، پس از اتمام درمان و اجرای پس آزمون ها، جلسات رفتار درمانی دیالکتیکی برای گروه کنترل نیز اجرا شد. خلاصه جلسات درمانی در جدول (1) ارائه شده است.
جدول 1- خلاصه محتویات جلسات مهارت‌آموزی DBT، بر اساس تکنیک‌های رفتاردرمانی دیالکتیکی مک کی و همکاران (1391)
جلسه | محتوای جلسات |
اول | آشنایی اولیه، چرا باید این مهارت‌ها را بیاموزیم؟ شروع مراحل خودآگاهی. |
دوم | آموزش مهارت‌های شناخت خود؛ آموزش مهارت‌های شناخت خود (خودآگاهی هیجانی)، آگاهی هیجانی و عمل کردن به شیوه مناسب در برابر هیجان‌های منفی (خشم، ترس، افسردگی، استرس و احساس گناه). |
سوم | آموزش خود آرامش بخشی، تصمیمگیری بر اساس ذهن خردمند، پذیرش بنیادین، قضاوت و برچسب‌ها، کاربرد مهارت‌های حل مسئله و عمل مخالف برای هیجان‌های منفی. |
چهارم | توجه برگردانی از رفتارهای خود جرحی، توجه برگردانی از طریق فعالیت‌های لذت‌بخش، توجه برگردانی از طریق معطوف کردن توجه به کار یا موضوعی دیگر. |
پنجم | توجه به ذهن خردمند، ذهن هیجانی و ذهن منطقی در مورد تفاسیر و پاسخ به هیجانات، مشاهده و توصیف آن‌ها (خود مشاهده گری)، مسلط شدن بر دنیای خود: آموزش برنامه‌ریزی برای افزایش تجارب مثبت، تهیه فهرست فعالیت‌های لذت‌بخش. |
ششم | آموزش زندگی در زمان حال، استفاده از افکار مقابله‌ای خود تشویق گرایانه، نقش خودگوییهای مثبت و مهارت‌های حل مسئله در مهار هیجان‌ها. |
هفتم | آموزش مهارت‌های کاهش آسیب (برنامه‌ریزی برای خواب، ورزش، تغذیه مناسب، کاهش مصرف مواد و پر کردن اوقات فراغت). |
هشتم | آموزش مهارت دوری از ذهن هیجانی، آموزش تصویرسازی از مکان امن و کشف ارزش‌ها، مرور جلسات و تمرینات داده شده. |
یافتهها
در این مطالعه تعداد 30 معلم مبتلا به دیابت نوع 2 ( 15 نفر گروه کنترل و 15 نفر گروه گواه) در دامنه سنی بین 40 تا 52 سال مورد بررسی قرار گرفتند که همگی متاهل بودند. از نظر جنسیت بيشترين فراواني معلمان با بیماری دیابت نوع 2 در گروه آزمايش 10 نفر(7/66 درصد) و گروه گواه 12 نفر (80 درصد) مربوط به معلمان مرد بود. از نظر تحصیلات بيشترين فراواني معلمان با بیماری دیابت نوع 2 در گروه آزمايش 9 نفر(60 درصد) و گروه گواه 8 نفر (3/53 درصد) مربوط به معلمان با مدرک تحصیلی لیسانس بود. از نظر سن، بيشترين فراواني معلمان با بیماری دیابت نوع 2 در گروه آزمايش (60 درصد) و گروه گواه (60 درصد) مربوط به معلمان گروه سنی 47-52 سال بود.
جدول 2- ميانگين و انحراف معيار نمرات کل پیش‌آزمون و پس‌آزمون خود انسجامی، خشم، رفتار پرخاشگری و کیفیت زندگی معلمان به تفکیک گروه آزمايش و گروه گواه
متغیر وابسته | گروه | پیش‌آزمون | پس‌آزمون | |||||||||||
میانگین | انحراف معیار | میانگین | انحراف معیار | |||||||||||
خود انسجامی | آزمايش | 06/26 | 78/5 | 86/35 | 47/6 | |||||||||
گواه | 66/26 | 43/6 | 13/26 | 64/7 | ||||||||||
خشم | آزمايش | 20/20 | 89/4 | 20/14 | 76/3 | |||||||||
گواه | 93/20 | 45/7 | 47/20 | 52/6 | ||||||||||
رفتار پرخاشگری | آزمايش | 26/51 | 71/8 | 73/45 | 96/7 | |||||||||
گواه | 51 | 52/12 | 20/53 | 36/8 | ||||||||||
کیفیت زندگی | آزمايش | 33/60 | 06/11 | 40/69 | 14 | |||||||||
گواه | 33/60 | 84/9 | 60/60 | 06/11 | ||||||||||
چنانكه در جدول2 مشاهده مي‌شود، ميانگين نمرات پیش‌آزمون خود انسجامی، خشم، رفتار پرخاشگری و کیفیت زندگی معلمان گروه آزمايش و گروه گواه تقریباً با هم برابر بوده اما در پس‌آزمون خود انسجامی و کیفیت زندگی ميانگين نمرات گروه آزمايش بزرگ‌تر از ميانگين نمرات گروه گواه، اما در خشم و رفتار پرخاشگری، ميانگين نمرات گروه آزمايش کوچک‌تر از ميانگين نمرات گروه گواه بود.
قبل از ارائه نتایج تحلیل آزمون تحلیل کواریانس، پیش‌فرض‌های آزمون هاي پارامتریک مورد سنجش قرار گرفت. بر همین اساس نتایج آزمون شاپیرو ویلک بیانگر آن بود که پیش‌فرض نرمال بودن توزیع نمونه اي داده ها در متغیرهاي خود انسجامی، خشم و رفتار پرخاشگری و کیفیت زندگی در گروه هاي آزمایش و گواه در مراحل پیش‌آزمون، پس‌آزمون برقرار است (05/0P>). همچنین پیش‌فرض همگنی واریانس نیز توسط آزمون لوین مورد سنجش قرار گرفت که نتایج آن معنادار نبود که این یافته نشان می‌داد پیش‌فرض همگنی واریانس‌ها در چهار متغیر خود انسجامی، خشم و رفتار پرخاشگری و کیفیت زندگی رعایت شده است (05/0P>). همچنین مفروضه همگنی شیب‌های رگرسیون نیز مورد تأیید قرار گرفت (05/0P>).
جدول 3- نتايج تحليل کواريانس چند متغیره تأثیر رفتاردرمانی دیالکتیک بر خود انسجامی، خشم، رفتار پرخاشگری و کیفیت زندگی معلمان با بیماری دیابت نوع 2
متغیر | منابع تغييرات | مجموع مجذورات | درجه آزادي | ميانگين مجذورات | مقدار F | سطح معناداري | اندازه اثر | |
گروه | خود انسجامی | 87/775 | 1 | 87/775 | 91/66 | 001/0 | 73/0 | |
خشم | 47/291 | 1 | 47/291 | 11/9 | 006/0 | 27/0 | ||
رفتار پرخاشگری | 97/411 | 1 | 97/411 | 51/7 | 01/0 | 23/0 | ||
کیفیت زندگی | 92/557 | 1 | 92/557 | 92/60 | 001/0 | 71/0 | ||
نتايج جدول 3، F مشاهده شده در سطح 05/0 α= تفاوت معناداري را بين ميانگین نمرات پس‌آزمون خود انسجامی، خشم، رفتار پرخاشگرانه و کیفیت زندگی معلمان با بیماری دیابت نوع 2 گروه آزمايش و گواه نشان مي‌دهد. بنابراين مي‌توان نتيجه گرفت، رفتاردرمانی دیالکتیک بر خود انسجامی، خشم، رفتار پرخاشگرانه و کیفیت زندگی معلمان با بیماری دیابت نوع 2 تأثیر داشته است. بر اساس مقادیر اندازه اثر، میزان تأثیرگذاری رفتاردرمانی دیالکتیک بر خود انسجامی 73/0، خشم 27/0، رفتار پرخاشگرانه 23/0 و کیفیت زندگی 71/0 معلمان می باشد
بحث و نتیجهگیری
این پژوهش با هدف بررسی اثربخشی رفتاردرمانی دیالکتیکی بر خود انسجامی، خشم، رفتار پرخاشگرانه و کیفیت زندگی معلمان با بیماری دیابت نوع دو شهر اصفهان انجام شد. بررسی یافته های توصیفی نشان داد که بین دو گروه کنترل و آزمایش از نظر متغیرهای مورد پژوهش قبل از مداخله تفاوت معناداری وجود ندارد. بررسی پیش فرض های نرمال بودن ، همگنی واریانس و همگنی شیب رگرسیون نشان از برقرار بودن این پیش فرض ها جهت تحلیل کوواریانس داشت.
نتایج نشان داد، تفاوت معناداري بين ميانگین نمرات پس‌آزمون خود انسجامی، خشم، رفتار پرخاشگرانه و کیفیت زندگی معلمان با بیماری دیابت نوع 2 گروه آزمايش و گواه وجود داشت. بنابراين مي‌توان نتيجه گرفت، رفتاردرمانی دیالکتیک بر خود انسجامی، خشم، رفتار پرخاشگرانه و کیفیت زندگی معلمان با بیماری دیابت نوع 2 تأثیر داشته است. بر اساس مقادیر اندازه اثر، میزان تأثیرگذاری رفتار درمانی دیـالکتیک بر خود انسجامی 73/0، خشم 27/0، رفتـار پـرخاشگری 23/0 و کیفیت زندگی 71/0 معلمان می باشد.
.
یافته های پژوهش به‌طور مستقیم و غیرمستقیم با یافته های محمدی (1401)، معمار (1401)، گاسول و همکاران (2022) و مارتینز و همکاران (2021) همخوانی دارد. این پژوهشگران تأثیر رفتاردرمانی دیالکتیک بر پرخاشگری، افسردگی، توحید یافتگی، کنترل هیجانی و کیفیت زندگی (محمدی،1401)، بر خشم، تنفر و پرخاشگری نوجوانان (معمار، 1401)، بر کیفیت زندگی (گاسول و همکاران،2022)، و بر خود انسجامی (مارتینز و همکاران،2021) را مورد تأیید قرار داده بودند.
در توضیح نتایج پژوهش می توان گفت، پژوهشگر با استفاده از تنظيم هيجان، ذهن آگاهي، روابط و تحمل پريشاني متمركز در روش رفتاردرمانی دیالکتیک، توانسته فرآيندهای پذيرش، ذهن آگاهی، خود به‌عنوان زمينه، ارتباط با زمان حال، تصريح ارزش ها و مشارکـت در فعاليت ارزشمند که همه آن‌ها موجب تقویت خود انسجامی روان‌شناختی شده را در معلمان با بیماری دیابت نوع دو تقويت کند. در حقيقت زمـانـی که بیمار دیابتی به شدت در سیکل اجتناب تجربه ای و آميختگی شناختـی قرار می گیرد، رفتاردرمانی دیالکتیک با افزایش انعطاف پذيری روان‌شناختی و هیجانی موجب می شود تا فرد احساس خود انسجامی و توحید یافتگی بیشتری را احساس کند.
پژوهشگران معتقدند؛ درد ناشی از بیماری، از یک سو، درد عواطف و هیجانات منفی همچون خشم و رفتار پرخاشگری را به دنبال دارد و از سوی دیگر، عاطفه منفی به نوبه خود باعث تداوم درد می شود. تأثیر علّی هر یک بر دیگری یکی از مهم ترین اسرار تجربه درد و بروز خشم است و همین منجر به برهم خوردن کنترل هیجانی و بروز خشم فرد بیمار می شود. بر اساس پژوهش گاسول و همکاران (2022)؛ تکنیک‌های مورد استفاده در رفتاردرمانی ديالكتيكي باعث می‌شود تا افراد نسبت به هیجان‌ها، افكار و رفتارهاي خود، آگاه‌تر شوند و در نتيجه، ميزان کنترل خود و توانايي مديريت هیجان‌ها در آن‌ها افزایش می‌یابد. استفاده از این تکنیک‌ها به افراد كمك می‌کند از راهبردهاي مؤثرتری براي کنترل هیجانات استفاده كنند. زماني كه هيجانات و افکار هم‌زمان با احساسات بدني ظاهر می‌شوند، در چنین شرایطی فرد ياد می‌گیرد با احساسات بدنی خود همراه شود، عکس‌العمل‌های هيجاني او کمتر شده و احساس بهتری را درک، و خشم و پرخاشگری کاهش پیدا می‌کند. بنابراین رفتاردرمانی دیالکتیکی می تواند نقش مهمی در کاهش تنظيم رفتاری هیجانی و کاهش خشم و رفتارهای پرخاشگرانه ايفا کند. به نظر می‌رسد مهارت کنترل خشم از شاخص‌های مهم درمان دیابت می‌باشد و این پژوهش در این زمینه مؤثر بوده است.
بیماران دیابتی در زمان مراجعه برای درمان حداقل مدتی را تحت چالش ذهنی درد ناشی از بیماری هستند و ممکن است نگرش کاملاً مثبتی نسبت به فرآیند درمان نداشته باشند، به همین دلیل مقاومت آن‌ها در ابتدا قابل‌مشاهده است. تداوم چنین امری باعث کاهش کیفیت زندگی شده در حالی که روش رفتار درمانی دیالکتیک با تقویت ذهن آگاهی به عنوان یک عنصر اصلی بالا بردن خودآگاهـی باعث تقویت توانمندسازی و پاسخ های مطلوب در شرايط بحرانـی در فرد شده و همواره به عنوان يک محرک قوی دائمی پيش گيـرنـده عمل می کنند. اين رويکردها می تواند در رهاسازی افراد از افـکـار خودکار، عادت ها و الگوهای رفتاری ناسالم کمک کند و افزایش کیفیت زندگی داشته باشد. همچنین رفتار درمانی دیالکتیکی با آرامش دهی ذهنی به بیماران در کاهش هیجانات نامطلوب و بهبود پیامدهای درد مؤثر بوده و با دادن آگاهی و شناخت کامل از فرآیند درمان و تأثیرات مثبت آن موجب بالا رفتن اعتماد به نفس آن‌ها و تحمل درد می‌شود و آستانه تحمل درد در آن‌ها بیشتر می‌شود؛ بنابراین افراد کمتر با مشکلات جسمی و دردهای ناشی از بیماری‌های جسمی مواجه و می‌توانند از کیفیت زندگی مناسب‌تری برخوردار شوند.
به‌طور خلاصه یافته‌های این پژوهش تلویحات کاربردی مهمی برای ارتقاء سلامت جسمی و روانی بیماران مبتلا به دیابت نوع دو دارد. کاهش خشم و پرخاشگری و افزایش خود انسجامی و کیفیت زندگی در ارتقاء سلامت جسمانی و روانی این بیماران مؤثر است.
از محدودیت‌های مهم این پژوهش به نبود دوره پیگیری، می‌توان اشاره نمود. پیشنهاد می‌شود این پژوهش با دوره پی گیری تکرار شود. همچنین بررسی این مداخله بر سایر متغیرهای شخصیتی، در جوامع و فرهنگ‌های مختلف نیز توصیه می‌گردد.
ملاحظات اخلاقی پژوهش: تمامی شرکت‌کنندگان برای شرکت در پژوهش رضایت شفاهی خود را اعلام نمودند و اطمینان لازم در مورد محرمانگی اطلاعات به آن‌ها داده شده است. هم چنین بعد از اتمام پژوهش و انجام پس آزمون ها ، جلسات رفتار درمانی دیالکتیکی برای گروه کنترل نیز اجرا شد.
سهم نویسندگان: نویسنده مسئول بر تمامی مراحل فرایند پژوهشی نظارت نموده و مسئول نگارش مقاله است.
حمایت مالی: این مقاله برگرفته از پایان‌نامه کارشناسی ارشد روانشناسی نویسنده اول تحت عنوان «اثربخشی رفتاردرمانی دیالکتیکی بر خود انسجامی، خشم، رفتار پرخاشگرانه و کیفیت زندگی معلمان با بیماری دیابت نوع دو شهر اصفهان» تحت حمایت مالی- معنوی جایی نبوده و نویسندگان هزینه‌های آن را تقبل نموده‌اند.
تعارض منافع: یافته‌های این مطالعه هیچگونه تضاد با منافع شخصی یا سازمانی ندارد.
قدردانی: از انجمن دیابت اصفهان و کلیه‌ی معلمان شهر اصفهان که با شرکت خود در پژوهش، به روند اجرای پژوهش کمک کردند، سپاسگزاری می‌شود.
منابع
انصاری، مجتبی؛ شمس اسفندآبادی، حسن؛ و محکمی، محمد. (1390). تأثیر آموزش مهارت کنترل خشم و مدیریت استرس بر سطح گلوکز خون افراد مبتلا به دیابت. سلامت و روانشناسی، 1(3)، 60-47.
تاوریس، کارول. (1397). روانشناسی خشم. ترجمه احمد تقی پور و سعید درودی. تهران: دایره.
خاکشور شاندیز، مسعود.، شهابی زاده، مریم.، آهی، نرگس.، و مجاهدی، فاطمه.(1400) بررسی اثربخشی رفتاردرمانی دیالکتیکی بر استرس و انعطاف‌پذیری شناختی زنان مبتلا به دیابت نوع 2 . مجله پزشکی ارومیه، 2(4)، 102-89.
سعیدی، ابوطالب؛ جبل عاملی، شیدا؛ گرجی، یوسف؛ و ابراهیمی، امراله. (1400). اثربخشی درمان شناختی رفتاری بر ادراک بیماری و سرمایه روان‌شناختی بیماران مبتلا به دیابت نوع دو. نشریه علمی روانشناسی اجتماعی، 9(59)، 100-87.
گوردن شیتز، ملانی. (1399). رفتاردرمانی دیالکتیکی برای تنظیم هیجان‌ها و رفتارهای ناشی از آن. ترجمه شیرین ایزدی و مهناز غیاثی. تهران: ارجمند.
محدث شکوری گنجوی، لیلا؛ احدی، حسن ؛ جمهری، فرهاد؛ خلعتبری، جواد. (1400). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر کبفیت زندگی در زنان مبتلا به دیابت نوع 2. فصلنامه روان شناسی تحلیلی-شناختی. 12( 47)، 11-1
محمدی، الهام. (1401). بررسی اثربخشی رفتاردرمانی دیالکتیک بر پرخاشگری، افسردگی، توحید یافتگی، کنترل هیجانی و کیفیت زندگی زنان و مردان مصرف‌کننده مواد مخدر صنعتی. پایان‌نامه دکتری دانشگاه آزاد تهران.
معمار، افسانه. (1401). بررسی اثربخشی رفتاردرمانی دیالکتیک بر خشم، تنفر و پرخاشگری نوجوانان دارای رفتارهای بزهکاری. پایان‌نامه کارشناسی ارشد روانشناسی، دانشگاه تهران.
منتظری، مریم؛ سلطانی زاده، محمد؛ و لطیفی، زهره. (1400). اثربخشی درمان شناختی ـ رفتاری بر اضطراب ناشی از تزریق انسولین در کودکان و نوجوانان مبتلابه دیابت نوع یک. مطالعات روانشناسی بالینی، 11(42)، 165-145.
نجمی، بدالدین؛ احدی، حسن؛ دلاور، علی؛ و هاشمی پور، مهین. (1386). اثربخشی درمان روان‌شناختی چند جنبه‌ای بر بهبود پایبندی به درمان پزشکی در نوجوانان مبتلا به دیابت نوع یک. تحقیقات علوم رفتاری، 5(2 (پیاپی 10))، 137-127.
Bandura, A. (2005). The evolution of social cognitive theory. In K. G. Smith & M. A. Hitt (Eds.) Great Minds in Management (pp. 9-35). Oxford: University Press.
Beck, J., Greenwood, D. A., Blanton, L., Bollinger, S. T., Butcher, M. K., Condon, J. E., Cypress, M., Faulkner, P., Fischl, A. H., Francis, T., Kolb, L. E., Lavin-Tompkins, J. M., MacLeod, J., Maryniuk, M., Mensing, C., Orzeck, E. A., Pope, D. D., Pulizzi, J. L., Reed, A. A., Rhinehart, A. S., Siminerio, L., & Wang, J. (2021). National Standards for Diabetes Self-Management Education and Support. Sci Diabetes Self Manag Care, Feb, 47(1), 14-29. https://DOI: 10.1177/0145721720987926.
Buss, A. H., & Perry, M. P. (2005). The aggression questionnaire. Journal of Personality and Social Psychology, 63, 452-59.
Cano-Vindel, A., MuñozNavarro, R., Moriana, J. A., Ruiz-Rodríguez, P., Medrano, L. A., & González-Blanch, C. (2021). Transdiagnostic group cognitive behavioural therapy for emotional disorders in primary care: the results of the PsicAP randomized controlled trial. Psychological Medicine, 1–13.
Chen, S. M., Creedy, D., Lin, H. S., & Wollin, J. (2012). Effects of motivational interviewing intervention on selfmanagement,psychological and glycemic outcomes in type 2 diabetes: a randomized controlled trial.International journal of nursing studies, 49(6), 637-644.
Davis, J., Fischl, A. H., Beck, J., Browning, L., Carter, A., Condon, J. E., Dennison, M., Francis, T., Hughes, P. J., Jaime, S., Lau, K. H. K., McArthur, T., McAvoy, K., Magee, M., & Newby, O. (2022). Ponder SW, Quraishi U, Rawlings K, Socke J, Stancil M, Uelmen S, Villalobos S. 2022 National Standards for Diabetes Self-Management Education and Support. Sci Diabetes Self Manag Care, 48(1), 44-59. https://DOI: 10.1177/26350106211072203. Epub 2022 Jan 20. PMID: 35049403.
Eustis, E. H., Hayes-Skelton, S. A., Roemer, L., & Orsillo, S. M. (2017). Reductions in experiential avoidance as a mediator of change in symptom outcome and quality of life in acceptance-based behavior therapy and applied relaxation for generalized anxiety disorder. Behav. Res, 87, 188–195.
Gasol, X., Navarro-Haro, M. V., Fernández-Felipe, I., García-Palacios, A., Suso-bera, C., & Gasol-Colomina, M. (2022). Preventing Emotional Dysregulation: Acceptability and Preliminary Effectiveness of a DBT Skills Training Program for Adolescents in the Spanish School System. Int. J Environ. Res. Public Health, 19, 494. https://DOI.org/10.3390/ijerph19010494.
Ghorbani, N., Cunningham, C. J. L., Watson, P. J. (2010). Comparative analysis of integrative self-knowledge, mindfulness, and private selfconsciousness in predicting responses to stress in Iran. International Journal of Psychology, 45: 147-154.
Goff, L. M., Moore, A., Harding, S., & Rivas, C. (2020). Providing culturally sensitive diabetes self-management education and support for black African and Caribbean communities: a qualitative exploration of the challenges experienced by healthcare practitioners in inner London. BMJ Open Diabetes Res Care, 8(2), e001818. https://DOI: 10.1136/bmjdrc-2020-001818. PMID: 33293296; PMCID: PMC7725076.
Hessler, D., Fisher, L., Glasgow, R. E., Strycker, L. A., Dikinson, L.M., Arean, P.A., & Mashrani, U. (2014). Reductions in Regimen Distress Are Associated With Improved Management and Glycemic Control Over Time. Diabetes Care, 37(3), 617-624.
Jeong, Y. J., Nho, J. H., Kim, H. Y., & Kim, J. Y. (2021). Factors Influencing Quality of Life in Early Postpartum Women. Int. J. Environ. Res. Public Health, 18, 2988-2998. https://DOI.org/10.3390/ijerph18062988.
Kamp, K. J., Luo, Z., Holmstrom, A., Given, B., & Wyatt, G. (2019). Self-management through social support among emerging adults with inflammatory bowel disease. Nursing.
Liu, H., Dou, K., Yu, C., Nie, Y., & Zheng, X. (2021). The Relationship between Peer Attachment and Aggressive Behavior among Chinese Adolescents: The Mediating Effect of Regulatory Emotional Self-Efficacy. Int. J. Environ. Res. Public Health, 18, 7123. https://DOI.org/10.3390/ ijerph18137123.
Martínez, R. R., Marraccini, M., Knotek, S., Neshkes, R., & Vanderburg, J. (2021). Effects of dialectical behavioral therapy skills training for emotional problem solving for adolescents (DBT STEPS-A) program of rural ninth-grade students. Sch. Men. Health.
Narindrarangkura, P., Boren, S. A., Khan, U., Day, M., Simoes, E. J., & Kim, M. S. (2022). SEE-Diabetes, a patient-centered diabetes self-management education and support for older adults: Findings and information needs from patients' perspectives. Prim Care Diabetes, 16(3), 395-403. https://DOI: 10.1016/j.pcd.2022.02.008.
Papamarkou, M., Sarafis, P., Kaite, C. P., Malliarou, M., Tsounis, A., & Niakas, D. (2017). Investigation of the association between quality of life and depressive symptoms during postpartum period: A correlational study. BMC Womens Health, 17, 115.
Van Dijk. S. (2013). DBT Made Simple: A Step-by-Step Guide to Dialectical Behavior Therapy (The New Harbinger Made Simple Series). Oakland: New Harbinger Publications.
Wen, M. J., Maurer, M., Schwerer, L., Sarkarati, N., Egbujor, U. M., Nordin, J., Williams, S. D., Liu, Y., & Shiyanbola, O. (2022). Perspectives on a Novel Culturally Tailored Diabetes Self-Management Program for African Americans: A Qualitative Study of Healthcare Professionals and Organizational Leaders. Int J Environ Res Public Health, 19(19), 12814. https://DOI: 10.3390/ijerph191912814. PMID: 36232115; PMCID: PMC9566600.
Xie, S., & Li, H. (2022). Self-regulation mediates the relations between family factors and preschool readiness. Early Childhood Research Quarterly, 59, 32-49. https://DOI.org/10.1016/j.ecresq.2021.10.005
[1] Dialectical Behavior Therapy
