شکوه وطن در نگاه ایلیا ابوماضی و ملک الشعرا بهار (بررسی و نقد تطبیقی وطنیات دو شاعر)

محورهای موضوعی : متون زبان و ادبیات فارسی

نزهت نوحی ¹ ( دانشگاه ازاد اسلامی زنجان, زنجان, ایران. )

تاریخ دریافت : 1396/06/31 تاریخ پذیرش : 1396/06/31 تاریخ انتشار : 1396/06/01

کلید واژه:

چکیده مقاله :

حب وطن نشان لطافت روح، رشد معرفت و انعکاس اصالت نژاد هر نویسنده و شاعر متعهدیست. در زبان عربی و فارسی وطنیات موضوعی است که در ادوار گوناگون تاریخ ادبیات در نظم و نثر جلوه‌گر بوده است. ناله و حنین بر ربع و اطلال و دمن در شعر عرب و به تبع آن در شعر فارسی نمونه‌هایی از این پرداخت‌هاست. در شعر معاصر عربی و فارسی نیز حب وطن همچنان از شاخصه‌های مهم شعر سیاسی- اجتماعی است. در آن سو امیرالشعرای عرب احمد شوقی، الیاس فرحات و بویژه ایلیا ابوماضی و در این سو عارف، میرزاده‌ی عشقی، ایرج میرزا و بویژه ملک الشعرا بهار را می‌توان نام برد. مقاله حاضر با هدف بررسی و نقد تطبیقی وطنیات بهار و ابوماضی، ما را به دریافت‌های جالبی از همسانی‌های فکری، ساختاری و صوری دو ادبیات رهنمون می‌سازد و چون همیشه مهر تأییدی بر پیوند ناگسستنی زبان و ادبیات دو ملت می‌نهد.

چکیده انگلیسی:

Patriotism demonstrates purity of wit, growing of insight and originality of a principled and honorable poet or author. In different periods of Arabic and Persian literature, patriotic motifs have always been reflected in both verse and prose works, which are called “Vataniyat”. Remorse and mourning for the agony of home and homeland is an example of that. Today, patriotism is still an important characteristic of contemporary sociopolitical poetry. Ahmed Shawqi, Ilyās Farhāt, Elia Abu Madi in Arabic literature and Aref Qazvini, Mirzadeh Eshghi, Iraj Mirzā, Malek-al-Šoʿarā Bahar in Persian literature are among the most famous poets of the genre. This research, a comparative study of  Bahar and Abu Madi’s patriotic poems, has led to new findings of common ideas, structures and forms in both Persian and Arabic literature, and as a conclusion emphasizes the close and inseparable relationship between the language and literature of both nations.

منابع و مأخذ:

1- ابوماضی، ایلیا، 1978، «دیوان الخمائل»، ط17، بیروت، دارالعلم للملایین.

2- ابوماضی، ایلیا، 1986، «دیوان الجداول»، بیروت، دارالعلم للملایین.

3- ابوماضی، ایلیا، 1911، دیوان «تذکار الماضی»، مقدمه بقلم جبران خلیل جبران، القاهره، المطبعه المصریه.

4- ابوماضی، ایلیا، «دیوان»، نسخه pdf قابل دسترس در:

Al-hakawati.net/arabic/Civilizations/diwanindex6a3.pdf                      

5- ابی ماضی، ایلیا، من دون سنة طبع، «دیوان»، المقدمة بقلم زهیر میرزا، بیروت.

6- آدمیت، فریدون،)1363الف)، «فکر دموکراسی اجتماعی در نهضت مشروطیت ایران»، چ3، تهران، پیام.

7- آدمیت، فریدون، (1363ب)، «اندیشه‌های طالبوف تبریزی»، چ2، تهران، دماوند.

8- آدمیت، فریدون، 1355، «ایدئولوژی نهضت مشروطیت ایران»،2ج، چ1، تهران، پیام.

9- آژند، یعقوب، 1363، «ادبیات نوین ایران از انقلاب مشروطیت تا انقلاب اسلامی»، تهران، امیرکبیر.

  10- الخطیب التبریزی، 1994م، «شرح دیوان ابی تمام»، جزء2، ط2، بیروت، دارالکتاب العربی.

11- الخفاجی، محمد عبدالمنعم، 1922م، «دراسارت فی الادب العربی الحدیث»، ط1، بیروت، دار الجبل.

12- الخفاجی، محمد عبدالمنعم، 1986م، «قصة الادب المهجری»، بیروت، دار الکتاب اللبنانی.

13- الشیخ، غرید، 1999م،  «دیوان جریر»، ط 1، بیروت، موسسه الاعلمی للمطبوعات.

14- الناعوری، عیسی، 1977، «ایلیا ابوماضی رسول الشعر الحدیث»، المقدمه بقلم فدوی طوقان، ط2، بیروت، منشورات عویدات.

15- الهواری، صلاح الدین، 2004م، «دیوان امریءالقیس»، ط1، بیروت، دار و مکتبه الهلال.

16- بدوی، مصطفی، 1369، «گزیده‌یی از شعر عربی معاصر»، ترجمه غلامحسین یوسفی و یوسف بکار، تهران، اسپرک.

17- برهومی، خلیل، 1993، «ایلیا ابوماضی شاعر السؤال والجمال»، ط1، بیروت، دارالکتب العلمیه.

18- بهار، محمد تقی، 1379، « تاریخ مختصر احزاب سیاسی ایران»، 2ج، چ5، تهران، امیرکبیر.

19- بهار، محمدتقی، 1380، «دیوان اشعار»، ج 2، تهران، توس.

20- جبر، جمیل،1922، « ایلیا ابوماضی »، بیروت، دار المشرق.

21- خوری، ﺃلفرد،1982، «ایلیا ابوماضی شاعر الجمال و التفاؤل و التساؤل»، بیروت، منشورات بیت الحکمه، سلسله المصابیح.

22- زرین کوب، عبدالحسین، 1373، «با کاروان حلّه»، چ8، تهران، علمی.

23- ساروخانی، باقر، 1375، «درآمدی بر دایرةالمعارف علوم اجتماعی»، چ1، تهران، کیهان.

24- سپانلو، محمدعلی، 1369، «چهار شاعر آزادی»، تهران، نگاه.

25- شفیعی کدکنی، محمدرضا، 1359، «ادوار شعر فارسی(از مشروطیت تا سقوط سلطنت)»، چ1، تهران، توس.

26- شفیعی کدکنی، محمدرضا، 1380، «شعر معاصر عرب»، چ1، تهران، سخن.

27- صبور، داریوش، 1378، «بر کران بیکران»، چ 1، تهران، سخن.

28- عابدی، کامیار، 1376، «به یاد میهن (زندگی و شعر بهار)»، تهران، ثالث.

29- عباس، احسان، نجم، محمد یوسف، 1982، «الشعر العربی فی المهجر امیریکا الشمالیه»، ط3، بیروت.

30- فرشیدورد، خسرو، 1373، «درباره‌ی ادبیات و نقد ادبی»، چ2، تهران، امیرکبیر.

31- یوسفی، غلامحسین، 1369، «چشمه روشن»، چ2، تهران، علمی.

32- یونس، عبدالطیف، 1981، «المغتربون»، بیروت، دار صادر.