تحلیل گرایش‌های پست مدرن در متن«دف» براهنی
محورهای موضوعی : متون زبان و ادبیات فارسی
مهدی عباسی زهان
1
(
کارشناس ارشد زبان و ادبیّات انگلیسی، دانشگاه آزاد اسلامی – واحد کرج
)
فرزان سجودی
2
(
استاد یار، زبان شناسی، دانشگاه هنر
)
کلید واژه:
چکیده مقاله :
متن دف به عنوان نخستین شعر خطاب به پروانه‌ها نماینده‌ی بخشی از چالش‌های اخیر شعر ِفارسی است که در این مقاله تلاش می‌شود تا گرایش‌های پست مدرن در آن شناسایی و تحلیل شود. با توجه به گوناگونی و گستردگی بیش از حد مضامین و تعاریف پیرامون مفهوم پست مدرنیسم، نگارنده‌ی این مقاله تلاش کرده است تا تحلیل و ارزیابی خویش را مبتنی بر بوطیقای یکی نحله‌های شعر پست مدرن آمریکا (شعر زبان) و آرای چهره‌ی شاخص آن نحله (چارلز برنستاین) محدود و منحصر کند تا به معیار ملموس‌تری برای تحلیل و تفسیر دست یابد. یافته‌های این مقاله نشان می‌دهد که در دف اجرای متنی آزاد سازی تاریخ شعر (عرفان) فارسی صورت می‌پذیرد؛ شاعر تلاش می‌کند تا از طریق آوای دف، معنا (یا حس معنا) را منعکس کند؛ اگر چه همواره در سطرهای گوناگون آن گریز از معنا مشاهده می‌شود اما این گریز از معنا همسان با بی‌معنایی نیست بلکه صحیح‌تر آن است که آن را گریز از معنای واحد و قطعی دانست و بالاخره اینکه متن دف قطعا یک متن روایی نیست چه اینکه در آغاز هر بند یا هر سطر افقی تازه در دیدگان مخاطب گشوده می‌شود و حدس اینکه در جمله‌ی بعدی چه پیش خواهد آمد و کجا شعر تمام خواهد شد برای خواننده غیر ممکن است هر چند ترجیع شعر به طور تقریبی با نظمی شبیه شعر روایی رعایت شده است. در مجموع با این که یافته‌های این مقاله وجود برخی گرایش‌های پست مدرن در متن دف را تأیید و تصدیق می‌کند، اما آن را به طور مستقل و موکّد نمی‌توان پدیده‌ای پست مدرن دانست و قرار دادن آن زیر ِطبقه‌بندی شعر پست مدرن امری به شدت شک برانگیز و در تضاد با کنش روشنفکری و رویکرد چپ گرایانه‌ی شاعرش است.
Reza Baraheni’s “Daf” – the first in his collection of poems, Addressing Butterflies – represents a part of recent challenges in Persian modern poetry, and this research is to identify and analyze the post-modern elements of it. Due to the great variety of themes and definitions of post-modernism, the writers have tried to analyze and interpret Baraheni’s poem based on the poetics of one of the trends in American post-modern poetry, i.e. L=A=N=G=U=A=G=E Poem, and theories of Charles Bernstein in order to have applied a more objective method. The study reveals that “Daf” is the textual performance of going beyond the history of Persian poetry to make it free from any limitations. The poet intends to reflect the meaning – or rather the sense of meaning – through producing the sound of daf, and although a number of its lines seem to be far from conveying any meaning, they are not as equal as being nonsense; rather they separate themselves from an exact and accepted meaning. On the other hand, “Daf” is not a narrative poem, for every single line of it opens a new horizon for the readers, making it difficult to guess what would be the next line and where it will end. Altogether, this paper admits and approves some post-modern elements in “Daf”, despite the fact that it can’t be emphatically considered as a post-modern piece of poetry, and classifying it under the category of post-modern poetry is in doubt and contrary to the intellectual exercises and leftist ideas of its composer.
