تحلیل تشبیه و جایگاه آن در شعر شفیعی کدکنی

محورهای موضوعی : متون زبان و ادبیات فارسی

حجت الله بهمنی مطلق ¹ (استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شرق)

تاریخ دریافت : 1395/06/12 تاریخ پذیرش : 1395/06/12 تاریخ انتشار : 1392/12/01

کلید واژه:

چکیده مقاله :

مهم‌ترین شگرد و زیربنای همه‌ی شگردهای تصویر‌آفرینی در شعر تشبیه است. بنابراین تحلیل تشبیه می‎تواند برای شناخت وجوه زیبایی و درک مفهوم شعر و همچنین نگرش وگرایش و سبک‌شعری شاعر مفید باشد.در این مقاله ما تشبیهات شعر شفیعی‌کدکنی را از دو مجموعه‌ی شعری وی استخراج کرده و مورد تجزیه و تحلیل قرار داده‌ایم تا از این طریق بخشی از وجوه هنری،گرایش‌های فکری، نوآوری‌های ادبی و ویژگی‎های سبکی شعرشان کشف شود. برای این منظور ابتدا به‎ طبقه‌بندی تشبیهات طبق بلاغت سنّتی پرداختیم، سپس تشبیهات کلیشه‎ای و مستعمل و تشبیهات نو را شناسایی و بررسی کردیم. پس از طبقه‌بندی و تحلیل مشبّه‌به‎ها در هشت حوزه‌ی معنایی، دو ویژگی شاخص تشبیهات یعنی جانب موسیقایی تشبیهات و طبیعت‌گرایی در تشبیهات را بررسی کردیم. نتایج پژوهش نشان می‌دهد شفیعی‎کدکنی سخت دل‎بسته‎ی طبیعت است و عنصر موسیقی شعر به ویژه موسیقی درونی برایش بسیار اهمیت دارد تا جایی که در بسیاری از تشبیهات در انتخاب لفظ مشبّه و مشبّه‌به تلاش می‌کند جنبه‌ی موسیقایی الفاظ رعایت شود

چکیده انگلیسی:

Simile is the most significant and main basis of all imagery knacks in poetry. So its analysis can be useful for having a good knowledge of aesthetic aspects of the poem, understanding its meaning and knowing the poet’s attitudes, trends and style. In this paper, Shafi’ee kadkani’s use of similes in his two collections of poems has been analyzed in an attempt to find some of his poetry’s style features, literary innovations, mental tendencies and artistic aspects. For this purpose, the simile has been classified in accordance with traditional rhetoric first, and then creative and cliché similes have been extracted and studied. After classification and analysis of vehicles in eight semantic fields, the two prominent characteristics of simile i.e. musical and naturalistic characters have been examined. The results of the study show that Shafi’ee Kadkani is very interested in Nature, and the essence of the music of the poetry, especially inner music, is very important for him, so that he tries to observe the musical aspects of the words in choosing the tenor and vehicle for most of the similes.