تحلیل جامعه شناختی رمان «سهم من» با تکیه بر نظریات «لوسین گلدمن»

محورهای موضوعی : متون زبان و ادبیات فارسی

شروین خمسه ¹ , نسرین شیرزاده ²

1 - استادیار،عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی،واحد تهران مرکزی،تهران،ایران
2 - دانش آموخته کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی،دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی،تهران،ایران.(نویسنده مسئول)

تاریخ دریافت : 1397/07/06 تاریخ پذیرش : 1397/07/06 تاریخ انتشار : 1397/04/01

کلید واژه:

چکیده مقاله :

رمان سهم من اثر پرینوش صنیعی در زمره پرفروش ترین رمان های 14سال اخیر ایران است که در سال 82 توسط انتشارات روزبهان به چاپ رسید. این رمان با داستان پردازی زیبا علاوه بر نمایاندن شرایط و اوضاع اجتماعی دهه 40و پس از آن، به توصیف جایگاه زن در آن دوران می پردازد .در این مقاله سعی گردیده است به این مسئله پاسخ داده شود که چگونه عوامل سیاسی،اجتماعی،اقتصادی و فرهنگی سبب نگارش این رمان شده است؟ با توجه به اینکه در جامعه شناسی ادبیات به جهت مفهوم نمودن پیوند های متن ادبی و جامعه، به بررسی رابطه اثر ادبی و ساختارهای سیاسی،اجتماعی،اقتصادی و فرهنگی می پردازد .از این روی در مقاله حاضر تلاش گردیده است بر اساس نظریه ساخت گرای تکوینی لوسین گلدمناین اهداف روشن گردد که مفاهیم و موضوعات مربوط به پدیده های اجتماعی در رمانسهم من و تاثیر وقایع و اوضاع جامعه بر این رمان؛ همچنین جایگاه زن و نقش او در جامعه چگونه در این اثر ادبی نمود دارد. در این تحلیل،اثر در دو مرحله دریافت و تشریح که در مرحله دریافت بر اساس تحلیل شخصیت ها و در مرحله تشریح بر اساس تحلیل جامعه مورد بررسی قرار می گیرد.از آنجا که ساختار اجتماعی رمان نیز کاملا منطبق بر ساختار اجتماعی جامعه است،بسیاری از مولفه های این روش بر آن قابل انطباق است.

چکیده انگلیسی:

Parinoush Saniee’s My Share, published in 2003, is an Iranian bestseller of recent years. A page-turner, the novel displays the atmosphere and milieu of Iran’s 1960s and afterwards, as well as the social condition for women during those days. The present research is to find an answer for the question of how the political, social, economic, and cultural factors have brought about the production of this novel. Considering the sociology of literature, in which the relation between political, social, economic and cultural structures and a certain literary work is studied in order to reveal the connection between literature and society, the researchers have tried to base the research on Lucien Goldman’s theory of ‘Genetic Structuralism” to discover the impression of social grounds and instigations on the writing of My Share, and also the role of women in social changes as pictured in it. To do so, the novel has been studied through two steps, i.e. firstly understanding the narration via the analysis of the characters, and then interpreting the story throughout the analysis of the then society. While the sociological structure of the novel is compatibly based on the social structure of the community, many elements of Goldman’s theories are true about it.

منابع و مأخذ:

1. رضی،داوود،عمرانی،سجاد،دارایی زاده،علی(اسفند 1392).«رویکرد جامعه شناسی به نقد ادبی(با تاکید بر ساختگرای تکوینی لوسین گلدمن)».هفتمین همایش پژوهش های زبان و ادب فارسی.صص941-939


2. ساعی،ایرج(1392)،«پژوهشی در جای خالی سلوچ»،تهران،انتشارات بهمن برنا،چاپ اول


3. صنیعی،پرینوش(1382).«سهم من».روز بهان.تهران،چاپ اول


4. عسگری ،عسگر،شهبازی،آرزو(1393).«نقد ساخت گرایی رمان همسایه ها»،نشریه مطالعات داستانی،سال دوم،شماره 3.صص70-67


5. گلدمن، لوسین. ( 1377 ). «درآمدی بر جامعه شناسی ادبیات». مترجم محمد جعفر. پوینده ، نقش جهان، تهران


6. گلدمن، لوسین ( 1371 ). «جامعه شناسی ادبیات دفاع از جامعه شناسی رمان» مترجم محمدجعفر پوینده.: هوش و ابتکار ،تهران


7. گلدمن،لوسین(1382).«نقد تکوینی».ترجمه محمد تقی غیاثی،تهران:موسسه انتشارات نگاه


8. لوکاچ،جورج(1380).«نظریه رمان»،مترجم حسن مرتضوی،نشر قصه، تهران


9. لوکاچ،جورج(1387).«جامعه شناسی رمان».محمد جعفر پوینده. ماهی، تهران


10. مصباحی پور ایرانیان،جمشید(1358).واقعیت اجتماعی و جهان داستان،جامعه شناسی هنر و ادبیات،تهران.موسسه انتشارات امیر کبیر