مقدرات آسمانی در بهمن نامه

محورهای موضوعی : متون زبان و ادبیات فارسی

مرضیه ندافی ¹ , سید احمد حسینی کازرونی ² , شمس الحاجیه اردلانی ³ , داود یحیای ⁴

1 - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد بوشهر، بوشهر، ایران
2 - استاد دانشگاه آزاد اسلامی، واحد بوشهر، بوشهر، ای
3 - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی، واحد بوشهر، بوشهر، ا
4 - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی، واحد بوشهر، بوشهر، ایران

تاریخ دریافت : 1395/06/09 تاریخ پذیرش : 1395/06/09 تاریخ انتشار : 1394/03/01

کلید واژه:

چکیده مقاله :

مقاله حاضر به بررسی یکی از اندیشه های آیین زروانی در متن حماسی بهمن نامه اثر ایرانشان(ایرانشاه) بن ابوالخیر می‌پردازد. دین زروان، خدای زمان از آیین های رایج ایران باستان است که فلسفه و اندیشه های آن در متون فارسی به ویژه متن های حماسی، بازتاب گسترده‌ای داشته است. در این پژوهش، با استفاده از تحلیل محتوایی، بازتاب اندیشه‌ی مقدرات آسمانی و تأثیر آن بر سرنوشت وتقدیر مورد کنکاش قرار گرفته است. با بررسی محتوایی بهمن نامه این نتیجه حاصل می‌گردد که آسمان به عنوان جایگاه زروان، با چرخش و حرکت خود و ستارگان، اراده و خواست زروان را بر انسان جاری می‌سازد. نتیجه ی این حرکت آسمان، بخت و سرنوشتی است که از آن هیچ راه گریزی نیست و باید به اجبار آن را پذیرفت. بحث هایی چون قداست آسمان و ستارگان، سوگند یاد کردن به نامشان، ستاره شناسی و طالع بینی، از دیگر بحث های مرتبط با آسمان هستند که به خوبی در بهمن نامه منعکس شده است.

منابع و مأخذ:

1-         اوشیدری،جهانگیر(1383). دانش نامه ی مزدیسنا واژه نامه توصیفی آیین زرتشت . تهران. مرکز.

2-         ایرانشاه، ابوالخیر(1370). بهمن نامه. به کوشش رحیم عفیفی. تهران. شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.

3-         بهار،مهرداد. ( 1369 ) . فرنبغ دادگی.بندهش. تهران. توس .

4-         بهار، محمد تقی ملک الشعرا.(1318) مجمل التواریخ و القصص. تهران.

 

5-         پاشنگ، مصطفی. ( 1378) فرهنگ پارسی و ریشه یابی واژگان. تهران. محور.

6-         تفضلی،احمد.( 1384 ). مینوی خرد . تهران. توس .

7-         جلالی مقدم، مسعود.( 1384) آیین زروانی، مکتب فلسفی – عرفانی زرتشتی بر مبنای اصالت زمان. تهران. امیرکبیر.

8-         زمردی، حمیرا(1382) . نقد تطبیقی ادیان و اساطیر در شاه نامه فردوسی، خمسه نظامی و منطق الطیر. تهران. زوار.

9-     زنر،آر.سی.(1375). زروان یا معمای زرتشتی گری، ترجمه تیمور قادری.تهران. امیرکبیر.

10-     صفا،ذبیح اله. (1384) .حماسه سرایی درایران. تهران. امیرکبیر.

11-     عفیفی، رحیم (1374) اساطیر و فرهنگ ایران در نوشته های پهلوی. تهران. توس. 

12 -  کریستین سن، آرتور.(1384) ایران در زمان ساسانیان. ترجمه رشید یاسمی. تهران. سیر.  

13-     نیبرگ،هنریک ساموئل. ( 1359). ترجمه سیف الدین نجم آبادی. دین های ایران باستان. تهران.مرکز ایرانی مطالعه فرهنگ ها.

14-     هدایت، رضا قلی خان (بی تا) مجمع الفصحا. جلد اول. چاپ سنگی.( بی جا).