تحلیل و تفسیر مقایسه موسیقی شعر در گشتاسب نامه دقیقی و فردوسی
محورهای موضوعی : متون زبان و ادبیات فارسی
مرتضی جعفری
1
(
استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیراز،شیراز،ایران
)
کلید واژه:
چکیده مقاله :
موسیقی شعر،ضرباهنگ اصلی ذات شعر است که درک زیبایی شعر را امکان پذیر می سازد. این مساله در شاهکارهای ادبی نشان از سبک خاص خالق اثر دارد که مورد توجه صاحب نظران و ادیبان قرار گرفته است. در این مقاله به منظور درک ظرافت های موسیقایی در شعر دو حماسه سرای بزرگ، بخش هایی از گشتاسب نامه سروده شده توسط دقیقی و بخشی از شاهنامه فردوسی، از نظر موسیقی شعر مورد ارزیابی و مقایسه قرار گرفته است. منظور از موسیقی در این نوشتار پژوهشی معنای وسیع آن، یعنی فرم و ساخت است. برای بررسی دقیق تر موضوع، هر دو اثر از چهار منظر کلی یعنی: 1.موسیقی بیرونی یا عروض،2.موسیقی کناری یا قافیه و ردیف،3.موسیقی درونی یا آرایه های بیانی، بدیعی و ساختارهای زبانی4.موسیقی معنوی یا همان ساختارهای داستان پردازی و تصویرگری، بررسی شده اند. با ارائه آمارهای دقیق و تحلیل آن ها، به نظر می رسد ابیات فردوسی در هر چهار جنبه از انسجام، تنوع، گستردگی و ارزش ادبی بالاتری برخوردار است و از نظر قافیه و ردیف متنوع تر، موسیقایی تر و هنری تر از ابیات دقیقی است. در آرایه های ادبی، دقیقی بیشتر به ظاهر کلام و صنایع لفظی نظر دارد و فردوسی به عمق کلام، ارتباط های معنایی و آرایه های بیانی توجه کرده است. از حیث داستان پردازی، سخن دقیقی در قیاس با سخن فردوسی، مستقیم تر، مبهم تر و قدیمی تر است؛ اما فردوسی با روایتی واقعی تر، چند بعدی، مفصل تر و با ظرافت ادبی، جذابیت بیشتری ایجاد کرده است.روش تحقیق در این مقاله توصیفی تحلیلی خواهد بود.
In this article, to understand the musical elegances of two great epic poet, Ferdowsi and Daghighi, we compare some parts of Goshtasbnameh which has been created by both of them. Our intention of music in this article is an extensive meaning namely form and construction. For a more detailed study of the subject, both of them from four direction has been investigated: 1- External music or prosody, 2. Side music or Rhyme and row 3. Internal Music or figures of speech, rhetoric and linguistic structures 4. Contemplative music or structures of fiction and description. With statistical presentations and analysis of them, distinguished that Ferdowsi's verses in four directions had more integrity, variety, expansion and high literary value. Verses, rhyme and rows of Ferdowsi are more various, musical and artistic than Daghighis verses. In figures of speech Daghighi has been more attentions to apparent of speech and rhetoric and Ferdowsi to depth of speech and intellectual relationships. In saying stories Daghighis verses compare to Ferdosis verses are more strictly speaking, more direct and more ambiguous and older but Ferdowsis narrations are mor realistic, multi-dimensional, more detailed, with more subtlety, and creating more attractive.
_||_
