بررسی ساختار و طبقه بندی حکایات کرامات در تحفه اهل عرفان
محورهای موضوعی : عرفانی(با ویژگی ادبی و هنری)
عبدالرسول چمن خواه
1
,
خیراله محمودی
2
1 - دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران
2 - دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، ایران.
کلید واژه: روزبهان بقلی, تحفه اهل عرفان, شهود, کرامت, کشف,
چکیده مقاله :
کشف و کرامات یکی از اصول مهم عرفان و تصوف است که در قالب حکایات، آمده است.پژوهش در این نوع حکایات از منظر ادبیات، زبان شناسی، هنر، مردم شناسی، جامعه شناسی و علوم اجتماعی حائز اهمیت است. این مقاله که به روش تحلیلی-توصیفی و با استفاده از منابع کتابخانه ای فراهم آمده، ابتدا اشاره ای گذرا به مفهوم، منشأ، انواع و دلائل، مصالح و پیشینه کرامت و خوارق عادات و جایگاه آن از منظر عرفا، تفاوت معجزه با کرامت دارد. نتایج این تحقیق، نشانگر آن است که در کتاب تحفه اهل عرفان به 121 کرامت در قالب 106 حکایت اشاره شده است که برخی در زمان حیات و برخی دیگر پس از مرگ او رخداده اند.کرامات در زمان حیات را می توان به12 گروه اصلی و41 گروه فرعی و کرامات پس از مرگ را می توان به 11 گروه طبقه بندی کرد. که چه از نظر کمیت و چه از نظر تنوع موضوع، آن را در میان دیگر مناقب نامه ها و سیرت نامه ها، منحصر به فرد می نماید. در زمان حیات،کراماتی که موضوع آنها اطلاع بر غیب است و پس از مرگ، رفع حوائج و گرفتاری ها پر بسامدترین حکایات را به خود اختصاص داده اند.. نشانه های آشنازدایی همچون انتظام درونی اثر، تلمیح به آیات قرآنی و احادیث نبوی و سخنان مشایخ و.... بر جنبه ادبیت اثر افزوده و کهنگی برخی کلمات ، افعال و عبارت های فعلی، ایجاز در سخن، آن را در زمره آثار منثور سبک مرسل و ساده قرار داده است.
Revelations and the performance of wonders, which can be found in anecdotes, are two important features of mysticism and Sufism. Investigating such anecdotes from the perspective of literature, linguistics, art, anthropology, sociology and social sciences is of significance. This article, using descriptive analysis and library sources, first touches upon the concept, origin, kinds, causes, benefits and history of wonders and marvels and their place from mystics’ view, and the difference between miracles and wonders. The findings indicate that, in Tuhfat Ahl-e Erfan, mention has been made of 121 wonders within 106 anecdotes, with some wonders happening before, and some happening after his death. The wonders occurring during his life can be divided into 12 categories and 41 subcategories, while the wonders after his death may be divided into 11 categories. In terms of both quantity and diversity, this categorisation is unique compared to other books describing characters and virtues. In the anecdotes, the most frequent wonders mentioned are to do with Sheikh Rouzbehan’s clairvoyance during his life, and his answering prayers and resolving problems after his death. Instances of defamiliarisation such as internal structure, allusions to Quranic verses and to hadiths from the Prophet, and words from sages have enhanced the literariness of the book. In addition, the ancientness of some words, verbs and verbal phrases, and brevity in speech have made the book a work of prose in an uninvolved style.
