بررسی نقش ساختار و محتوای گفت وگو در داستان سیاوش

محورهای موضوعی : حماسی (با ویژگی ادبی و هنری)

الهام آزاده رنجبر ¹ (دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران.)
حسین بیات ² (استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران.)
ناصرقلی سارلی ³ (دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران.)
بهادر باقری ⁴ (دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران.)

تاریخ دریافت : 1401/10/12 تاریخ پذیرش : 1401/11/05 تاریخ انتشار : 1402/10/01

کلید واژه: داستان, گفت وگو, سیاوش, فردوسی, شخصیت,

چکیده مقاله :

موضوع مقالۀ حاضر، بررسی و تحلیل عنصر داستانی گفت وگو، در داستان سیاوش است. این داستان با گفت وگوی طوس و گیو که مادر سیاوش را یافته اند، آغاز می‌شود و با گفت وگوی سیاوش با پیلسم برادر پیران که از او می‌خواهد پیامش را به پیران رساند، پایان می‌پذیرد. بنابراین داستان سیاوش اساساً گفت و گو محور است و تمام اطلاعاتی که قرار است داستان در اختیار خواننده بگذارد، از طریق گفت و گو به وی انتقال می‌یابد، گذشته از این گفت وگو، در پیوند با عنصرهای دیگر داستان، کارکردهای متفاوت خود را آشکار می‌کند. فردوسی با بهره گیری از آن، شخصیت‌های داستان را توصیف و معرفی می‌کند. کنش‌های داستانی و درگیری‌ها و کشمکش‌ها را نشان می‌دهد، اندیشه‌های آرمانگرایانۀ خویش را به گونه ای غیر مستقیم در اختیار مخاطب می‌گذارد. پدیده‌های ذهنی را عینی می‌کند، به مسالۀ روان شناختی پیوند ذهنی و زبان اشاره کرده، در عمل نشان می‌دهد که در بررسی داستان نمی‌توان و نباید کارکردهای گفت و گو را از قلم انداخت. داده‌های این پژوهش از رهگذر مطالعات کتاب خانه ای فراهم آمده و پس از دسته بندی با بهره گیری از روش تحلیلی توصیف شده است. این پژوهش بیش از هر چیز نشان می‌دهد که فردوسی، در جایگاه داستان سرا، نه تنها عناصر داستان را می‌شناسد، بلکه بیش از آن از نحوه کارکرد آن‌ها آگاهی دارد.

چکیده انگلیسی:

The subject of the present article is the study and analysis of the narrative element of dialogue in Siavash's story. The story begins with a conversation between Toos and Giv, who has found Siavash's mother, and ends with a conversation between Siavash and Pilsem, the elder brother, who asks him to convey his message to the elders. Therefore, Siavash's story is basically dialogue-based and all the information that the story is supposed to provide to the reader is transmitted to him through dialogue. In addition to this dialogue, in relation to other elements of the story, its different functions reveals. Ferdowsi uses it to describe and introduce the characters of the story. Shows narrative actions and conflicts, indirectly presents its idealistic thoughts to the audience. It objectifies mental phenomena, points tothe psychological problem of mental connection and language, and shows in practice that the functions of dialogue cannot and should not be neglected in the study of the story. The data of this research are provided through library studies and after classification, they are described using analytical method. This research shows more than anything that Ferdowsi, as a storyteller, not only knows the elements of the story, but is also more aware of how they work.

منابع و مأخذ:

کتاب‌ها اخوت، احمد (1371) دستور زبان داستان، اصفهان: نشر فردا. بیشاب، لئونارد (1374) درس‌هایی دربارۀ داستان نویسی، مترجم محسن سلیمانی، تهران: نشر ذال. پروست، گری (1370) راز گفت‌وگوی‌های قومی، مترجم محسن سلیمانی، تهران: امیرکبیر. پرین، لارنس (1393) ادبیات، جلد دوم شعر، مترجم علیرضا فرح بخش، تهران: رهنما. جهانبگلو، رامین (1385) در جست‌وجوی امر قدسی (گفت‌وگوی رامین جهانبگلو با سید حسن نصر)، مترجم سید مصطفی شهر آیینی، تهران: نشر نی. چمبرز، دیویی (1375) قصه‌گویی و نمایش خلاق، مترجم ثریا قزل ایاغ، تهران: مرکز نشر دانشگاهی. حمیدیان، سعید (1372) درآمدی بر اندیشه و هنر فردوسی، تهران: نشر مرکز. خالقی مطلق، جلال (1381) سخن‌های دیرینه، تهران: نشر افکار. خسروی، ابوتراب (1388) حاشیه‌ای بر مبانی داستان، تهران: نشر ثالث. داد، سیما (1371) فرهنگ اصطلاحات ادبی، تهران: مروارید. ریاحی، محمد امین (1367) فردوسی، تهران: طرح نو. ژپ لینت (1390) رساله‌ای در باب گوته‌شناسی روایت، نقطه دید، مترجمان علی عباسی، نصرت حجازی، تهران: علمی‌وفرهنگی. سرامی، قدمعلی (1368) از رنگ گل تا رنج خار، تهران: علمی‌و فرهنگی. سلیمانی، محسن (مترجم) (1388) تأملی دیگر در باب داستان، تهران: حوزۀ هنری. سمیعی، احمد (1390) عناصر تراژدی در داستان سیاوش، (مجموعه مقالات کاخ بلند هزارساله)، تهران: فرهنگستان، چاپ شده در کاخ بلند هزارساله. شفیعی کدکنی، محمدرضا (1387) صور خیال در شعر فارسی، تهران: آگاه. عبادیان، محمود (1369) فردوسی، سنت و نوآوری در حماسه‌سرایی، الیگودرز: انتشارات گُهر. فردوسی، ابوالقاسم (1384) شاهنامه، به کوشش سعید حمیدیان، جلد 3، تهران: قطره. فیضی، کریم (1390) مستی و هستی، تهران: اطلاعات. کالر، جاناتان (1382) نظریۀ ادبی، مترجم فرزانه طاهری، تهران: مرکز. مستور، مصطفی (1379) مبانی داستان کوتاه، تهران: مرکز. مسکوب، شاهرخ (ویراستار) (1374) تن پهلوانان و روان خردمند(مقاله عناصر درام در برخی داستان‌های شاهنامه) از خالقی مطلق. تهران: طرح نو. مکاریک، ایرناریما (1384) دانش‌نامۀ نظریه‌های ادبی معاصر، مترجمان مهران مهاجر و محمد نبوی، تهران: آگاه. مؤتمن، زین العابدین (1364) شعر و ادب فارسی، تهران: انتشارات زرین. میرصادقی، جمال (1367) عناصر داستان، تهران: شفا. میرصادقی، جمال (1376) ادبیات داستانی، تهران: سخن. میرصادقی، جمال و ذوالقدر، میمنت (1377) واژه‌نامه هنر داستان‌نویسی، تهران: مهناز. وبستر، راجر (1382) پیش درآمدی بر مطالعۀ نظریۀ ادبی، تهران: نشر روزنگار. یونسی، ابراهیم (1365) هنر داستان‌نویسی، تهران: سهروردی.

_||_

Books Bishab, Leonard (1995) Lessons on Story Writing, Trans. Mohsen Soleimani, Tehran: Zal Publishing. [In Persian] Chambers, Dewey (1996) Storytelling and Creative Drama, Trans. Soraya Ghezel Ayagh, Tehran: University Publishing Center. [In Persian] Color, Jonathan (2003) Literary Theory, Trans. Farzaneh Taheri, Tehran: Markaz. [In Persian] Dad, Sima (1992) Dictionary of Literary Terms, Tehran: Morvarid. [In Persian] Ebadian, Mahmoud (1990) Ferdowsi, Tradition and Innovation in Epic Writing, Aligudarz, Gohar Publications. [In Persian] Faizi, Karim (1390) Drunkenness and Existence, Tehran: Information. [In Persian] Ferdowsi, Abolghasem (2005) Shahnameh, by Saeed Hamidian, vol. 3, Tehran: Qatreh. [In Persian] Hamidian, Saeed (1993) An Introduction to Ferdowsi Thought and Art, Tehran: Markaz Publishing. [In Persian] Jahanbegloo, Ramin (2006) In Search of the Holy (Ramin Jahanbegloo's interview with Seyyed Hassan Nasr), Trans. Seyyed Mostafa Shahr Aini, Tehran: Ney Publishing. [In Persian] Khosravi, Aboutrab (2009) A Margin on the Basics of Story, Tehran: Third Edition. [In Persian] Makarik, IRnarima (2005) Encyclopedia of Contemporary Literary Theories, translated by Mehran Mohajer and Mohammad Nabavi, Tehran: Agah. [In Persian] Mastoor, Mostafa (2000) Basics of Short Story, Tehran: Center. [In Persian] Mirsadeghi, Jamal (1988) Anar Dastan, Tehran: Shafa. [In Persian] Mirsadeghi, Jamal and Zolghadr Meymant (1998) Dictionary of the Art of Fiction, Tehran: Mahnaz. [In Persian] Moskoob, Shahrokh (Editor) (1995) The Body of Heroes and the Wise Psyche, (Article on Drama Elements in Some Shahnameh Stories) by Absolute Creator, Tehran: New Design. [In Persian] Mo'tamen, Zain Al-Abedin (1985) Persian poetry and literature, Tehran: Zarrin Publications. [In Persian] Okhot, Ahmad (1992) Grammar of the story, Isfahan: Farda publication. [In Persian] Perrin, Lawrence (2014) Literature, Volume 2, Trans. Alireza Farahbakhsh, Tehran: Rahnama. [In Persian] Proust, Gary (1991) The Secret of Ethnic Dialogues, Trans. Mohsen Soleimani, Tehran: Amirkabir. [In Persian] Riahi, Mohammad Amin (1988) Ferdowsi, Tehran: new design. [In Persian] Samiei, Ahmad (2011) Elements of Tragedy in the Story of Siavash, (Collection of articles on the Millennium Tall Palace), Tehran: Academy, published in the Millennium Tall Palace. [In Persian] Serami, Ghadmali (1989) from the color of flowers to the suffering of thorns, Tehran: scientific and cultural. [In Persian] Shafiee Kadkani, Mohammad Reza (2008) Images of Imagination in Persian Poetry, Tehran: Agah. [In Persian] Soleimani, Mohsen (translator) (1989) another reflection on the story, Tehran: Hozeh Honari. [In Persian] Volt, Jep Lint (2011) A treatise on the typology of narrative, point of view, Trans.Ali Abbasi, Nosrat Hejazi, Tehran: scientific and cultural. [In Persian] Webster, Roger (2003) An Introduction to the Study of Literary Theory, Tehran: Roznegar Publishing. [In Persian] Younesi, Ebrahim (1986) The Art of Fiction, Tehran: Suhrawardi. [In Persian]