بررسی دونوازی باربد و نکیسا در راست با تأکید بر متن خسرو و شیرین نظامی
محورهای موضوعی : متون زبان و ادبیات فارسی
رسول کریمی بابا احمدی
1
(
دانشجوی دکتری ادبیات دانشگاه شهید چمران اهواز
)
مختار ابراهیمی
2
(
گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید چمران، اهواز، ایران.
)
پروین گلیزاده
3
(
دانشیار زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران.
)
کلید واژه: نظامی, خسرو و شیرین, باربد, نکیسا, راست,
چکیده مقاله :
دستگاه راست، دشوار‌ترین دستگاه موسیقی ایرانی است که نظامی، شیوۀ اجرا و پیچیدگی‌هایش را که بدون دانش موسیقی، ناممکن است، روایت کرده است. جستار حاضر، مهارت نظامی در موسیقی، تحلیل و بررسی چیدمان گوشههای دستگاه راست، دونوازی باربد و نکیسا در آن گوشه‌ها، به سبک روایی، بازنموده است. روش پژوهش در این مقالة حاضر، کتابخانه‌ای است. محدوده و جامعة مورد مطالعه، منظومة خسرو و شیرین نظامی با مقدمة شبلی نعمانی و اهتمام م. درویش، چاپ انتشارات جاودان (1370) و ابیات مندرج در مقاله، از منظومة خسرو انتخاب شده است. منظومة خسرو و شیرین از بهترین منظومههای داستانی ادبیات فارسی است که راوی بُعد عاشقانة زندگی خسرو پرویز با معشوقه‌های متفاوت است که با وصال شیرین ارمنی به پایان رسید. در خسرو و شیرین، شاهد بزم‌های متعددیم که موسیقی را موسیقیدانان معروف و گمنام ارائه میدهند. بهترینشان، دونوازی باربد و نکیسا پیش از وصال خسرو و شیرین است. به نظر میرسد نواختن آنها، حامل تبادل پیام خسرو و شیرین، کاهندة تنش روانی خسرو و شیرین، نشانگر هنر نظامی در موسیقی، بوده است. نظامی در بزم خسرو در منظومة خسرو و شیرین، گوشههای دستگاه راست را به طرز درست و با دونوازی باربد و نکیسا و بر اساس معیارهای کهن موسیقی ایرانی و جزئیات گردش در دستگاه راست (ماهور، شور، بیات و همایون) با همة پیچیدگی‌ها، اوج و فرودها و گوشههای متنوعش روایت می کند.
The Right Device is the most complex iranian music apparatus that has narrated its Nezami, performance method, and complexities that are impossible without musical knowledge. The present essay Nezami skill in music, analysis of the layout of the parts of the right device Barbad and Nakisa duet in those parts, in the style of narrative, has not been returned. The research method in this paper is library. The area and society studied are Khosrow and Shirin Nezami's poetry with The Shebli No'mani and M. Darvish's efforts, published by Jawdan Publications (1991). Khosrow and Shirin's poetry is one of the best fictional poetres of Persian literature the narrator is the lover of Khosrow Parviz's life with different mistresses that ended with Armenian Shirin. In Khosrow and Shirin, we witness many things that present music by famous and unknown musicians. The best of them is The Barbad and Nakisa donnings before marrying of Khosrow with Shirin. Their playing seems to have been a sign of Nezamis art in music and a diagram to present a style for him, along with exchanging messages of Khosrow and Shirin, reducing the psychological tension of Khosrow and Shirin. Nezami in feast of Khosrow narrates the parts of the right device correctly and with the duet of Barbad and Nakisa and based on the ancient iranian musical criteria and the details of the right turn (Mahoor, Shour, Bayat and, Homayoun) with its various peaks and landings and parts.
