نقش علم و فناوری در تکوین تمدن اسلامی در عصر جهانی شدن

محورهای موضوعی : سیاست پژوهی ایرانی (سپهر سیاست سابق)

حسین مرزبانی ¹ ( دانشجوی دکتری، رشته روابط بین‌الملل، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران. )
علی شیرخانی ² ( استاد، گروه علوم سیاسی، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران )

تاریخ دریافت : 1401/01/15 تاریخ پذیرش : 1401/04/18 تاریخ انتشار : 1401/10/01

کلید واژه: جهانی ‌شدن, فناوری, علم, تمدن اسلامی,

چکیده مقاله :

هدف پژوهش حاضر بررسی نقش علم و فناوری در تکوین تمدن اسلامی در عصر جهانی شدن است. این پژوهش از نظر هدف، توسعه‌ای-‌ کاربردی و از نظر روش، توصیفی-‌ تحلیلی است. در این راستا، از روش آمیخته و تکنیک دلفی، که رویکردی برتر برای مطالعات مدیریتی و کاوش و شناخت بیشتر و درک بهتر و عمیق‌تر پدیده‌ها است، استفاده شده و به منظور گردآوری اطلاعات، روش‌های میدانی مصاحبه با صاحب‌نظران و مطالعه اسنادی و کتابخانه‌ای بکار رفته است. بر‌اساس یافته‌های پژوهش، در عصر جهانی ‌شدن، تمدن اسلامی با استفاده از ظرفیت علم و بکارگیری فناوری در جامعه، مسیر صحیح رشد و ترقی را به بهترین شکل ممکن طی نموده و علم و فناوری ایجادکننده اقتدار در تمدن اسلامی می‌باشد.

چکیده انگلیسی:

The purpose of the present study is to review the role of science and technology in the development in the age of globalization. The objective of this study is developmental-practical and its method is descriptive-analytic. In this regard, a mixed method along with the Delphi technique which is a great approach for managerial studies and better and deeper recognition of phenomena was used. For data collection, the field methods of interviewing the experts as well as document and library study methods were used. According to the research results, Islamic civilization during the globalization age has passed the appropriate path of growth and development in the best way possible using the potential of science and technology in society and that science and technology are the contributing factors of solidarity in Islamic civilization.

منابع و مأخذ:

قرآن کریم.

بوکی، ماسیمیانو (1398). علم در جامعه: مقدمه‌ای بر مطالعات اجتماعی علم. ترجمه مصطفی تقوی و علی برزگر. تهران: نشر آگاه، چاپ سوم.

ثقفی، محمد (1390). فراز و نشیب تمدن اسلامی. تهران: انتشارات بهمن برنا

جان احمدی، فاطمه (1393). تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی. تهران: نشر معارف.

جعفرنژاد، احمد (1393). مدیریت فناوری مدرن. تهران: موسسه انتشارات دانشگاه تهران، چاپ چهارم.

حافظ‌نیا، محمدرضا‌ (1392). مقدمه‌ای بر روش تحقیق در علوم انسانی. تهران: انتشارات سمت، چاپ نوزدهم.

حسن‌زاده، محمد‌ (1391). ترویج علم از نظر تا عمل. تهران: انتشارات مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور.

خامنه‌ای، سید علی (14/6/1392). بیانات در دیدار با رئیس و اعضای مجلس خبرگان رهبری. قابل دسترس در:

https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=23810

خامنه‌ای، سید علی (5/6/1378). بیانات در دیدار با نخبگان جوان دانشگاهی. قابل دسترس در:

https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=3685

دانش‌نیا، فرهاد ‌(1393). فلسفۀ تکنولوژی و نظریۀ روابط بین‌الملل: به سوی یک هستی‌شناسی نوین اجتماعی. جستارهای سیاسی معاصر، شماره12، ص43-25.

شیرزادی، رضا‌ (1399). نوسازی، توسعه، جهانی‌شدن (مفاهیم مکاتب و نظریه‌ها). تهران: نشر آگه، چاپ سوم.

عمید، حسن (1375). فرهنگ فارسی، تهران: موسسه انتشارات امیر کبیر، چاپ نهم.

عمید، حسن ‌(1379). فرهنگ فارسی عمید. تهران: موسسه انتشارات امیر‌کبیر، چاپ نوزدهم.

قمی، محسن ‌(1381). نقش دانشگاه در ارتقای فرهنگ دینی دانشجویان و جامعه، سیاست‌ها و راهبردهای علم، فناوری و فرهنگ. تهران: انتشارات قصیده سرا.

قوام، سید عبدالعلی ‌(1394). جهانی ‌شدن و جهان سوم. تهران: انتشارات وزارت امور خارجه، چاپ هفتم.

لوکاس، هنری استیون ‌(1369). تاریخ تمدن: از کهن‌ترین روزگار تا سده ما. ترجمه عبدالحسین آذرنگ. تهران: موسسه کیهان، چاپ دوم.

هدایتی، محمدرضا (1392). راهبردهای توانمندسازی جهان اسلام در علم و فناوری. تهران: موسسه چاپ و انتشارات دانشگاه جامع امام حسین(ع).

هدایتی، محمدرضا؛ احمدوند، علی‌محمد؛ حاتمی، حمیدرضا (1392). جایگاه علم و فناوری در قدرت جهان اسلام با تأکید بر جمهوری اسلامی ایران. آفاق امنیت، شماره18، ص165-125.

هشیار، یاسمن‌(1398). واقع‌گرایی در علم: تحقیقی در شان معرفتی نظریه‌های علمی، تهران: نشر نی.

ولایتی، علی اکبر (1392). فرهنگ و تمدن اسلامی. قم: دفتر نشر معارف، چاپ پنجاه و سوم.