تحلیل جایگاه آیت‌‌الله خامنه‌‌ای به‌مثابه نقطه آجیدن نظام جمهوری اسلامی

محورهای موضوعی : سیاست پژوهی ایرانی (سپهر سیاست سابق)

آرش منشی زادگان ¹ , علی اصغر داودی ² , سعید گازرانی ³

1 - دانشجوی دکتری، گروه علوم سیاسی، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران.
2 - استادیار، گروه علوم سیاسی، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران
3 - استادیار، گروه علوم سیاسی، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران

تاریخ دریافت : 1400/08/13 تاریخ پذیرش : 1400/11/15 تاریخ انتشار : 1402/11/07

کلید واژه: آیت‌‌الله خامنه‌‌ای, جمهوری اسلامی ایران, نظام سیاسی, نقطه آجیدن, ولی فقیه.,

چکیده مقاله :

هدف پژوهش حاضر بررسی جایگاه مقام معظم رهبری در ساختار جمهوری اسلامی ایران از منظر نقطه آجیدن می‌‌باشد. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده و بر این فرض استوار است که رهبری به عنوان عامل اصلی حافظ هویت و اتحاد ملت، در نقش نقطه آجیدن ساخت سیاسی موجود، ایفای نقش می‌‌کند. آیت‌‌الله خامنه‌‌ای در مقام رهبری جمهوری اسلامی ایران، نقشی پررنگ در هدایت ملت، تنظیم روابط قوا و مدیریت بحران‌‌ها دارند. ایشان در قامت یک پیشوا، با اختیارات قانونی و فرانهادی، کارویژه‌‌های حیاتی خود را در گذر نظام اسلامی از بحران‌‌های پیش ‌‌آمده در سه دهه اخیر ایفا نموده‌‌اند. با توجه به اهمیت نقطه آجیدن در خلق حس یکپارچگی که هویت‌‌آفرین و حافظ هویت است، به نظر می‌‌رسد مقام رهبری در قامت نوعی گره‌‌گاه، شمار کثیر دال‌‌های سیّال، یعنی کثرت عناصر ایدئولوژیک را در درون یک حوزه یکپارچه سامان می‌‌دهد. همچنین ولی فقیه از منظر احراز جایگاه نقطه آجیدن و اعمال کارویژه‌‌هایی خاص، نقش بی‌‌همتایی در نظام سیاسی جمهوری اسلامی ایفا کرده و با ایجاد هم‌‌افزایی و وحدت رویه میان قوا و مسئولان، در مسیر تحقق ثبات، امنیت و پیشرفت، اقدام نموده‌اند.

چکیده انگلیسی:

The present study aims to examine the position of the Supreme Leader in the structure of the Islamic Republic of Iran from the perspective of a nodal point. The research method is descriptive-analytical and is based on the hypothesis that leadership, as the main factor preserving the identity and unity of the nation, plays the role of the nodal point in the existing political structure. Ayatollah Khamenei, as the leader of the Islamic Republic of Iran, has a significant role in guiding the nation, regulating the relationships among the branches of government, and managing crises. In his capacity as a leader, with legal and supra-institutional authority, he has performed vital functions during the Islamic system's passage through crises over the past three decades. Considering the importance of the nodal point in creating a sense of integration that is identity-forming and identity-preserving, it appears that the leadership acts as a kind of junction, organizing a vast number of floating signifiers, that is, a multitude of ideological elements within a unified domain. Additionally, the Supreme Leader, in fulfilling the role of the nodal point and executing specific functions, has played a unique role in the political system of the Islamic Republic, creating synergy and unity of action among the branches of government and officials, and thereby contributing to stability, security, and progress.

منابع و مأخذ:

استاوراکاکیس، یانیس (1394). لاکان و امر سیاسی. ترجمه محمدعلی جعفری. تهران: ققنوس.
اسماعیلی، محمدمهدی؛ عباسی فیروزجاه، میثم (1395). عقلانیت انقلاب اسلامی از دیدگاه آیت‌‌الله خامنه‌‌ای. مطالعات انقلاب اسلامی و دفاع مقدس، 2(2)، ص53-70.
ایستوپ، آنتونی (1390). ناخودآگاه. ترجمه شیوا رویگریان. تهران: مرکز، چاپ سوم.
بهروزی‌‌لک، غلامرضا (1385). کلام سیاسی در اندیشه مقام معظم رهبری. حصون، شماره 10، ص80-102.
حسینی جیردهی، حسین؛ علوی وفا، حمید (1396). الگوسازی رهبری حضرت امام خامنه‌‌ای در مهار فتنه 88. مدیریت اسلامی، 25(3)، ص53-84.
خامنه‌ای، سید علی (1/1/1395). بیانات در دیدار با مردم قم. قابل دسترس در: https://khl.ink/f/35367
خامنه‌ای، سید علی (10/2/1390). دیدار اعضای شورای عالی استان‌ها و شهرداران مراکز استان‌ها با رهبر انقلاب. قابل دسترس در: https://khl.ink/f/12346
خامنه‌ای، سید علی (10/9/1389). بیانات در نخستین نشست اندیشه‌های راهبردی. قابل دسترس در:
https://khl.ink/f/10664
خامنه‌ای، سید علی (11/5/1380). بیانات در مراسم تنفیذ ریاست ‌جمهوری‌ سال ۸۰. قابل دسترس در:
https://khl.ink/f/3076
خامنه‌ای، سید علی (12/02/1387). بیانات در دیدار معلمان استان فارس. قابل دسترس در:
https://khl.ink/f/3428
خامنه‌ای، سید علی (12/5/1372). بیانات در مراسم تنفیذ حکم ریاست‌ جمهوری. قابل دسترس در:
https://khl.ink/f/2678
خامنه‌ای، سید علی (12/6/1394). بیانات در دیدار رئیس و اعضاى مجلس خبرگان رهبرى. قابل دسترس در:
https://khl.ink/f/30653
خامنه‌ای، سید علی (12/8/1392). بیانات در دیدار دانش‌آموزان و دانشجویان. قابل دسترس در:
https://khl.ink/f/24378
خامنه‌ای، سید علی (12/9/1379). بیانات در دیدار کارگزاران نظام. قابل دسترس در: https://khl.ink/f/3039
خامنه‌ای، سید علی (14/3/1371). بیانات در مراسم سومین سالگرد رحلت امام خمینی. قابل دسترس در:
https://khl.ink/f/2623
خامنه‌ای، سید علی (14/3/1383). بیانات در مراسم پانزدهمین سالگرد رحلت امام خمینی. قابل دسترس در:
https://khl.ink/f/3233
خامنه‌ای، سید علی (14/3/1389). خطبه‌های نمازجمعه در بیست و یکمین سالگرد رحلت امام خمینی. قابل دسترس در: https://khl.ink/f/9524
خامنه‌ای، سید علی (14/3/1390). بیانات در مراسم بیست‌ و دومین سالگرد رحلت امام خمینی. قابل دسترس در:
https://khl.ink/f/12595
خامنه‌ای، سید علی (16/1/1378). بیانات در دیدار کارگزاران نظام. قابل دسترس در: https://khl.ink/f/2937
خامنه‌ای، سید علی (16/5/1390). بیانات در دیدار مسئولان نظام جمهوری اسلامی ایران. قابل دسترس در:
https://khl.ink/f/16889
خامنه‌ای، سید علی (17/3/1396). بیانات در دیدار جمعی از دانشجویان. قابل دسترس در:
https://khl.ink/f/36775
خامنه‌ای، سید علی (18/11/1384). بیانات در دیدار پرسنل نیروی هوایی. قابل دسترس در: https://khl.ink/f/3330
خامنه‌ای، سید علی (19/10/1394). بیانات در دیدار با مردم قم. قابل دسترس در: https://khl.ink/f/46976
خامنه‌ای، سید علی (19/10/1395). بیانات در دیدار با مردم قم. قابل دسترس در: https://khl.ink/f/35367
خامنه‌ای، سید علی (19/2/1397). بیانات در دانشگاه فرهنگیان. قابل دسترس در: https://khl.ink/f/39542
خامنه‌ای، سید علی (19/4/1379). بیانات در دیدار با کارگزاران نظام. قابل دسترس در: https://khl.ink/f/3016
خامنه‌ای، سید علی (20/3/1397). بیانات در دیدار جمعی از استادان، نخبگان و پژوهشگران دانشگاه‌ها. قابل دسترس در: https://khl.ink/f/39877
خامنه‌ای، سید علی (21/12/1393). بیانات در دیدار اعضاى مجلس خبرگان رهبرى. قابل دسترس در:
https://khl.ink/f/29151
خامنه‌ای، سید علی (21/8/1380). بیانات در جمع نیروهای بسیجی شرکت‌کننده در اردوی رزمی - فرهنگی علویّون. قابل دسترس در: https://khl.ink/f/8994
خامنه‌ای، سید علی (21/8/1385). بیانات در دیدار با مردم گرمسار. قابل دسترس در: https://khl.ink/f/3368
خامنه‌ای، سید علی (22/3/1366). خطبه‌های نماز جمعه‌ تهران. قابل دسترس در: https://khl.ink/f/21495
خامنه‌ای، سید علی (23/3/1390). بیانات در دیدار اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی. قابل دسترس در:
https://khl.ink/f/18292
خامنه‌ای، سید علی (23/7/1390). بیانات در اجتماع مردم گیلان‌غرب. قابل دسترس در: https://khl.ink/f/17568
خامنه‌ای، سید علی (24/7/1390). بیانات در دیدار دانشجویان کرمانشاه. قابل دسترس در:
https://khl.ink/f/17597
خامنه‌ای، سید علی (24/7/1391). بیانات در دیدار بسیجیان استان خراسان شمالی. قابل دسترس در:
https://khl.ink/f/21298
خامنه‌ای، سید علی (25/12/1394). بیانات در دیدار اعضای مجمع نمایندگان طلاب و فضلای حوزه علمیه قم. قابل دسترس در: https://khl.ink/f/32763
خامنه‌ای، سید علی (25/4/1397). بیانات در دیدار کارگزاران حج. قابل دسترس در: https://khl.ink/f/40145
خامنه‌ای، سید علی (26/1/1379). بیانات در خطبه‌های نماز جمعه تهران‌. قابل دسترس در: https://khl.ink/f/3002
خامنه‌ای، سید علی (26/5/1390). بیانات در دیدار فعالان بخش‌های اقتصادی کشور. قابل دسترس در:
https://khl.ink/f/17022
خامنه‌ای، سید علی (27/10/1398). خطبه‌های نماز جمعه تهران. قابل دسترس در: https://khl.ink/f/44695
خامنه‌ای، سید علی (29/11/1397). بیانات در دیدار مردم آذربایجان شرقی. قابل دسترس در:
https://khl.ink/f/41740
خامنه‌ای، سید علی (29/11/1399). بیانات در ارتباط تصویری با مردم آذربایجان شرقی. قابل دسترس در:
https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=47366
خامنه‌ای، سید علی (3/3/1391). بیانات در دانشگاه امام حسین(ع). قابل دسترس در: https://khl.ink/f/19917
خامنه‌ای، سید علی (3/4/1368). بیانات در دیدار اقشار مختلف مردم. قابل دسترس در: https://khl.ink/f/2109
خامنه‌ای، سید علی (30/4/1397). دیدار سفرا و مسئولان وزارت امورخارجه با رهبر انقلاب. قابل دسترس در:
https://khl.ink/f/40156
خامنه‌ای، سید علی (31/3/1396). بیانات در دیدار جمعی از استادان، نخبگان و پژوهشگران دانشگاه‌ها. قابل دسترس در: https://khl.ink/f/36930
خامنه‌ای، سید علی (31/6/1399). بیانات در ارتباط تصویری با شرکت‌کنندگان در آئین تجلیل از پیشکسوتان دفاع مقدس. قابل دسترس در: https://khl.ink/f/46525
خامنه‌ای، سید علی (4/12/1377). بیانات در جلسه پرسش و پاسخ مدیران مسئول و سردبیران نشریات دانشجویی. قابل دسترس در: https://khl.ink/f/7571
خامنه‌ای، سید علی (5/4/1398). بیانات در دیدار رئیس و مسئولان قوه قضائیه. قابل دسترس در:
https://khl.ink/f/42925
خامنه‌ای، سید علی (5/5/1381). بیانات در دیدار اعضای ستادهای نمازجمعه. قابل دسترس در:
https://khl.ink/f/3133
خامنه‌ای، سید علی (6/9/1393). بیانات در دیدار اعضاى مجمع عالى بسیج مستضعفین. قابل دسترس در:
https://khl.ink/f/28344
خامنه‌ای، سید علی (7/9/1368). بیانات در دیدار اعضاى مجمع نمایندگان طلاب و فضلاى حوزه‌ علمیه‌ قم. قابل دسترس در: https://khl.ink/f/2228
خامنه‌ای، سید علی (8/3/1384). بیانات در دیدار نمایندگان مجلس. قابل دسترس در: https://khl.ink/f/3293
خامنه‌ای، سید علی (8/5/1382). بیانات در دیدار جمعی از جوانان اهواز. قابل دسترس در:
https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=3185
ژیژک، اسلاوی (1384). گزیده مقالات در نظریه، سیاست، دین. ویراسته مراد فرهادپور، مازیار اسلامی، و امید مهرگان. تهران: گام نو.
ژیژک، اسلاوی (1389). عینیت ایدئولوژی. ترجمه علی بهروزی. تهران: طرح نو.
شفیعی، احمد؛ برزگر، ابراهیم؛ مرادزاده،علی (1395). نقش ولایت و رهبری در ثبات سیاسی جمهوری اسلامی ایران. آفاق امنیت، 9(30)، ص5-39.
شفیعی، عباس (1398). الگوی رهبری معنوی هوشمند (الگوی رهبری آیت‌‌الله خامنه‌‌ای). حکومت اسلامی، 24(1)، ص136-168.
فوکو، میشل (1379). ایران روح یک جهان بی‌روح و نه گفت‌‌و‌‌گوی دیگر با میشل فوکو. ترجمه نیکو سرخوش. تهران: نشر نی.
فینک، بروس (1397). سوژه لاکانی (بین زبان و ژوئیسانس). ترجمه محمدعلی جعفری. تهران: ققنوس.
کیانی، جواد؛ زرگر، علیرضا (1399). نظام سیاسی مطلوب کشورهای اسلامی در منظومه فکری امام خامنه‌‌ای. مطالعات بیداری اسلامی، 9(1)، ص173-198.
منتظری، غلامرضا؛ منتظری، مصطفی (1394). دکترین امام خامنه‌‌ای در مواجهه با جاهلیت مدرن. مطالعات انقلاب اسلامی و دفاع مقدس، 1(2)، ص67-92.
مهاجرنیا، محسن؛ کریمی خضرا، محمد (1391). خاستگاه و مشروعیت نظام سیاسی صالح در اندیشه آیت‌‌الله خامنه‌‌ای. مطالعات انقلاب اسلامی، 9(31)، ص7-24.
نوری، عباس (1397). ماهیت دولت اسلامی در اندیشه سیاسی آیت‌‌الله خامنه‌‌ای. حکومت اسلامی، 23(4)، ص135-164.
هومر، شون (1394). ژاک لاکان. ترجمه محمدعلی جعفری و سید ابراهیم طاهانی. تهران: ققنوس، چاپ چهارم.
Barret, M. (1991). The Politics of Truth. Oxford: Polity.
Laclau, E. (1990). New Reflections on the Revolution of our Time. London: Verso.
Lefort, C. (1986). The Political Forms of Modern Society. Cambridge: Cambridge University Press.
Zizek, S. (1989). The Sublime Object of Ideology. London: Verso.