نظریه پردازی و بومی سازی علوم انسانی
محورهای موضوعی : سیاست پژوهی ایرانی (سپهر سیاست سابق)
علی شیرخانی
1
(دانشیار، گروه علوم سیاسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم، قم، ایران .)
داود سبزی
2
(دانشجوی دکتری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم، قم، ایران.)
کلید واژه: علوم انسانی نظریه‌پردازی بومی فرهنگ ایرانی – اسلامی,
چکیده مقاله :
هدف پژوهش حاضر بررسی چالش‌های بومی‌سازی علوم انسانی به مثابه یک ضرورت برخواسته از گفتمان انقلاب اسلامی و نظریه‌پردازی به مثابه دستگاهی تبیینی برای تحلیل بهتر جامعه است. همچنین در این پزوهش دو رهیافت اسلامی‌سازی و بومی‌سازی علوم انسانی با استفاده از منطق هم‌ارزی مورد تحلیل قرار می‌گیرد. سوال اصلی پژوهش این است که مهمترین چالش‌های بومی‌سازی علوم انسانی و نظریه‌پردازی بومی در این علوم کدام است؟ برای بررسی پرسش مذکور روش به کار گرفته شده در این پژوهش تحلیلی - توصیفی است که در گروه پژوهش‌های نظری قرار دارد.یافته‌های پژوهش نشان داد، زمانی که صحبت از بومی‌سازی علوم انسانی می‌شود همان اسلامی‌سازی علوم در راستای ارزش‌های انقلاب اسلامی است. کاربست علوم غربی بدون پیوستار فرهنگی با جامعه پذیرنده منجر به استحاله آن جامعه می‌شود. زمانی ما به ساختن علم بومی توفیق می‌یابیم که نظریه‌هایی برای چالش‌ها و بحران های فکری و اجتماعی خود داشته باشیم که از دو قابلیت کارآمدی و مقبولیت علمی و کاربردی برخوردار باشند.
The purpose of the present study is to examine the challenges of localizing the humanities as an emergent necessity of Islamic Revolution discourse and theorizing as an explanatory device for better analysis of the society. Two approaches of Islamization and localization of the humanities are analyzed using the equivalence logic. The main research question is: What are the most important challenges for localizing the humanities and theorizing indigenously in these sciences? The method used in this research is a descriptive - analytical approach which is classified in the theoretical research group. Findings of the study showed that when it comes to localization of the humanities, it is referred to the Islamization of the sciences in line with the values of the Islamic Revolution. Applying western sciences without cultural compatibility to the host community will lead to the transformation of that society. We can only succeed by the time when we have theories for our own intellectual and social challenges and crises that are both effective and scientifically acceptable.
1. آزاد ارامکی، تقی (1386). فرهنگ و هویت ایران و جهانی شدن. تهران: تمدن ایران.
2. آزاد ارامکی، تقی (1387). تاریخ تفکر اجتماعی در اسلام از آغاز تا دوره معاصر. تهران: علم.
3. اسپریگنز، توماس (1370). فهم نظریه‌های سیاسی. ترجمه فرهنگ رجایی. تهران: آگه.
4. اسپریگنز، توماس (1377). فهم نظریه‌های سیاسی. ترجمه فرهنگ رجایی. تهران: آگه.
5. اسعدی، مرتضی (1377). ایران اسلام تجدد. تهران: نشر نو.
6. اسفندیاری، شهاب (1386).تولید علوم انسانی به زبان بین‌المللی. قابل دسترس در:
http://old.alef.ir/vdcgnz9q.ak9n34prra.html?15065
7. اصل خادمی، میرعلی اکبر؛ عباسی اسفناجی، حسین (1383). بررسی چالش‌ها و موانع ساختاری در توسعه دانش و فناوری در ایران. در: مجموعه مقالات توسعه دانش و فناوری در ایران. به اهتمام مهدی گلشنی. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، ج1.
8. تیندر، گلن (1374). تفکر سیاسی. ترجمه محمود صدری. تهران: علمی و فرهنگی.
9. جمشیدی، محمدحسین (1377). اندیشه سیاسی شهید رابع سید محمدباقر صدر. تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی.
10. جمشیدی، محمدحسین (1382) هویت اشراقی حکیم سهروردی. مطالعات ملی، 5(18).
11. جمشیدی، محمدحسین (1385). رخ اندیشه: کتاب اول روش‌شناسی شناخت اندیشههای سیاسی. تهران: کلبه معرفت.
12. جمشیدی، محمدحسین (1387). علوم انسانی و رسالت انسان. در: وضعیت علوم انسانی در ایران معاصر. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی، ج1،ص1-24.
13. دیلتای، ویلهلم (1389). تشکل جهان تاریخی در علوم انسانی. ترجمه منوچهر صانعی دره بیدی. تهران: ققنوس.
14. راسل، برتراند (1378). جهان‌بینی علمی. ترجمه حسن منصور. تهران: نشر آگه.
15. ریوز، جولی (1387). فرهنگ و روابط بین‌الملل. ترجمه محسن بیات. تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
16. صدر، محمدباقر (1987). رسالتنا. قم: کنگره بین‌المللی شهید صدر.
17. عنایت، حمید (1362). تفکر نوین سیاسی اسلام. ترجمه ابوطالب صارمی. تهران: امیرکبیر.
18. منصورنژاد، محمد (1385). دین و هویت. تهران: موسسه مطالعات ایران.
19. منوچهری، عباس (1380). نظریه‌های انقلاب. تهران: سمت.
20. نصر، حسین (1383). اسلام و تنگناهای انسان متجدد. ترجمه انشالله رحمتی. تهران: دفتر نشر و پژوهش سهروردی.
21. عطاس، سید محمدنقیب (1995). اسلام و دنیوی‌گرایی.ترجمه احمد آرام. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
22. هیود، اندرو (1383). مقدمه نظریه‌های سیاسی. ترجمه عبدالرحمن عالم. تهران: نشر قومس.
23. هیوز، استیوارت (1369). آگاهی و جامعه. عزت الله فولادوند. تهران: اندیشههای عصر نو.
24. ک‍رم‍ر، ج‍وئ‍ل (1375). اح‍ی‍ای فرهنگی در ع‍ه‍د آل‌ب‍وی‍ه: ان‍س‍ان‌گ‍رای‍ی در عصر رن‍س‍ان‍س اسلامی. ترجمه محمد سعید حنایی کاشانی. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
24. Ahmad, A.S. (1992). Postmodernism and Islam. London: predicament and promise
25. Graff, G. (1992). Beyond the culture wars .How Teaching the conflicts can Revitalize . New York: W.W. Norton.
26. HUSSERL. E. (1929) . Formale unb transzendentale Logik .Berlin: Halle.
27. Mayor, F. (1989). Culture and the University. Higher Education in Europe, xiv(1):5-15. doi.org/10.1080/0379772890140102.
_||_1. Ahmad, A.S. (1992). Postmodernism and Islam. London: predicament and promise.
2. Asadi, M.(1998). Iran, Islam, Modernism. Tehran: Nashre No.[in Persian]
3. Asl Khademi, M. A. A.; Abbasi Esfenaji, H. (2004). Investigating the Structural Challenges and Barriers in Development of Science and Technology in Iran. In: Articles of Development of Knowledge and Technology in Iran. By Mehdi Golshani.Tehran:Institute for Humanities and Cultural Studies,Vol. 1.[in Persian]
4. Attas, S.M.N. (1995). Islam and Secularism.Translated by Ahmad Aram. Tehran: Institute for Humanities and Cultural Studies.[in Persian]
5. Azad Aramaki, T. (2008). History of Social Thought in Islam from the Beginning to the Contemporary Era.Tehran: Elm.[in Persian]
6. Azad Aramaki, Taghi (2007). Iranian Culture and Identity and Globalization. Tehran: Tamadone Iran.
7. Dilthey, W. (2010). Formation of the Historical World in Humanities. Translated by Manouchehr Sanei Dareh Bidi. Tehran: Qoqnoos. [in Persian]
8. Enayat, H. (1983). The New Political Thought of Islam. Translated by Abutaleb Saremi. Tehran: Amir Kabir.[in Persian]
9. Esfandiari, S. (2007). Production of humanities in international language. Available at:http://old.alef.ir/vdcgnz9q.ak9n34prra.html?15065.[in Persian]
10. Graff, G. (1992). Beyond the culture wars .How Teaching the conflicts can Revitalize . New York: W.W. Norton.
11. Heywood, A. (2004). Introduction to Political Theories. Translated by Abdul Rahman Alam. Tehran: Qomes Publishing.[in Persian]
12. Hughes, S. (1990). Consciousness and Society. Ezzatullah Fooladvand. Tehran: Andishehaye Asre No.[in Persian]
13. HUSSERL. E. (1929) . Formale unb transzendentale Logik .Berlin: Halle.
14. Jamshidi, M. H. (1998). Political Thoughts of the 4th Martyr, Seyyed Mohammad Bagher Sadr. Tehran: Office of Political and International Studies.[in Persian]
15. Jamshidi, M. H. (2003). Theosophic Identity of Hakim Sohrvardi. National Studies, 5 (18). [in Persian]
16. Jamshidi, M. H. (2006). Face of Thought: The First Book of Methodology of Understanding Political Thoughts.Tehran:Kolbeh Marefat.[in Persian]
17. Jamshidi, M. H. (2008). Humanities and Human Mission. In: Situation of Humanities in Contemporary Iran. Tehran: Humanities Research Institute, Vol. 1, p 1-24.[in Persian]
18. Kramer, J.(1996). Cultural Rebirth in the Age of Buyid dynasty: Humanism in the Age of the Islamic Renaissance.Translated by Mohammad Saeed Hanaei Kashani. Tehran: University Publishing Center.[in Persian]
19. Manouchehri, A. (2001). Theories of Revolution. Tehran: SAMT. [in Persian]
20. Mansournejad, M.(2006). Religion and Identity. Tehran: Institute of Iranian Studies.[in Persian]
21. Mayor, F. (1989). Culture and the University. Higher Education in Europe, xiv(1):5-15. doi.org/10.1080/0379772890140102.
22. Nasr, H. (2004). Islam and the Bottlenecks of the Modern Man.Translated by Inshallah Rahmati.Tehran: Suhrawardi Publishing and Research Office.[in Persian]
23. Reeves, J. (2008). Culture and International Relations. Translated by Mohsen Bayat. Tehran: Institute for Cultural and Social Studies.[in Persian]
24. Russell, B. (1999). Scientific worldview. Translated by Hassan Mansour. Tehran: Agah publication.[in Persian]
25. Sadr, M. B. (1987). Resalatna. Qom: Martyr Sadr International Congress.[in Persian]
26. Sprigens, T. (1991). Understanding Political Theories. Translated by Farhang Rajaei. Tehran: Agah.[in Persian]
27. Sprigens, T. (1998). Understanding Political Theories. Translated by Farhang Rajaei. Tehran: Agah.[in Persian]
28. Tinder, G. (1995). Political thinking. Translated by Mahmoud Sadri. Tehran: Elmi & Farhangi.[in Persian]
