خسارت معنوی ناشی از نقض قرارداد در فقه، حقوق ایران و حقوق انگلیس

محورهای موضوعی : فقه و مبانی حقوق

فاطمه نخعی ¹ , فریبا سنجری مقدم ²

1 - کارشناسی ارشد، حقوق خصوصی، واحد زاهدان، دانشگاه آزاد اسلامی، زاهدان، ایران
2 - دکتری، گروه حقوق، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

تاریخ دریافت : 1399/04/08 تاریخ پذیرش : 1399/11/28 تاریخ انتشار : 1400/01/01

کلید واژه: خسارت معنوی, حقوق انگلیس, نقض قرارداد, مسئولیت قراردادی, حقوق ایران,

چکیده مقاله :

هدف پژوهش حاضر بررسی خسارت معنوی ناشی از نقض قرارداد در فقه، حقوق ایران و حقوق انگلیس است. روش پژوهش توصیفی – تحلیلی بوده و نتایج در خصوص اینکه چرا مطالبه خسارت معنوی در حقوق ایران هنوز جایگاه خود را نیافته، حاکی از آن است که عامه مردم هیچ‌گونه اطلاعی نسبت به چنین خسارتی که ناشی از حقوق شهروندی آن‌هاست ندارند و نباید انتظار مطالبه خسارت معنوی از جانب آنان داشته باشیم. ضعف عمده متوجه جامعه نخبگان حقوقی، وکلا و قضات است که در عملیاتی کردن مطالبه خسارت معنوی در مرحله اول و طرح دعاوی مطالبه خسارت معنوی ناشی از نقض قرارداد در مرحله دوم، گام مثبتی را برنداشته‌اند و سیستم حقوقی ایران علی‌رغم مبانی قانونی و فقهی روی خوشی برای صدور رأی به چنین دعاوی نشان نمی‌دهند. اگرچه جبران و ارزیابی خسارت معنوی امری دشوار است، ولی زمانی که رویکرد نظام قضایی بر این باشد که این نوع خسارت بدون جبران نباشد، تعیین معیار و ملاک معین برای ارزیابی نسبی آن ضرورت دارد.

چکیده انگلیسی:

The purpose of the present study is to survey moral damage of breach of contract in Fiqh, Iran’s Law, and Britain’s Law. The method of study is descriptive analysis and the results on why demanding the compensation of moral damage has not been acknowledged in Iran’s legal system yet indicates that common people do not have any awareness about this damage as part of their civil right so we can not expect them to claim for that. The major drawback is related to the association of law elites, lawyers, and judges who have not taken a step toward the implementation of the compensation of moral damage in the first stage, and filling a lawsuit to ask for the compensation of moral damage out of breach of contract in the second stage so the legal system of Iran despite its legal and jurisprudential principles does not favor to adjudge such claims. Although the compensation and evaluation of moral damage is arduous, when the judiciary approach aims to acknowledge that, it is essential to determine a definite criterion for its relative assessment.

منابع و مأخذ:

قرآن کریم

جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1387). ترمینولوژی حقوقی. تهران: گنج دانش.

زنجانی عمید، عباسعلی (1370). حقوق تعهدات و قراردادهای بین‌المللی در فقه و حقوق اسلامی. حقوق بین‌المللی، شماره15.

شعاریان، ابراهیم (1390). جبران خسارت معنوی ناشی از نقض قرارداد. تحقیقات حقوقی، شماره 54.

قاسم‌زاده، سید مرتضی (1387). اصول قراردادها و تعهدات. تهران: نشر دادگستر.

کاتوزیان، ناصر (1376). قواعد عمومی قراردادها. تهران: شرکت سهامی انتشار، ج4.

کاتوزیان، ناصر (1395). مسئولیت مدنی. تهران: انتشارات دانشگاه تهران، ج1.

محمودیان اصفهانی، کامران؛ مالمیر، محمود (1392). جبران خسارت ازاله بکارت در حقوق کیفری ایران و فقه امامیه. حقوقی دادگستری، شماره 83.

مدرس، سید مهدی؛ گلشنی، عصمت (1392). طریق جبرانی پرداخت خسارت نقض تعهدات قراردادی در حقوق انگلستان و طرح آن در حقوق ایران. دانش حقوق مدنی، شماره 2.

نجفی فتاحی، صمد (1383). جبران ماده خسارت معنوی در نظام حقوقی ایران. کانون وکلا، شماره 187 - 186.

نصیری، مصطفی (1387). نقش تقصیر در مسئولیت قراردادی. دادرسی، شماره 71.

نعمت اللهی، اسماعیل (1395). اصالت ضمان قهری و تقدم آن بر مسئولیت قرارداد در فقه امامیه. حقوق اسلامی، 13(51)، ص103-128.

 

 

Burrows, A. (2004). Remedies for tort and breach of contract. 3ed. Oxford.

Ruff, A. (2005). Contract law. ‎ Sweet & Maxwell Ltd

14. Deakin, S.; Johnston, A. &  Markesinis & B. (2008). Markesinis and Deakin's Tort Law. Oxford University Press.

Fidler V. Sun Life As, suranceco of Canada (2006).

Jrvuis v. Swanstours (1973) 1 All et 71.

Wishart, M.C. (2005). Contract Law. Oxford University.