بررسی کاربرد قاعده منع تحصیل دلیل در دعاوی خانواده
محورهای موضوعی : فقه و مبانی حقوق
زهرا اسوار
1
(کارشناسی ارشد، رشته حقوق خانواده، دانشکده غیر انتفاعی- غیر دولتی رفاه، تهران، ایران)
کلید واژه: منع تحصیل دلیل, دعاوی خانواده, تحقیقات دادگستری, دادرسی مدنی, زوجیت,
چکیده مقاله :
در دعاوی مدنی، برخلاف جرائم کیفری، دادرس به موجب اصل بی طرفی، حق ندارد که مستقیماً به جمع آوری دلیل اثبات مدعا به نفع یکی از طرفین دعوا اقدام کرده که از آن با نام قاعده منع تحصیل دلیل نام می برند. این پژوهش به روش تحلیلی- توصیفی به بحث در مورد کاربرد قاعده مذکور در دعاوی زوجین که نوع خاصی از دعاوی مدنی می باشد، پرداخته است. نتایج حاکی از آن است که در مواردی که جرم در دعاوی بین زوجین حادث شده، می توان به موجب قانون آئین دادرسی کیفری، نسبت به تحقیقات اقدام کرد. تحقیقات محلی به موجب ق.آ.د.م در اختیار قاضی قرار دارد و می تواند به استناد آن، که علم خود را متأثر کرده، حکم صادر کند. در مواردی نیز ضمن مصاحبه های دوطرفه، با حفظ اصل بی طرفی نسبت به اقرار حقیقت از زبان زوجین اقدام شده و به صورت کلی می توان نتیجه گرفت که قاعده منع تحصیل دلیل، قاعده ای کاملاً مطلق نبوده و در چارچوب اصل بی طرفی می توان اقداماتی در جهت تحصیل دلیل انجام داد که در دعاوی زوجین به نسبت دیگر دعاوی مدنی، انعطاف تعدیل این قاعده بیشتر است.
In civil litigation, unlike criminal offenses, the judge, according to the principle of impartiality, has no right to directly collect the evidence of the claim in favor of one of the litigants, which is called the prohibition rule. This research uses analytical-descriptive method to discuss the application of this rule in litigation of couples, which is a special type of civil litigation. In this research, the aim is to investigate the application of the rule of prohibition of reason in family lawsuits. It was concluded that in cases where the crime occurred in litigation between spouses, it is possible to conduct an investigation in accordance with the Code of Criminal Procedure. The local investigation is under the jurisdiction of the judge, according to which he can issue a verdict based on which he has influenced his knowledge. In some cases, in addition to two-way interviews, the principle of neutrality is used to acknowledge the truth in the language of the couple, and in general, it can be concluded that the rule prohibiting the study of evidence is not a completely absolute rule and within the framework of the principle On the other hand, measures can be taken to obtain evidence that couples' litigation is more flexible than other civil litigation.
ابراهیمیان، نجات الله؛ کریمی، عباس؛ موحدیان، غلامرضا؛ فروشانی، شاهنوش؛ عبدالصالح، محمد (1394). قلمرو اختیارات دادرس در تحصیل دلیل در دعاوی مدنی. تهران: میزان، چاپ دوم، ج2.
ابن اثیر، مـبارک بن محـمد جزری (1364ق). النـهایة فی غریب الحدیـث و الاثر. قم: اسماعیلیة، ج1.
ابن ادریس، محمد بن احمد (1270ق). السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی. به کوشش حسن بن احمد موسوی، ابوالحسن بن مسیح. قم: دارالقلم، ج1.
احمدیه، مریم؛ جعفرپور، جمشید (1380). طلاق به درخواست زن و به درخواست شوهر. تهران: سفیر صبح.
ادیب، مجید (1385). اصول مسئولیت مدنی. تهران: نشر میزان، چاپ دوم.
انصاری، محمدجواد (1389). حق طلاق برای زن از دیدگاه امام خمینی. تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، چاپ سوم، ج1.
بادینی، حسن (1392). فلسفه مسئولیت مدنی. تهران: شرکت سهامی انتشار.
بزرگوار، وجیهه (1391). جایگاه نظریه کارشناسی پزشکی قانونی در ادله اثبات دعوی. وکیل مدافع، 3(1)، ص 43-50.
پوراستاد، مجید (1391). نقش دادرس مدنی در تحصیل دلیل و کشف حقیقت. تهران: موسسه مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش، چاپ دوم، ج1.
جوکار، محبوبه (1390). حقوق و وظایف متقابل زن و شوهر. پژوهشنامه اسلامی زنان و خانواده، 8(1)، ص 116-79.
خوئی، سید ابوالقاسم (1391ق). تکمیله المنهاج. تهران: نشر خرسندی، ج1.
دهخدا، علی اکبر (1391). فرهنگ لغت. تهران: سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی، ج1.
زبیدی، محمد مرتضی (1414ق). تاج العروس من جواهر القاموس. بیروت: مکتبة الحیاة.
زهیلی، وهبه (1418ق). الفقه الاسلامی و ادله. دمشق: دارالفکر، چاپ چهارم، ج1.
سلار دیلمی، حمزۀ بن عبدالعزیز (1404ق). المراسم العلویه و الأحکام النبویه فی الفقه الإمامی. قم: منشورات الحرمین، ج1.
شریفی، هادی؛ رفیعی، علی (1392). رابطه علم دادرس با دلایل قانونی اثبات دعاوی مدنی. تحقیقات حقوقی، 6(19)، ص25-48.
شیخ‌نیا، امیرحسن (1375). ادله اثبات دعوی. تهران: شرکت سهامی انتشار، چاپ سوم، ج1.
عاملی، محمد بن علی موسوی (1411ق). نهایه المرام فی شرح مختصر شرائع الاسلام. قم: دارالقلم، ج1.
عبدالرحمان، محمود (2010 م). معجم المصطلحات والالفاظ الفقهیه. قم: دارالقلم، چاپ سوم، ج2.
عروسـی حویزی، عبـد علی بن جمعه (1415ق). تفـسیر نورالثقلین. قم: مؤسـسه اسماعیلیان، ج4.
علامه حلی، حسن بن یوسف (1414ق). تذکره الفقها. قم: دارالقلم، ج1.
عمید، حسن (1391). فرهنگ لغت. تهران: سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی.
قانون اساسی ایران، مصوب 1358، بازنگری شده در سال 1368.
قانون آئین دادرسی کیفری مصوب 1392.
قانون آئین دادرسی مدنی مصوب 1381.
قانون مدنی مصوب 1316.
قانون مسئولیت مدنی مصوب 1339.
مصاحبه با: جامه شورانی، رضا، 20/04/1399، قاضی دادیار دادگستری کرمانشاه.
مصاحبه با: حسینی، رضا (21/04/1399). موضوع مصاحبه: دادرسی در دعاوی خانواده.
معین، محمد (1391). فرهنگ لغت. تهران: سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی.
_||_