بررسی شناخت حسی از دیدگاه ارسطو و سهروردی

محورهای موضوعی : فلسفه اسلامی

مجید احسانفر ¹ (دانشجوی دکتری، گروه فلسفه دین و مسائل جدید کلامی، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران.)
حسین فلسفی ² (استادیار، گروه فلسفه و حکمت اسلامی، واحد خرم آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، خرم آباد، ایران)

تاریخ دریافت : 1401/01/20 تاریخ پذیرش : 1401/03/04 تاریخ انتشار : 1401/04/01

کلید واژه: شناخت حسی, ارسطو, ابن سینا, سهروردی,

چکیده مقاله :

هدف پژوهش حاضر بررسی شناخت حسی از دیدگاه ارسطو و سهروردی است. روش پژوهش توصیفی – تحلیلی بوده و نخست، دیدگاه ارسطو، درباره‌ چگونگی شناخت حسی کاویده شد؛ سپس با بیان دو نقد کارساز سهروردی بر فلسفه مشاء، یکی در زمینه‌ روش‌شناختی و دیگری در زمینه‌ شناخت حسی، دیدگاه سهروردی بررسی گردید، در پایان دو دیدگاه مشاء و اشراق تحلیل گردید و نشان داده شد که نقد سهروردی بر دیدگاه ارسطو درباره شناخت حسی، نقدی بنیادی است. نتایج نشان می‌دهد که نقد و گذر از معرفت‌شناختی حسی ارسطو می‌تواند به راهکاری بدیع و استوار‌تر منجر شود.

چکیده انگلیسی:

The purpose of the present study is to review sensory cognition from the view of Aristotle and Sohrewardi. The method of research is descriptive-analysis and in this regard first, the Aristotle's view about sensory cognition was studied and then, Sohrewardi's view was explore by two effective criticisms from Sohrewardi on Peripatetic school of philosophy, one in terms of methodology and another about sensory cognition. Finally, the Peripatetic school of philosophy and Illuminationism were analyzed and it was revealed that Sohrewardi's critique of Aristotle's view about sensory cognition is fundamental. The results showed that a critical review of Aristotle's sensory epistemology can lead to a new and more consistent guideline.     

منابع و مأخذ:

 ابن سینا، حسین (1381). التعلیقات. قم: بوستان کتاب.

ابن سینا، حسین (1404ق) . الشفاء. قم: منشورات مکتبه آیت‎الله العظمی المرعشی النجفی.

ارسطو (1366). متافیزیک. ترجمه شرف‌الدین خراسانی. تهران: نشر گفتار.

برن، ژان (1373). ارسطو و حکمت مشاء. ترجمه سید ابوالقاسم پورحسینی. تهران: موسسه انتشارات امیرکبیر.

خراسانی، شرف‌الدین (2536). از سقراط تا ارسطو. تهران: انتشارات دانشگاه ملی ایران.

داودی، علیمراد (1349). عقل در حمکت مشاء. تهران: انتشارات دهخدا.

دهخدا، علی‌اکبر (1377). لغت نامه. انتشارات دانشگاه تهران.

راس، دیوید (1377). ارسطو. ترجمه مهدی قوام صفری. تهران: فکر روز.

ژیلسون، اتین (1370). روح فلسفه در قرون وسطی. ترجمه داوودی. تهران: موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.

سهروردی، شهاب‌الدین یحیی (1377). مجموعه مصنفات شیخ اشراق. تصحیح و مقدمه از هانری کربن. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، ج1-3.

شهرزوری، شمس‌الدین محمد (1380). شرح حکمه الاشراق. تصحیح و تحقیق و مقدمه از حسن ضیائی تربتی. تهران: انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.

شیرازی، قطب‌الدین (1380). شرح حکمۀ الاشراق. به اهتمام عبدالله نورانی و مهدی محقق. تهران: موسسه مطالعات اسلامی.

فارابی، ابونصر (1990م). کتاب الحروف. تحقیق محسن مهدی. بیروت: دارالمشرق.

فخری، ماجد (1372). سیر فلسفه در جهان اسلام. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.

فلسفی، حسین (1391 الف). منطق اشراق؛ پژوهشی در منطق حکمت اشراق سهروردی. قم: بوستان کتاب.

فلسفی، حسین (1391ب). خرد در برابر خرد؛ پژوهشی در داوری‌های حکمت اشراق سهروردی. خرم‌آباد: دانشگاه آزاد اسلامی ‌واحد خرم‌آباد.

کاپلستون، فردریک (1368). تاریخ فلسفه یونان و روم. ترجمه سید جلال‌الدین مجتبوی. تهران: شرکت انتشارات علمی‌ و فرهنگی؛ سروش.

گمپرتس، تئودور (1375). متفکران یونانی. ترجمه محمدحسن لطفی. تهران: شرکت سهامی انتشارات خوارزمی.

نوسباوم، مارتا (1380). ارسطو. ترجمه عزت‌الله فولادوند. تهران: طرح نو.

هاملین، دیوید (1374). تاریخ معرفت‌شناسی. ترجمه شاپور اعتماد. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.

 Aristotle (1933). Greek text with English: Metaphysics. Trans.: Hugh Tredennick. Loeb Classical Library; Harvard U. Press.

 Aristotle (1960). Posterior Analytics; Topica. Greek text with translation by Hugh Tredennick, E.S. Forster. Loeb Classical Library 391. Cambridge, MA.: Harvard University Press.

 Aristotle (1984). The Complete Works of Aristotle. Princeton: Princeton University Press.

Ross, D. (1995). Aristotle. London and Newyork press.