فقه جواهری در نگاه امام خمینی(ره)
محورهای موضوعی : فقه و مبانی حقوق
مجتبی رحیمی
1
(
استاد
)
کلید واژه: فقه جواهری, خطوط اصلی, تکامل, تحول, خطوط تکامل پذیر,
چکیده مقاله :
تحول در حوزه های علمیه، عرصه های مختلفی دارد. تحول در شیوه و متد اجتهاد، تحول در شیوه مدیریت حوزه، تحول در شیوه آموزش و ... بی شک مهم ترین عرصه در این زمینه، تحول یا عدم تحول در شیوه اجتهاد است. نظر امام خمینی (ره) در مورد متد و شیوه اجتهاد لزوم حفظ اجتهاد سنتی و جواهری است. از این رو برخی از کسانی که مخالف تحول در شیوه اجتهاد هستند، سخنان حضرت امام را مستندی برای سخنان خود قرار می دهند. در حالی که ایشان از کسانی است که عمیقا اعتقاد به پویایی فقه شیعه دارد و با تحفظ بر اصول اصلی فقاهت شیعی، دست به تکامل عرصه های مختلف فقاهت زده اند. لذا ضروریست با تبیین مشخصات اجتهاد مرسوم و سنتی، عرصه هایی را که تحول در آن ها انحراف و زمینه هایی که تحول در آن ها رشد و پیشرفت محسوب می شود، روشن شود و نیز عملکرد حضرت امام با استناد به آثاری که از ایشان به جای مانده و با توجه به زمینه های اجتماعی ای که موجب شده امام بر اجتهاد جواهری تأکید کند، تبیین شود. لذا در ادامه مشخصات اجتهاد سنتی شیعی بررسی شده و با استناد به عملکرد حضرت امام در فقه و اصول و نیز تبیین برخی شرایط اجتماعی حاکم بر زمانی که حضرت امام، سخن از فقه جواهری زده اند، مقصود ایشان از فقه جواهری روشن می شود. علاوه بر این از سخنان مقام معظم رهبری نیز در تبیین مقصود امام راحل استفاده می کنیم.
تتحول در حوزه های علمیه، عرصه های مختلفی دارد. تحول در شیوه و متد اجتهاد، تحول در شیوه مدیریت حوزه، تحول در شیوه آموزش و ... بی شک مهم ترین عرصه در این زمینه، تحول یا عدم تحول در شیوه اجتهاد است. نظر امام خمینی (ره) در مورد متد و شیوه اجتهاد لزوم حفظ اجتهاد سنتی و جواهری است. از این رو برخی از کسانی که مخالف تحول در شیوه اجتهاد هستند، سخنان حضرت امام را مستندی برای سخنان خود قرار می دهند. در حالی که ایشان از کسانی است که عمیقا اعتقاد به پویایی فقه شیعه دارد و با تحفظ بر اصول اصلی فقاهت شیعی، دست به تکامل عرصه های مختلف فقاهت زده اند. لذا ضروریست با تبیین مشخصات اجتهاد مرسوم و سنتی، عرصه هایی را که تحول در آن ها انحراف و زمینه هایی که تحول در آن ها رشد و پیشرفت محسوب می شود، روشن شود و نیز عملکرد حضرت امام با استناد به آثاری که از ایشان به جای مانده و با توجه به زمینه های اجتماعی ای که موجب شده امام بر اجتهاد جواهری تأکید کند، تبیین شود. لذا در ادامه مشخصات اجتهاد سنتی شیعی بررسی شده و با استناد به عملکرد حضرت امام در فقه و اصول و نیز تبیین برخی شرایط اجتماعی حاکم بر زمانی که حضرت امام، سخن از فقه جواهری زده اند، مقصود ایشان از فقه جواهری روشن می شود. علاوه بر این از سخنان مقام معظم رهبری نیز در تبیین مقصود امام راحل استفاده می کنیم.
_||_
