بررسی ارتباط وجود ذهنی با معاد جسمانی و روحانی از دیدگاه ملاصدرا
محورهای موضوعی : فلسفه اسلامی
فاطمه اسدی
1
(دانشگاه تربیت دبیر)
عین الله خادمی
2
(دانشگاه تربیت دبیر شهید رجائی)
کلید واژه: خیال, معاد, وجود ذهنی, خلاّقیت,
چکیده مقاله :
مسأله نفس و اهمیت آن در باب معاد از دیر باز مورد توجه اندیشمندان قرار گرفته است. به ویژه توجه صدرالمتألهین به این امر از زاویه وجود، صبغه نوینی به این موضوع در فضای فلسفه بخشیده است. وی با پذیرش وجود ذهنی در کنار وجود عینی، می خواهد وجودی را در فلسفه عرضه کند که مخلوق نفس انسانی و فاقد اثر و منشأ خارجی است؛ مسأله وجود ذهنی در فلسفه ملاصدرا کارکردهای متفاوتی دارد که یکی از جدی ترین آنها، پیوند آن با مسأله معاد است. وی با پذیرش دو نحوه معاد روحانی و جسمانی، تحقق آن را به عملکرد نفس در دنیا نسبت می دهد؛ به این بیان که متناسب با اعمال نفس، لذّات و آلام جسمانی و روحانی در آخرت با خلاّقیت نفس در ساحت قوه خیال صورت می گیرد. صدرالمتألهین با استناد به قدرت خیال بر این اعتقاد اصرار دارد هر کس کیفیت قدرت الهی را در خیال خویش بپذیرد، باور می کند که نیات صورت خارجی می یابند. گر چه ملاصدرا با عدم بیان مسائل وجود ذهنی می تواند قائل به پذیرش خلاّقیت نفس شود اما کار برجسته وی استفاده از راهکاری به نام تجرّد خیال است و مهمتر از همه بیان اصول متمایز در معاد جسمانی کمک شایانی به اثبات ارتباط وجود ذهنی با معاد داشته. آنچه کار وی را از سایر فلاسفه چون بوعلی ممتاز می کند پذیرش تجرّد خیال به معنی ارتقای صورت و خروج از نقص به سوی کمال است نه تقشیر صورت از ماده.
The resurrection of the soul and its importance has long been of interest to scholars. Especially Mulla Sadra was considered to this subject according to Existense which is given a new aspect to this philosophy. Along with reception of mental Existense and Objective Existence, he was offerd the existens in the philosophy that created the human soul and is ineffective and foreign origin. Problem of mental existence in Mulla Sadra has different functions that one of the most serious of which, linking it to the issue of the Resurrection. Mental existence in Mulla Sadra has different functions, most important, linking it to the Resurrection. He was Attributed the realizing of physical and spiritual resurrection with acceptance of the function in the world.according to spirit action,physical and spiritual pleasures and pains in the hereafter takes place in the realm of imagination and creativity. Mulla Sadra insists citing the enormous power of imagination to believe that everyone accept the quality of divine power in his imagination belive that intent can real shape in out. Although Mulla Sadra without the expression of mental issues can be convinced to soul creativity but his outstanding work using a mechanism called the immateriality of imagination and importantly, distinctive principles expressed in the bodily resurrection help to prove the existence of a mental resurrection. What makes his work distinctive from other philosophers such as Bu Ali immateriality of imagination means to promote acceptance of imperfection to perfection is not peeling face and exit face of the matter.
