بررسی خاصیت ضدالتهابی ‌‌عصاره‌‌ های اتانولی، پروپیلن گلایکولی و گلیسرولی گیاه Helichrysum oocephalum Boiss

عالمه سرایانی ¹ (دانشجوی کارشناسی‌ارشد، گروه زیست‌شناسی، واحد مشهد، موسسه آموزش عالی کاویان، مشهد، ایران)
ندا  امینی ² (استادیار، گروه زیست‌شناسی، واحد مشهد، موسسه آموزش عالی کاویان، مشهد، ایران)

تاریخ ارسال : 1402/10/19 تاریخ تایید : 1402/11/26

کلید واژه: پروپیلن گلایکول, ضدالتهاب, عصاره‌‌ اتانولی, گلیسرول, گیاهHelichrysum oocephalum Boiss .,

چکیده مقاله :

بسیاری از بیماری‌های ویروسی، قارچی و یا آسیب های مختلف سبب ایجاد پاسخ التهابی در بدن می‌شود. اما در بعضی از موارد، التهاب از حد طبیعی خود خارج شده و شروع به گسترش و آسیب به اندام‌های مختلف می‌کند و تنها راه چاره، استفاده از داروهای استروئیدی و غیراستروئیدی است که نه تنها مضرات فراوان دارد بلکه گاها عملکرد خوبی در پاسخ به التهاب نیز ندارد. با توجه به اینکه گیاهان از دیرباز منبعی غنی از ترکیبات دارویی بشمار می‌روند هدف از این مطالعه بررسی خواص ضد التهابی عصاره گیاه H. oocephalum با استفاده از روش مهار همولیز و مهار پروتئیناز می‌باشد. در این مطالعه پس از دریافت کد اخلاق، ابتدا تمام بخش های گیاه H. oocephalum پودر شد و با روش ماسراسیون و استفاده از سه نوع حلال (اتانول (50%)، پروپیلن گلایکول (50%) و گلیسرول (50%)، 3 نوع عصاره آماده شد. سپس از هرکدام از آنها غلظت‌های 25، 50، 75 و 100 میکرو‌گرم بر میلی‌لیتر تهیه شد. برای بررسی خاصیت ضدالتهابی از دو آزمایش استفاده شد. در آزمایش مهار همولیز، ۲ میلی‌لیتر از خون فرد سالم در سانتریفیوژ به مدت ۵ دقیقه با سرعت ۳۰۰۰ دور در دقیقه جداسازی شد. سرم، جداسازی شده و با محلول 9% سدیم کلرید شسته شد مرحله سانتریفیوژ و شستشو سه بار تکرار شد نهایتا ۳ میکروتیوپ انتخاب و درون هر کدام بافر فسفات، عصاره‌‌‌‌ موردنظر و خون ریخته شد، به مدت ۲۰ دقیقه در حمام آب قرارگرفت و ۳ دقیقه با سرعت ۳۰۰۰ دور در دقیقه سانتریفیوژ شد. جذب مایع بالایی در540 نانومتر سنجیده شد. در آزمایش مهار پروتئیناز، عصاره‌‌های به غلظت رسیده همراه با 06/0 میلی گرم تریپسین، ۱ میلی‌لیتر تریس هیدروکلراید بافر درون لوله آزمایش ریخته شد و بمدت 5 دقیقه در انکوباتور قرارگرفت. سپس کازئین 8/0 درصد اضافه شد و 20 دقیقه انکوبه شد. در مرحله آخر به هر لوله، ۲ میلی‌لیتر اسید پرکلریک اضافه و بعد از سانتریفیوژ میزان جذب در 210 نانومتر بررسی شد. نتایج نشان داد، عصاره پروپیلن گلایکولی در غلظت 100 میکروگرم بر میلی‌لیتر بیشترین اثر مهار همولیز و مهار پروتئینازی را نسبت به دو عصاره دیگر (اتانولی و گلیسرولی) و غلظت‌های دیگر، دارد (p<0.05). درنتیجه احتمال می‌رود عصاره پروپیلن گلایکولی گیاه H. oocephalum بدلیل داشتن خاصیت ضد التهابی خوب، پتانسیل استفاده در صنایع دارویی را داشته باشد.

منابع و مأخذ:

1) اصغرزاده، ف.، روزبهانی، ر. و م، خزاعی. 1395. التهاب مزمن خفیف: علل و اثرات آن. مجله دانشکده پزشکی اصفهان، 34(379): 421-408.
2) عباسی، ن.، عزیزی جلیلیان، ف.، عبدی، م. و م، سیف‌منش. 1385. بررسی اثر ضدمیکروبی عصاره گیاه Scrophularia striata Boiss بر روی استافیلوکوکوس اورئوس و پسودوموناس ائروژینوزا و مقایسه آن با آنتی بیوتیک‌های موثر انتخابی. نشریه گیاهان دارویی، 6(1): 18-10.
3) نجف پور نوایی، م.د.، میرزا، م. و ع، غفرانی پناه. 1394. بررسی و مقایسه ترکیبهای شیمیایی اسانس اندام های مختلف گیاه Helichrysum pallasii (Spreng.) Ledeb در رویشگاه طبیعی استان تهران. مجله اکوفیتوشیمی گیاهان دارویی، 3(4): 79-85.
4) Bjarnason, I. and J, Hayllar. 1993. Side effects of nonsteroidal anti-inflammatory drugs on the small and large intestine in humans. Gastroenterology, 104(6): 1832-1847.
5) Bouzid, D. and M.M, Zerroug. 2016. Evaluation of in vitro anti-inflammatory activity of Helichrysum italicum (Roth) G. Don essential oil, 8(4): 41-44.
6) Coles, L.S., Fries, J.F., Kraines, R.G. and S.H, Roth. 1983. From experiment to experience: side effects of nonsteroidal anti-inflammatory drugs. The American journal of medicine, 74(5): 820-828.
7) Gunathilake, K., Ranaweer, A.K. and H.V, Rupasinghe. 2018. In vitro anti-inflammatory properties of selected green leafy vegetables. Biomedicines, 6(4): 107.
8) Imtiyaz, H.Z. and Simon, M.C. 2010. Hypoxia-inducible factors as essential regulators of inflammation. Curr Top Microbiol Immunol, 345: 105-120.
9) Lourens, A., Viljoen, A.M. and F, Van-Heerden. 2008. South African Helichrysum species: a review of the traditional uses, biological activity and phytochemistry. Journal of Ethnopharmacology, 119(3): 630-652.
10) Mamlouk, S. and B, Wielockx. 2013. Hypoxia-inducible factors as key regulators of tumor inflammation. Int J Cancer, 132(12): 2721-2729.
11) Mathekga, A. and J, Meyer. 1998. Antibacterial activity of South African Helichrysum species. South African Journal of Botany, 64(5): 293-295.
12) Nasri, S., Salehi-Sourmaghi, M.H., Amin, G., Mohebali, S. and A, Sharifi. 2013. Major essential oil components, antinociceptive and anti-inflammatory effects of hexane extract of Vitexagnus-castus L. fruits and possible mechanism in male mice. Paramed Sci, 4(3): 10-16.
13) Ninčević, T., Grdiša, M., Šatović, Z. and M, Jug-Dujaković. 2019. Helichrysum italicum (Roth) G. Don: Taxonomy, biological activity, biochemical and genetic diversity. Industrial Crops and Products, 138: 111487.
14) Nono, H.W., Nanfack, A.R.D., Tchegnitegni, B.T., Ngansop, C.A.N., Dongmo, F.L.M., Awouafack, M.D., Boyom, F.F., Ndjakou, B.L., Stammler, H-G., Neumann, B., Sewald, N. and S.A, Ngouela. 2023. Foetidumins AD, and other chemical constituents from Helichrysum foetidum (L.) Moench (Asteraceae) with antiparasite activity. Phytochemistry, 210: 113672.
15) Rainsford, K.D. and G.P, Velo. 2012. Side-effects of anti-inflammatory drugs: part two studies in major organ systems, Springer Science & Business Media.
16) Rios, J.L. and M.C, Recio. 2005. Medicinal plants and antimicrobial activity. Journal of ethnopharma cology, 100(1-2): 80-84.
17) Sala, A., Recio, M.d.C., Giner, R.M., Máñez, S., Tournier, H., Schinella, G. and J.L, Ríos. 2002. Anti-inflammatory and antioxidant properties of Helichrysum italicum. Journal of Pharmacy and Pharmacology, 54(3): 365-371.
18) Schmid-Schönbein, GW. 2006. Analysis of inflammation. Annu Rev Biomed Eng; 8: 93-151.
19) Vane, J.R. and R.M, Botting. 1998. Anti-inflammatory drugs and their mechanism of action. Inflammation Research, 47: 78-87.
20) Vane, J.R. and RM, Botting. 1996. Mechanism of action of anti-inflammatory drugs. Scandinavian Journal of Rheumatology, 25(sup102): 9-21.
21) Vujić, B., Vidaković, V., Jadranin, M., Novaković, I., Trifunović, S., Tešević, V. and B, Mandić. 2020. Composition, antioxidant potential, and antimicrobial activity of Helichrysum plicatum DC. Various extracts. Plants, 9(3): 337.