رتبه‌بندی قدرت‌ملی کشورهای حاشیه خلیج فارس به روش TOPSIS

محورهای موضوعی : کالبدی

مرتضی فراهانی ¹ , زهرا پیشگاهی فرد ²

1 - دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیای سیاسی، دانشگاه تهران
2 - استاد جغرافیای سیاسی، دانشگاه تهران

تاریخ دریافت : 1398/03/07 تاریخ پذیرش : 1398/03/07 تاریخ انتشار : 1393/06/01

کلید واژه:

چکیده مقاله :

چکیده مقایسه و جایگاه قدرت‌ملی کشورها در نظام ژئوپلیتیک جهانی، همواره از دغدغه‌های دانشمندان جغرافیای سیاسی و ژئوپلیتیک بوده است. به همین علت تلاش‌های متعددی جهت سنجش و مقایسه قدرت کشورها در قالب روش‌ها و مدل‌های مختلف صورت گرفته است که همه آنها از منظر یک یا چند متغیر یا بعد محدود، کشورهای جهان را رتبه‌بندی و مقایسه کرده‌اند و هیچ‌گاه منعکس کننده جایگاه واقعی قدرت‌ملی کشورها نبوده است. در این پژوهش، سنجش و مقایسه قدرت‌ملی کشورهای حاشیه خلیج فارس با استفاده از روش TOPSIS انجام می‌گیرد. به این منظور روش انتروپی تعدیل شده برای تعیین وزن شاخص‌ها، مورد استفاده قرار می‌گیرند. امکان استفاده از تعداد زیادی متغیر متناسب با شرایط استراتژی موجود، شاخص‌های کمی و کیفی و با کارکردهای مثبت و منفی، داده‌ها و اطلاعات روز دنیا در مدل استفاده شده، باعث می‌گردد تا از اشکالات مدل‌های پیش مبرا باشد. نتایج بدست آمده از این پژوهش نشان می‍‌دهد که این منطقه دارای سه سطح قدرت می‌باشد. به ترتیب؛ ایران در سطح اول، عربستان در سطح دوم، امارات، عراق، کویت، بحرین، عمان و قطر در سطح سوم قدرت منطقه خلیج فارس قرار دارند.

منابع و مأخذ:

9- منابع

آذر، عادل و رجب زاده، علی(1389). تصمیم گیری کاربردی رویکرد MADM، تهران: نگاه دانش.

ابوالحسن شیرازی، حبیب الله و همکاران(1391). سیاست و حکومت خاورمیانه، تهران:سمت.

اصغرپور، محمد جواد(1390). تصمیم گیری چند معیاره،تهران:انتشارات دانشگاه تهران.

تلیس، اشلی و همکاران(1383). سنجش قدرت‌ملی در عصر فراصنعتی، تهران:نظارت و ترجمه مؤسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین المللی ابرار معاصر تهران.

پرسکات(1352). دیدگاه‌های نو در جغرافیای سیاسی، ترجمه دره میر حیدر، تهران:انتشارات دانشگاه تهران.

حافظ‌نیا، محمد رضا(1379). مبانی مطالعات سیاسی_اجتماعی (1)، قم: سازمان حوزها و مدارس علمیه خارج از کشور.

حافظ‌نیا، محمد رضا و همکاران(1383).«تحلیل مبانی جغرافیایی قدرت ملی جمهوری اسلامی ایران»، علوم جغرافیایی، دوره 1، شماره1، تهران.

حافظ نیا، محمد رضا(1389). قدرت ومنافع ملی (مبانی، مفاهیم و روش‌های سنجش)، تهران:انتخاب.

حافظ نیا، محمد رضا(1390). اصول ومفاهیم ژئوپلیتیک، مشهد: انتشارات پاپلی.

حافظ نیا، محمد رضا و ربیعی، حسین(1392). مطالعات منطقه‌ای خلیج فارس، تهران: انتشارات سمت.

رحیم پور، علی(1389). امنیت خلیج فارس و جایگاه استراتژیک ایران، فصلنامه جغرافیای انسانی، سال 3، شماره1، گرمسار.

درایسدل، آلاسدایر و جرالد، بلیک(1374). جغرافیای سیاسی خاورمیانه و شمال افریقا، ترجمه دره میرحیدر، تهران: انتشارات دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی.

زرقانی، سید‌هادی(1388). مقدمه‌ای بر قدرت‌ملی،کارکردها، محاسبه و سنجش، تهران:پژوهشکده مطالعات راهبردی.

عزتی، عزت الله(1390)، ژئوپلیتیک در قرن بیست و یکم، تهران: انتشارات سمت.

قاسمی، فاطمه(1374)، خلیج فارس بعد از جنگ عراق و کویت و حضور امریکا در منطقه، مجموعه مقالات پنجمین سمینار خلیج فارس، تهران:مرکز مطالعات خلیج فارس.

قاضی نوری، سپهر و طباطبائیان، حبیب الله(1384). تحلیل حساسیت مسائل تصمیم‌گیری چندشاخصه نسبت به تکنیک مورد استفاده، تهران:دفتر همکاری‌های فناوری ریاست جمهوری.

نامی، محمد حسن و محمد پور، علی(1389). جغرافیای سیاسی و حقوقی آب‌های ایران، تهران: زیتون سبز.

Ashley J. Tellis ,etal.(2000).Measuring National Power in the Postindustrial Age. New York: Rond.

Goldstein, Joshua S.(1999). International Relations, New York: Longman.

http://cia-world-factbook.realclearworld.com

Jablonsky, David(1997).National Power,Parameters, (Taken From Internet).

Kadera, M.kelly(2004). MeasuringNationalPower, InternationalInteractions, Taylor & Francis.

Kohen, Saul(1994). Geopolitics in the new world Era, In Reordering in the World, USA: Westview press.

Lairson, Thomas D & Skidmore, David(1993). International Political Economy. U.S.A: Harcourt Brace Jovanovich College Publishers.

Muir, Richard(1987). ModernPoliticalGeography ,London andHongKong: MacMillanEducation.

Prescott, Victor etal(2005). The Maritime Political Boundaries of the Word, Netherlands: Koninklijke Brill NV.

Taylor, Peter(1994). Political Geography, U.K:Longman Scientific and Technical.

The World Bank_Yearbook_ 2012