تحلیل رابطه جهت و زاویه تابش خورشید و جهت‌گیری دیوار در انتقال انرژی گرمایی به داخل ساختمان در شهرهای گرمسیری (مطالعه موردی شهر لار)

محورهای موضوعی : کالبدی

حسن لشکری ¹ (دانشیار جغرافیای طبیعی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران)
زینب محمدی ² (دانشجوی دکتری آب و هواشناسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران)

تاریخ دریافت : 1398/02/08 تاریخ پذیرش : 1398/02/08 تاریخ انتشار : 1394/02/01

کلید واژه:

چکیده مقاله :

چکیده بشر از گذشته‌های بسیار دور جهت ایمن ماندن از آسیب‌های ناشی از بلایای جوی همچون توفان‌ها، سرما و گرمای شدید، تابش آفتاب، باران، برف، سیل و حملات جانوران و آسایش روانی و حفظ اموال خود دست به ساخت سرپناه و مسکن نموده است. به تجربه در واکنش به شرایط جوی و همسازی بیشتر با شرایط اقلیمی و استفاده از پتانسیل‌های جوی و پرهیز از اثراث سوء آن جهت ساختمان، بازشوها و مصالح جهت خیابان وکوچه‌ها را به گونه‌ای انتخاب نموده است که از شرایط اقلیمی بیشترین بهره را ببرد. در این تحقیق بصورت تجربی سعی شد نقش دیوار را در میزان انتقال گرمای حاصل از تابش آفتاب (انرژی تابشی مستقیم و غیر مستقیم) را بداخل ساختمان درشهرهای گرمسیری جنوبی نشان دهد. پدیده‌ای که هزینه لازم برای مطلوب سازی هوای داخل اطاق را برای ساکنان ساختمان تعیین می‌کند. نمونه انتخابی بیانگر نقش مصالح و جهت گیری ساختمان در یک اقلیم گرم می‌باشد. در این تحقیق تجربی سه دماسنج الکلی بر روی سه دیوار در جهات غربی – شرقی و جنوبی ازیک ساختمان خوابگاه دانشگاه انتخاب و تغییرات دما بر روی دیوار در فواصل زمانی سه ساعته در طول 2 ماه اندازه‌گیری شد و نقش دیوار و جهت تابش آفتاب در طول شبانه روز درانتقال گرما به داخل ساختمان تحلیل شده است. با توجه به کاهش زاویه تابش از اوایل مهر تا پایان آذر ماه کمترین دما در دیوار داخلی در 8 تا 10 دیماه ثبت شده است. با وجود اینکه بیشترین مقدار تابش بر روی دیوار شرقی در ساعت 9 صبح و دیوار غربی در ساعت 15 بوده است، ولی دمای ثبت شده در داخل اطاق (بدنه داخلی دیوار)برای دیوار شرقی در ساعت 15 و برای دیوار غربی در ساعت 21 اتقاق افتاده است. یعنی گرما 6 ساعت بعد بداخل اطاق منتشر شده است. در صورتیکه بر روی دیوار جنوبی اوج تابش در ساعت 12 بوده ولی اوج دما در داخل اطاق ساعت 15 تا 18 اتفاق افتاده است.

منابع و مأخذ:

 

منابع

بختیاری، بهرام (1389). اقلیم، انرژی، طراحی ساختمان، گروه ساختمان فنی حرفه‌ای قزوین.

پوردیهمیمی، شهرام (1370). تاثیر سایه ساز‌ها بر کسب انرژی گرمایی، نشریه‌ی صفحه‌ی شماره 3-4، دانشکده معماری وشهر سازی دانشگاه شهید بهشتی تهران.

توسلی، محمود (1360). ساخت شهر ومعماری در اقلیم گرم خشک ایران انتشارات دانشگاه تهران،

دانلودو. لب. ک. (1372). طراحی اقلیمی اصول نظری واجرای کاربرد انرژی ساختمان ترجمه حمید تباریان انتشارات دانشگاه تهران،

راز جویان، محمود(1367). آسایش به وسیله معماری همساز با اقلیم، انتشارات دانشگاه شهید بهشتی تهران.

راز جویان، محمود(1379). آسایش در پناه باد انتشارات دانشگاه شهید بهشتی تهران.

ریاضی، جمشید (1356). اقلیم وآسایش در ساختمان مرکز تحقیقات ساختمان ومسکن.

سلیقه، محمد (1383). مدل سازی مسکن همسازبااقلیم برای شهر چابهار نشریه جغرافیا وتوسعه.

شکیبا منش، ا، وقربانیان، م، 1384 تنظیم شرایط محیطی جلد دوم اصول ومبانی اقلیم شناسی انتشارات طحان تهران

صمیمی، جلال (1364). انرژی خورشیدی برای ایران مجله‌ی فزیک تهرا ن

طاهباز، منصوره (1361). خورشید وجهت گیری ساختمان دفتر فنی آموزش وپرورش دانشکده معماری وشهر سازی دانشگاه شهید بهشتی تهران.

طاهباز، م. جلیلیان، ش. (1383). نقش جدار‌های ساختمان در آسایش حرارتی ساکنین و کاهش انرژی‌های فسیلی مجموعه مقالات چهارمین همایش بهینه سازی مصرف سوخت در ساختمان تهران.

عدل، احمد حسین (1339). اقلیمی ورستنی‌های ایران دانشگاه تهران

علیانی، بهلول (1373). نگرش نو در کاربد آب وهواشناسی. در مدیریت منابع وتوسعه‌ی کشور نقش اب وهوا در طراحی مسکن فصلنامه‌ی جغرافیایی شماره‌ی 35

کسمایی، مرتضی(1383). اقلیم ومعماری انتشارت خاک تهران

کسمایی، مرتضی (1372). پهنه بندی اقلیمی ایران مسکن ومحیط‌ها‌ی سکونی انتشارات مرکز تحقیقات ساختمان و مرکز وزارت مسکن شهر سازی

کسمایی، مرتضی (1369). اقلیم ومعماری خوزستان خورمشهر انتشارات مرکز تحقیقات ساختمام ومسکن شهر سازی

کسمایی، مرتضی (1369). راهنمای طراحی اقلیمی اقلیم گرم وخشک سمنان انتشارات مرکز تحقیقات ساختمان مسکن

کسمایی، مرتضی (1363). اقلیم ومعماری انتشارات عصرزرین

گیدتون، زیگفرید (1388). فضا، زمان، معماری مترجم مزیدی منوچهر انتشارات علمی فرهنگی

لشکری، ح. ، پور خادم ثمین، زهرا. ، 1384، بهینه سازی جهت گیری فضاهای آراد شهر اردبیل بر اساس شرایط اقلیمی فصلنامه‌ی تتحقیقات جغرافیایی شماره 79

لشکری، ح. ، داوری، رضا (1383). تحلیل شرایط بیوکلیمایی انسانی آزربایجان غربی به روش بیکر، فصلنامه‌ی جغرا فیایی سرزمین سال اول شماره 3

لشکری، ح. ، سلکی، هیوا (1388). بهینه سازی جهت گیری بنا‌های ساختمان در شهر سقز بر اساس شرایط اقلیمی فصلنامه‌ی جغرافیایی انسانی، سال اول، شماره 2

هنر بخش، حسن(1348). اصول انتقال حرارت هنر سرای عالی تهران

David lioyd jones. architecture and the environbment:bioclimatic building desig wood stock. ny:overlook press 1998

Hooper Charles desing for dlimateguideling fir the design of low cat houses for the climates of Kenya wairodi:housing research and deveiopment unit university of nairodi 1975

Terjung w h and o^,rourl ,p. a. (1988){simulationthe causal elements of urban heat islands

Landsbetg ,h. e. (1997), (the urban climate). a. cademic press.