میزان شیوع آلودگی مراکز تکثیر و پرورش مزارع قزل‌آلا رنگین‌کمان (Oncorhynchus mykiss) ایران به ویروس سپتی سمی خونریزی دهنده ویروسی (VHS) و نکروز عفونی بافت‌های خون‌ساز (IHN) بر اساس برنامه ملی مراقبت سازمان دامپزشکی کشور ایران

محورهای موضوعی : ویروس شناسی

پریا دهش ¹ (دانشکده دامپزشکی، دانشگاه تهران، تهران، ایران)
امرله قاجاری ² (دفتر بهداشت و بیماری‌های آبزیان، سازمان دامپزشکی کشور، تهران، ایران)
علیرضا باهنر ³ (بخش بهداشت و مواد غذایی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه تهران، تهران، ایران)
نسرین شهبازیان ⁴ (سازمان دامپزشکی)
کامبیز رخشانی مهر ⁵ (سازمان دامپزشکی)

تاریخ دریافت : 1399/05/19 تاریخ پذیرش : 1399/12/27 تاریخ انتشار : 1399/12/28

کلید واژه: ماهی قزل‌آلا رنگین‌کمان, نکروز عفونی بافت‌های خون‌ساز, شیوع, سپتی سمی خونریزی دهنده ویروسی,

چکیده مقاله :

به‌منظور تعیین شیوع و پراکنش جغرافیایی بیماری‌های ویروسی سپتی سمی خونریزی دهنده ویروسی (VHS) و نکروز عفونی بافت‌های خون‌ساز (IHN) در ماهیان قزل‌آلا رنگین‌کمان (Oncorhynchus mykiss) کشور و برنامه ملی مراقبت سالانه در کشور اجرا گردید. در این برنامه که در دو فاز زمستانه و بهاره صورت گرفت، از تمامی مراکز تکثیر، تفریخ و پرورش ماهیان قزل‌آلای کشور، نمونه‌برداری صورت گرفته و نمونه اخذشده مورد آزمون مولکولی Real- Time PCR قرار گرفت. نتایج به‌دست‌آمده ابتدا در نرم‌افزار Excel واردشده و با استفاده از نرم‌افزار SPSS مورد تجزیه‌وتحلیل آماری قرار گرفت.بر اساس نتایج به‌دست‌آمده، شیوع ردیابی بیماری VHS، در نیمه دوم سال 96، در مزارع تکثیر و تفریخ استان‌های خراسان رضوی (54/4%)، کهگیلویه و بویر احمد (5/3%) و چهارمحال بختیاری (04/2%) و در سه‌ماهه اول سال 97، استان‌های اردبیل (66/16%)، زنجان (38/15%) و مازندران (56/2%) شیوع داشته است. در کل کشور شیوع ردیابی بیماری در نیمه دوم سال 96، 86/0% و در سه‌ماهه اول سال 97، 15/1% بوده است. در مورد بیماری IHN، شیوع ردیابی بیماری در نیمه دوم سال 96 در بین مراکز تکثیر و تفریخ، در استان‌های چهارمحال بختیاری (081/4%) و مازندران (56/2%) بوده و در سه‌ماهه اول سال 97 در استان‌های قزوین (4/7%) و مازندران (56/2%) مشاهده گردید. در کل کشور شیوع ردیابی بیماری در نیمه دوم سال 96، 86/0% و در سه‌ماهه اول سال 97، 95/. % بوده است. با توجه به پراکندگی بیماری‌ها و همچنین اهمیت اقتصادی این بیماری‌ها توجه به روش‌های پیش‌گیری و ارتقاء شرایط امنیت زیستی مراکز به‌منظور تأمین بچه ماهی سالم برای کاهش خسارت مهم و ضروری است.

منابع و مأخذ:

1.فرد ف, رئیسی, مومنی, فغانی. بررسی آلودگی تخم‌های قزل‌آلای رنگین‌کمان ایرانی و خارجی به ویروس‌های نکروز عفونی مراکز خون ساز، سپتی سمی خونریزی دهنده ویروسیو نکروز عفونی لوزالمعده: یک مطالعه مقطعی. مجله تحقیقات دامپزشکی

2.سلطانی, زاده ه, فرهید, کاظمی, موسوی از, حسینعلی. مطالعه پراکنش بیماری نکروز عفونی بافت های خونساز (IHN) در پنج استان عمده تولید کننده بچه ماهی قزل آلای رنگین کمان کشور با استفاده از تکنیک های آنتی بادی درخشان به روش غیر مستقیم (IFAT) و واکنش زنجیره ای پلی مراز (nested-RT-PCR). مجله تحقیقات دامپزشکی (Journal of Veterinary Research). 2008;63(2):99-105.

3. حقیقی خیابانیان اصل ع, عادل, سلطانی, حقدوست س, پور ش. بررسی بیماری نکروز عفونی مراکز خونساز (IHN) به روش ایمونوهیستوشیمی در برخی از مراکز تکثیر و پرورش ماهیان قزل آلای ایران. پاتوبیولوژی مقایسه ای. 2005;2:157-64.


4. مصطفی ا. مطالعه ایمنولوژیکی بیماریهای ویروسی مشکوک به نکروز عفونی بافتهای خونساز و لوزالمعده ای ماهی قزل آلا. مجله تحقیقات دامپزشکی ایران (دانشگاه شیراز) : 1379 , دوره 1 , شماره  2 ; از صفحه 85 تا صفحه 95 .

 

5. Ahmadivand, S., Soltani, M., Mardani, K., Shokrpoor, S., Rahmati-Holasoo, H., Mokhtari, A., Hasanzadeh, R. (2016). Isolation and identification of viral hemorrhagic septicemia virus (VHSV) from farmed rainbow trout (Oncorhynchus mykiss) in Iran. Acta tropica, 156: 30-36.


6. Akhlaghi, M., Hosseini, A. (2007). First report on the detection of infectious pancreatic necrosis virus (IPNV) by RT-PCR in rainbow trout fry cultured in Iran. Bulletin-european association of fish pathologists, 27: 205.


7. Asl, A. H. K., Soltani, M., Kazemi, B., Haghdoust, I. S., Sharifpour, I. (2007). Use of immunohistochemical and PCR methods in diagnosis of infectious haematopoietic necrosis disease in some Rainbow trout hatcheries in Iran. Pakistan Journal of Biological Sciences, 10:230-234.


8. Einer-Jensen, K., Winton, J., & Lorenzen, N. (2005). Genotyping of the fish rhabdovirus, viral haemorrhagic septicaemia virus, by restriction fragment length polymorphisms. Veterinary microbiology, 106:167-178.


9. Falahi, R., Soltani, M., Zorriehzahra, M. E. J., Hematzadeh, F. (2006). Serological Diagnosis of Infectious Haematopoietic Necrosis Disease (IHN) in Rainbow Trout (Oncorhynchus mykiss) using Indirect Fluorescent Antibody Test. J. Fac. Vet. Med. Univ. Tehran, 61: 19-22.

10.International Office of Epizootics. Aquatic Animal Health Standards Commission. (2006). Manual of diagnostic tests for aquatic animals. Office International des Epizooties.

11. Jia, P., Breyta, R. B., Li, Q., Qian, X., Wu, B., Zheng, W., Jin, N. (2018). Insight into infectious hematopoietic necrosis virus (IHNV) in Chinese rainbow trout aquaculture from virus isolated from 7 provinces in 2010–2014. Aquaculture, 496:239-246.

12.Khiabanian Asl, A. H., Bandehpour, M., Sharifnia, Z., Kazemi, B., Ahne, W., Bachmann, P. A., Boffey, S. A. (1975). The rhabdoviridae arch virol (Suppl 2): 250-262. Asian Journal of Animal and Veterinary Advances, 3: 181-185.

13. Knüsel, R., Bergmann, S. M., Einer-Jensen, K., Casey, J., Segner, H., & Wahli, T. (2007). Virus isolation vs RT-PCR: which method is more successful in detecting VHSV and IHNV in fish tissue sampled under field conditions. Journal of Fish Diseases, 30, 559-568.

14.Lyngstad, T. M., Hellberg, H., Viljugrein, H., Jensen, B. B., Brun, E., Sergeant, E., Tavornpanich, S. (2016). Routine clinical inspections in Norwegian marine salmonid sites: A key role in surveillance for freedom from pathogenic viral haemorrhagic septicaemia (VHS). Preventive veterinary medicine, 124: 85-95   .   

15. Poissonnier, C., & Teissier, M. (2013). The role of the OIE in information exchange and the control of animal diseases, including zoonoses. Revue scientifique et technique (International Office of Epizootics), 32:447-57.


16. Raissy, M., Momtaz, H., Ansari, M., & Moumeni, M. (2010). Diagnosis of infectious hematopoietic necrosis in rainbow trout hatcheries, Iran. African Journal of Microbiology Research, 4: 1868-1871.


17. Raissy, M., Momtaz, H., Ansari, M., & Moumeni, M. (2010). Use of RT-PCR in diagnosis of infectious hematopoietic necrosis in rainbow trout hatcheries, Iran. African Journal of Microbial Research, 4: 1510-1514.

18.Smail, D. A. (1999). Viral haemorrhagic septicaemia. Fish diseases and disorders, 3: 123-147.

19. Stärk, K. D., Regula, G., Hernandez, J., Knopf, L., Fuchs, K., Morris, R. S., Davies, P. (2006). Concepts for risk-based surveillance in the field of veterinary medicine and veterinary public health: review of current approaches. BMC health services research, 6: 20.


20. Stear, M. J. (2005). OIE Manual of Diagnostic Tests and Vaccines for Terrestrial Animals (Mammals, Birds and Bees) 5th Edn. Volumes 1 & 2. World Organization for Animal Health 2004. ISBN 92 9044 622 6.€ 140. Parasitology, 130:727-727.


21. Suebsing, R., Kim, J. H., Kim, S. R., Park, M. A., & Oh, M. J. (2011). Detection of viruses in farmed rainbow trout (Oncorhynchus mykiss) in Korea by RT-LAMP assay. The Journal of Microbiology, 49: 741-746.


22. Williams K, Blake S, Sweeney A, Singer J.T, Nicholson B.L. (1999). Multiplex reverse transcriptase PCR assay for simultaneous detection of tree fish viruses. Journal of Clinical Microbiology.25:383-391.


23. Zargar A, Soltani M, Hematzadeh F, Kazemi B, Ebrahimzadeh M.H, M. H.(2008). Study on distribution of infectious hematopoietic necrosis (IHN) in five major province producing rianbow trout (Oncorhynchus mykiss) fry in Iran by indirect fluorescence antibody (IFAT) and nested-RTPCR techniquse. Journal of veterinary. 63: 99-105