دراسة التکرار فی قصة موسی وفرعون فی القرآن الکریم

محورهای موضوعی : Contemporary Literature Studies

پرستو قیاسوند ¹ ( )
علی باقر طاهری نیا ² ( )

تاریخ دریافت : 1391/05/21 تاریخ پذیرش : 1391/05/21 تاریخ انتشار : 1389/01/12

کلید واژه:

چکیده مقاله :

من المواصفات الفنیة، والجمالیة للقصص القرآنیة، ظاهرة التکرار التی تدل بدورها علی خضوع الجانب الفنی للجانب الرسائلی. فهناک مشاهد من القصص القرآنیة، جاءت مکررة، ومنتشرة فی السور القرآنیة، لکنه لایطلق علیها عنوان التکرار بما تحمله الکلمة من معناها المألوف، إلا عن تسامح لغوی. تعتبر قصة موسی، وفرعون أکثر القصص القرآنیة تکرارا، والذی یجعله الباحثون من قبیل هذا التکرار، هو إما الإتیان بمختار من القصة تلائم المقتضی الخاص فی السورة، وإما الإتیان بقسم من القصة جاء مکررا فی أکثر من سورة. وکل من هذه المختارات المکررة تزید التصویر الفنی للسورة قوة، وتجسیما. تسعی هذه الورقة وراء مناقشة بلاغة التکرار فی قصة موسی وفرعون، الکشف عما یمتاز به القرآن الکریم من مواصفات تمیز القصص الإلهیة من القصص البشریة.

چکیده انگلیسی:

Repetition figure of speech is one of the aesthetic and technical aspects of the Holy Quran. There are stories of Quran which are repeated in other Surahs. The Story of Moses & Pharaoh is one of the most frequent ones. This repetition occurs weather through bringing examples from the story which are in accordance with the situation or by quoting some parts of it. This repetition adds to the technical imagery of the Surah.The present article studies these repetitions.

منابع و مأخذ:

القرآن الکریم

إبراهیم، عبدالعظیم المطعنی. 1992م. خصائص التعبیر القرآنی وسماته البلاغیة. الطبعة الأولی. بیروت: مکتبة وهبة.

أشرفی، عباس. 1382ش. مقایسه قصص در قرآن وعهدین. الطبعة الأولی، طهران:  انتشارات دستان.

ابن منظور، جمال الدین. 1992م. لسان العرب. الطبعة الثانیة. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.

بستانی، محمود. 1989م. دراسات فنیة فی قصص القرآن. الطبعة الأولی. بیروت: دار البلاغة.

پروینی، خلیل. 1379ش. تحلیل عناصر ادبی وهنری داستان های قرآنی. الطبعة الأولی. طهران: انتشارات فرهنگ گستر.

جعفری، حسینعلی. 1376ش. بررسی هنری بهترین قصه قرآنی. الطبعة الأولی. طهران: نشر حوزه هنری.

الحجازی، محمد محمود. 1970م. الوحدة الموضوعیة فی القصة القرآنیة. الطبعة الأولی. القاهرة: المطبعة المدنی.

حسینی، أبو القاسم. 1378ش. مبانی هنری قصه های قرآن. طهران: انتشارات پارسیان.

الخطیب، عبد الکریم. لاتا. القصص القرآنی فی مفهومه ومنطوقه. القاهرة: المطبعة المدنی.

الراغب الأصفهانی، أبوالقاسم الحسین بن المفضل. لاتا. مفردات ألفاظ القرآن الکریم. بیروت: دار الفکر. 

شحاته، عبد اللّه محمود. 1374ش. در آمدی به تحقیق در اهداف ومقاصد سوره های قرآن کریم. ترجمه محمد باقر حجتی. الطبعة الثانیة. طهران: دفتر نشر فرهنگ إسلامی.

شریفانی، محمد. 1382ش. تحلیل قصص (رویکردی تحلیلی بر قصص قرآن کریم). قم: انتشارات مهر أمیر المؤمنین (ع).

شیخو، الأب لویس. 1960م. المبادیء العربیة. الطبعة السادسة والعشرون. بیروت: دار الشروق.

الصالح، صبحی. 1977م. مباحث فی علوم القرآن. الطبعة العاشرة. بیروت: دار العلم للملایین.

الطباطبائی، محمد حسین. 1983م. المیزان فی تفسیر القرآن. الطبعة الخامسة. بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات.

عبدالتواب، صلاح الدین. 1995م. الصورة الأدبیة فی القران الکریم. الطبعة الأولی. مصر: الشرکة المصریة العالمیة للنشر لوجمان.

عبدربّه، عبدالحافظ. 1972م. بحوث فی قصص القرآن. بیروت: دار الکتاب اللبنانی.

عبدالعال، محمد قطب. 1988م. نظرات فی قصص القرآن. مکة: رابطة العالم الإسلامی.

فضل حسن، عباس. 1987م. القصص القرآنی إیحاؤه ونفحاته. الطبعة الأولی. أردن: مطبعة دار الفرقان.

قطب، سید. لاتا. التصویر الفنی فی القرآن الکریم. مصر: دار الشروق.

قیاسوند، پرستو. 1388ش. بررسی مقایسه ای سه عنصر شخصیت، گفت وگو وپیرنگ در داستان حضرت موسی (ع) وفرعون در قرآن کریم. مقالات دومین همایش قرآن کریم: تبریز.

محدثی، جواد. 1374ش. هنر در قلمرو مکتب. قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی.

ملبوبی، محمد تقی. 1376ش. تحلیلی نو از قصص قرآن. طهران: انتشارات امیر کبیر.

موسوی گرمارودی، علی. 1375ش. داستان پیامبران. الطبعة الخامسة. طهران: انتشارات قدیانی.

مهدوی، سید سعید. 1381ش. قصه ونکات تربیتی آن در قرآن. قم: نشر دفتر تبلیغات إسلامی.

ولی زاده، علی. 1378ش. اشارات فنی به قصه های قرآن. همدان: انتشارات مفتونی.