مبانی قرآنی و روایی مسئولیت مدنی قاضی و جریان آن در قوانین موضوعه

محورهای موضوعی : فصلنامه مطالعات قرآنی

مهدی بهره مند ¹ , احمدرضا توکلی ² , محمد هادی مهدوی ³

1 - دانشجوی دکتری فقه و حقوق، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران.
2 - استادیار، فقه و حقوق، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران
3 - استادیار، فقه و حقوق، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران

تاریخ دریافت : 1397/01/20 تاریخ پذیرش : 1397/01/20 تاریخ انتشار : 1396/12/01

کلید واژه:

چکیده مقاله :

با عنایت به منصب مهم قضاء که در راستای احقاق حق افراد جامعه تأسیس شده است از دیدگاه فقه و حقوق، قاضی بایستی شرایط ویژه‌ای داشته باشد تا بتواند رسالت خود را در جهت تحقق عدالت فردی و اجتماعی ایفاء نماید. به منظور دستیابی به این مهم دستگاه قضائی نیازمند قضات و دادرسان مطلع به مبانی فقهی و حقوقی موضوعات و احکام، مستقل و دارای مصونیت کافی است که فارغ از هرگونه اهداف و اغراض شخصی صرفاً بر اساس قانون و قسط و عدل به حل و فصل دعاوی و خصومت بپردازد ولی در عین این مصونیت و استقلال به منظور جلوگیری از خودرأیی و خودمحوری و انحراف احتمالی قاضی، مسئولیت وی در نظام حقوقی اسلام به استنباط از قرآن و روایات پیش‌بینی شده تا ایشان پاسخگوی تصمیمات ناشی از اشتباه و تقصیر خود در قبال افراد متضرر از این تصمیم باشد و امید جامعه از دستگاه قضائی مبدل به یأس نگردد.

چکیده انگلیسی:

According to the vital status of judgement which is supposed to be adjudication for the society, a judge should possess special features and characteristics in order to play his role and judge the justice for the individuals as well as the society. In order to attain so, the judiciary system requires informed and educate in jurisprudence and laws to judge and solve people's legal problems unbiased and fairly and solely based on rules and laws. In order to prevent self – willing and egocentric judgement, it is advised to cite Quran and traditions to answer some troublesome questions thus make those sources responsible and avoid errors and mistakes; thus people won't be disappointed of judiciary system.

منابع و مأخذ:

قرآن کریم.

جعفری لنگرودی، محمد جعفر. 1384ش، ترمینولوژی حقوق، چاپ پانزدهم، تهران: کتابخانه گنج دانش.

حسینی نژاد، حسینقلی.1370ش، مسئولیت مدنی، تهران: انتشارات یلدا.

دهخدا، علی اکبر. 1377ش، لغتنامه دهخدا، مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.

سیاح، احمد. 1354ش، فرهنگ جامع، چاپ دوازدهم، تهران: کتابفروشی اسلامی.

شمس، عبدالله. 1392ش، قانون مجازات اسلامی، چاپ نخست، تهران: انتشارات دراک.

شیخ حر عاملی. 1401ق، وسائل الشیعه، انتشارات مکتبة الاسلامیه.

طباطبائی، سید محمدکاظم. 1339ش، ملحقات عروة الوثقی، نجف اشرف: چاپ حیدریه.

عمید، حسن. 1353ش، فرهنگ عمید، تهران: انتشارات امیرکبیر.

کاتوزیان، ناصر. 1374ش، حقوق مدنی الزامات خارج از قرارداد(ضمان قهری)، تهران: انتشارات میزان.

محقق داماد، مصطفی. 1382ش، قواعد فقه بخش مدنی، تهران: مرکز نشر علوم انسانی.

مکارم شیرازی، ناصر. 1416ق، أنوار الأصول، قم: مدرسه امام امیرالمؤمنین.

منصور، جهانگیر. 1391ش، قانون آئین دادرسی مدنی، چاپ چهل و پنجم، تهران: نشر دوران.

مهدی پور، مصطفی. 1393ش، قانون آئین دادرسی کیفری، تهران: اندیشه عصر.

میرزای نائینی. منیة الطالب، بی جا: بی تا.

نجفی، محمدحسن. 1981م، جواهر الکلام، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.

ولیدی، محمد صالح. 1386ش، حقوق جزای عمومی، تهران: انتشارات امیرکبیر.

هاشمی، سیدمحمد. 1392ش، حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، تهران: انتشارات میزان.

 

The Great Quran

Jafari Langeroodi, Mohammad Jaafar, Law Terminology, Tehran, The Library Of Ganj-E-Danesh, 15^th Edition, 2005

Hoseini Nejad, Hoseingholi, Civil Liability, Tehran, Yalda Publication, 1991

Dehkhoda, Ali Akbar, Dehkhoda's Dictionary, Tehran University Press, 1998

Sayyah, Ahmad Farhang Jamee, Tehran, Islamic Bookshop,12^th Edition, 1975

Shams, Abd-Allah, Islamic Criminal Law, Tehran, Darak Publication, 1^st Edition, 2013

Sheikh Horr Amoli, Vasael-Al-Shie, The Publication Of Maktab-Al-Eslamieh, 1981

Tabatabaee, Seyyed Mohammad Kazem, Molhaghat Orvat-Al-Vosgha, Najaf, Heydarieh Publication, 1960

Amid, Hasan, Farhang-E-Amid, Tehran, Amir Kabir Publication, 1974

Katoozian, Naser, Civil Liability Of Non-Contractual Requirements (Automatic Guarantee), Tahran, Mizan Publication, 1995

Mohaghegh Damad, Mostafa, Juridical Principles Of Civil Part, Tehran, The Publication Center Of Humanities, 2003

Makarem Shirazi, Naser, Anvar-Al-Osoul, Emam Amir-Al-Moemenin, Qom, 1995

Mirzaee Naeeni, Monieh-Al-Taleb, Without Publication And Date

Mansour, Jahangir, Constitution- Civil Law Of Republic Islamic Of Iran, Tehran, Doran Publication, 45^th Edition, 2012

Mansour, Jahangir, Civil Proceeding Law, Tehran, Doran Publication, 43^rd Edition, 2013

Mehdo Pour, Mostafa,  Criminal Proceeding Law, Tehran, Andisheh Asr , 2014

Najafi, Mohammad Hasan, Javaher-Al-Kalam, Beirut, Dar Al Ehya Al Taras Al Arabi, 1981

Validi, Mohammad Saleh, General Criminal Law, Tehran, Amir Kabir Publication, 2007

Hashemi, Seyyed Mohammad, The Constitution Of Republic Eslamic Of Iran, Tehran, Mizan Publication, 2013