بازتاب آموزه‌ها و دستورات اخلاقی اسلام در دیوان شهریار(با استناد به قـرآن و حـدیث)

محورهای موضوعی : فصلنامه مطالعات قرآنی

محبوبه مسلمی‌زاده ¹ ( عضو هیأت علمی گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ایذه، ایذه، ایران(استادیار). )

تاریخ دریافت : 1395/10/01 تاریخ پذیرش : 1395/10/01 تاریخ انتشار : 1395/09/11

کلید واژه:

چکیده مقاله :

دین مبین اسلام حاوی آداب و دستورهایی است که عقیده و عمل بدان، رفتار انسان را جهت بخشیده زندگی او را هدفمند و متعالی می‌سازد. محمّدحسین شهریار که به فرموده مقام معظم رهبری یکی از شاخص‌ترین الگوهایی است که با الهام از معنویت و کلام خدا و اولیاء و اوصیاء جاودانه شد، اشعارش یکسره از اعتقاد مذهبی‌اش تأثیر یافته، اصول و فروع و دستورات این دین مقدس در آن‌ها نمود بارز یافته است، با این حال در نوآوری مضمون کوشیده اما از طبیعت اندیشه و حال و هوای ایرانی بیرون نرفته است. در این مقاله، به اقتضای مجال، دستورات و ارزش‌های اخلاق اسلامی و اصول و فروع دین از کلیات دیوان شهریار استخراج و با استناد به آیات و احادیث و روایات، مورد بحث و بررسی قرار گرفته و اعتقاد راسخ و ریشه‌دار شهریار هرچه بیش‌تر تبیین شده است.

چکیده انگلیسی:

Islam religion compromises traditions and orders which lead human lives to their goals by obeying them. Mohammad Hossein Shahriar – who is one of the most distinguished role – models: said our leader – became eternal and inspired by Lord, Imams and Messengers'' words. His poetries are all affected by his beliefs and Islam orders and principles can be seen in them although he attempted in innovation and modernity. The present paper extracts the ethical values, principles and minutiae from Shahriar's poetries and studies them based on narrations and traditions. Shahriar's strong and invincible beliefs are expressed as well.

منابع و مأخذ:

قرآن کریم.

نهج البلاغه.

آرین‌پور، یحیی. 1382ش، از نیما تا روزگار ما(تاریخ ادب فارسی معاصر)، تهران: زوّار.

سجادی، سیدجعفر. بی تا، فرهنگ لغات و اصطلاحات و تعبیرات عرفانی، تهران: کتابخانه طهوری.

شهریار، سید محمّدحسین. 1370ش، کلیات دیوان شهریار، تهران: نگاه.

غزالی، ابوحامد محمّد. 1390ش، کیمیای سعادت، 2جلد، به کوشش حسین خدیو جم، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.

غزالی، ابوحامد محمّد. 1392ش، احیاء علوم الدین، 2جلد، ترجمه مؤیدالدین خوارزمی، به کوشش حسین خدیو جم، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.

قائمی، علی. 1364ش، اخلاق و معاشرت در اسلام، تهران: دفتر انتشارات امیری.

قشیری، عبدالکریم بن هوازن. 1379ش، ترجمه رساله قشیریه، با تصحیحات و استدراکات بدیع‌الزّمان فروزانفر، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.

یاحقی، محمدّجعفر. 1385ش، جویبار لحظه‌ها(ادبیات معاصر فارسی)، تهران: جامی.

 

مقالات

شریف‌پور، عنایت الله و کاظمی، داریوش و دهقانی، فرشته. پاییز1389، «بازتاب جشن‌های ایرانی و اعیاد اسلامی در شعر شهریار»، مطالعات ایرانی، شماره 18، از 159 تا 178.

علیمیرزالو، وحیده. زمستان 1385، «بازتاب آیین‌های ماه محرم در دیوان شهریار»، ادبیات فارسی، سال سوم، شماره 8، از 178 تا 203.

مروجی طبسی، محمّدعلی. زمستان 1388، «اذان، رسانه‌ای از جهان ملکوت»، فرهنگ کوثر، شماره 80، از 37 تا 44.

ممتحن، مهدی و محمّدیان، حسین و رودینی، محمّد امین. پاییز 1389، «دین در اندیشه جواهری و شهریار»، مجله مطالعات ادبیات تطبیقی، شماره 15، از 143 تا 164.